1.1 De grenzen van de definitie
vrijwilligerswerk
Veel non-profitorganisaties hebben steeds meer moeite om die vrijwilligers te vinden, en vooral, om die voor langere tijd aan zich te binden. De grenzen van het vrijwilligerswerk zijn in beweging en veel vormen van vrijwilligerswerk vallen niet meer onder de definitie. Afhankelijk van het doel, gebruik en ambities zullen betrokkenen ‘vrijwilligerswerk’ in de ene situatie veel breder opvatten en inzetten dan in een andere situatie.
Geen marktconforme beloning
financiële beloning
jaargrens
Zo zijn er tal van vormen van vrijwilligerswerk, waarbij er sprake is van een kleine financiële beloning. Denk maar aan sporttrainers of de vrijwillige brandweer. Kenmerkend hiervoor is dat u vrijwilligers tot een bepaald bedrag per uur kunt uitbetalen (€ 4,50 voor volwassenen), zonder dat u of de vrijwilliger hoeft aan te tonen dat het hier daadwerkelijk om onkosten gaat. Bij hogere bedragen moeten u of de vrijwilliger wel bewijzen dat het om een onkostenvergoeding gaat of dat er géén sprake is van een marktconforme beloning, zie ook hoofdstuk 6. Wel moet u hierbij de maand- of jaargrens van de vergoedingen in de gaten houden. De fiscus is hiermee in elk geval voor het criterium ‘onbetaald’ opgeschoven in de richting van een ‘niet-marktconforme betaling’.
Vrijwilligerskaart als beloning
Door middel van de vrijwilligerskaart kunnen organisaties voor € 5 per vrijwilliger per jaar hun vrijwilligers toegang geven tot allerlei toepasselijke privileges en diensten. Op deze manier kunnen organisaties hun vrijwilligers extra waardering tonen. Hiermee krijgen zij toegang tot een compleet pakket van diensten en privileges, dat is afgestemd op de wensen van vrijwilligers.
Met de vrijwilligerskaart hebben organisaties een manier om vrijwilligers te waarderen, te binden en te boeien, zie vrijwilligers.nl.
Verplichte stages
maatschappelijke stage
Ook ten aanzien van het onverplichte karakter van vrijwilligerswerk treden verschuivingen op. Zo is in 2011 een verplichte maatschappelijke stage van minimaal 30 uur tijdens de schoolperiode voor alle scholieren in het voortgezet onderwijs ingevoerd. En lokale bestuurders roepen steeds vaker dat uitkeringsgerechtigden iets terug moeten doen, ‘desnoods in de vorm van vrijwilligerswerk’. Kortom, voor bepaalde groepen mensen lijkt vrijwilligerswerk wel degelijk een verplichting te gaan worden.
1.1.1 Samenleving
Wat minder is veranderd, is dat de vrijwilligers zich meestal voor anderen of ten behoeve van de samenleving inzetten. Maar vrijwilligerswerk staat tegenwoordig ook heel goed op je cv en als het vrijwilligerswerk je zelf een goed gevoel geeft, is dit ook volledig geaccepteerd.
georganiseerde
En hoe staat het met het georganiseerd verband? Tegenwoordig zijn er talloze vrijwilligers ‘minder georganiseerd’ actief op internet, of in los-vast georganiseerde buurt- en burgerinitiatieven. Ook op dit punt voldoet de gangbare definitie van vrijwilligerswerk steeds minder aan wat er nu werkelijk aan vrijwilligerswerk wordt gedaan in Nederland.