11.2 Personeelsreglement
handboek
Als uw organisatie niet onder een cao valt, mag de werkgever zelf bepalen wat hij met de arbeidsvoorwaarden doet. De individuele arbeidsovereenkomst is daarbij het document waarin hij de afgesproken arbeidsvoorwaarden regelt. In de individuele arbeidsovereenkomst kan hij wel verwijzen naar een personeelsreglement of arbeidsvoorwaardenhandboek.
Reglement
Zo’n reglement of handboek kan belangrijke wettelijke gevolgen hebben. De inhoud is bindend voor zowel werkgever als werknemer, zolang de werknemer er schriftelijk akkoord mee is gegaan. Dit kan op twee manieren:
- De individuele arbeidsovereenkomst verwijst duidelijk naar het personeelsreglement of -handboek en de werknemer heeft de arbeidsovereenkomst ondertekend. De eenvoudigste manier om te verwijzen, is door in de arbeidsovereenkomst een passage op te nemen als: ‘Op deze arbeidsovereenkomst is het personeelsreglement van “Jansen en Jansen bv” van toepassing’.
- De werknemer heeft het personeelsreglement zelf ondertekend.
Mondeling arbeidsvoorwaarden afspreken mag
misverstanden
De werkgever hoeft afspraken over arbeidsvoorwaarden niet verplicht schriftelijk vast te leggen, het mag ook mondeling. Uiteraard is het wel verstandig om de afspraken die hij met werknemers maakt zwart-op-wit te zetten: de arbeidsvoorwaarden zijn dan voor beide partijen duidelijk. Zowel de werkgever als werknemer heeft dan een document om op terug te vallen als er misverstanden ontstaan over bepaalde voorwaarden. Daarnaast moet de werkgever een aantal afspraken, zoals bedingen, wél verplicht schriftelijk vastleggen om te zorgen dat zij rechtsgeldig zijn. Dan is het net zo gemakkelijk om meteen alle afspraken duidelijk op papier te zetten.
Inhoud personeelsreglement
overzicht
loons- verhoging
verlof
disciplinair
rookruimte
Het personeelsreglement bevat een overzicht van de – vaak secundaire – arbeidsvoorwaarden die voor alle werknemers in een organisatie gelden. Hieronder vindt u een lijst van mogelijke arbeidsvoorwaarden:
- Functioneren en beoordelen: hoe ziet de cyclus van functionerings- en beoordelingsgesprekken eruit?
- Scholingsfaciliteiten: welke opleidingsmogelijkheden biedt de werkgever en hoe is de financiering van scholing gefinancierd?
- Kostenvergoeding: welke kosten vergoedt de werkgever (bijvoorbeeld openbaarvervoerabonnement, reiskosten woon-werkverkeer en zakelijke reizen, zakelijke mobiele telefonie)?
- Beloning: bevat het reglement de loonschalen of het loongebouw van de organisatie? En onder welke voorwaarden krijgen werknemers loonsverhoging? Wanneer komen werknemers precies in aanmerking voor bepaalde provisies of bonussen?
- Vakantie en verlof: hoeveel bovenwettelijke vakantiedagen kent de werkgever toe? Is er een duidelijke procedure voor de aanvraag van vakantiedagen? Geeft het reglement een opsomming van alle wettelijke verlofvormen? Hoe moeten werknemers verlof aanvragen? Is het verlof betaald of onbetaald?
- Ziekteverzuim: is er een duidelijk ziekmeldingsprotocol? Wat is de hoogte van de loondoorbetaling tijdens ziekte in het eerste en tweede ziektejaar?
- Gedragscode: hoe moeten werknemers zich gedragen? Welk gedrag is gewenst? Welke regels gelden voor het (privé)gebruik van e-mail, internet en telefoon? Welk gedrag valt onder ongewenst gedrag (pesten, agressie en geweld, seksuele intimidatie, discriminatie). Welke disciplinaire maatregelen kan de werkgever treffen als een werknemer over de schreef gaat?
- Relaties op de werkvloer: hoe gaat de werkgever om met relaties op de werkvloer? Moeten werknemers hun relatie melden? En welke maatregelen neemt de werkgever als dat nodig is?
- Kleding: heeft de werkgever gerechtvaardigde doelen voor kledingvoorschriften (veiligheid en hygiëne, representativiteit en functionaliteit)?
- Geschenken en giften: hoe moeten werknemers omgaan met cadeaus die ze krijgen van klanten of opdrachtgevers? Welke geschenken mogen werknemers accepteren? Speelt de waarde een rol?
- Rookbeleid: werknemers hebben wettelijk recht op een rookvrije werkplek. Kunnen rokers terecht in een aparte rookruimte of buiten? Hoe lang mag een rookpauze duren?
Communicatiemiddel
De ondernemingsraad heeft niet op alle bovenstaande onderwerpen instemmingsrecht. Toch doet een betrokken OR er goed aan om samen met de bestuurder het personeelsreglement na te lopen op volledigheid en helderheid. Het is immers een communicatiemiddel waarmee de bestuurder werknemers kan informeren over arbeidsvoorwaarden en ordevoorschriften.
Cao beperkt maatwerk bij arbeidsvoorwaarden
scholing
Uit onderzoek blijkt dat werknemers met een cao tevredener zijn over hun arbeidsvoorwaarden dan werknemers die niet onder een cao vallen. De cao-werknemers denken dat ze vooral beter af zijn op de niet-financiële (secundaire) arbeidsvoorwaarden, zoals werktijden en scholing. Vooral scholing vinden werknemers een belangrijke secundaire arbeidsvoorwaarde. In de praktijk krijgen cao-werknemers vaker en langer scholing dan niet-cao’ers. Bovendien krijgen zij vaker (volledige) loondoorbetaling tijdens scholing, kennen ze vaker een persoonlijk ontwikkelplan (POP) en een beter persoonsgebonden opleidingsbudget (POB). Daarentegen vinden de niet-cao’ers dat ze meer mogelijkheden hebben om afspraken te maken die goed bij hun persoonlijke situatie passen.