3.3 Sancties

controle

Ontdekt een inspecteur bij een controle of onderzoek overtredingen van de regelgeving, dan kan hij sancties opleggen. Hoe zwaar de sanctie is, hangt af van de overtreden wet, de ernst van de overtreding en de omstandigheden waaronder de overtreding is begaan. Bij een ernstige overtreding kunt u altijd een zware sanctie verwachten. Bij een lichtere overtreding spelen de omstandigheden een rol. Of specifieker: de mate waarin u uw eigen verantwoordelijkheid neemt in het voeren van een goed arbobeleid.

In dat geval loont het dus om veel eigen initiatief te hebben genomen. De inspecteur zal bij constatering van een lichte overtreding namelijk een afweging maken: heeft hij een positieve indruk van de manier waarop u het beleid voor veiligheid, gezondheid en werktijden van de werknemers heeft vormgegeven, dan komt u doorgaans sneller weg met slechts een waarschuwing.

3.3.1 Mondelinge afspraak

situatie 
verbeteren

Als het om een relatief lichte overtreding gaat, kan de inspecteur mondeling met u afspreken welke maatregelen u moet nemen om de situatie te verbeteren. Bij een mondelinge afspraak gaat het om overtredingen die u snel en eenvoudig kunt opheffen.

3.3.2 Schriftelijke waarschuwing

eis tot naleving

U kunt bij relatief minder ernstige overtredingen ook een schriftelijke waarschuwing krijgen van de inspecteur of een schriftelijke zogenoemde ‘eis tot naleving van de wet’. In de brief staat doorgaans binnen welke termijn de werkgever de overtreding moet opheffen. Is dat na het verstrijken van de termijn niet gebeurd, dan volgt een boeterapport.

3.3.3 Boeterapport

uitbuiting

De inspecteur maakt een boeterapport niet alleen op als blijkt dat de werkgever een schriftelijke waarschuwing heeft genegeerd, maar ook als het om een ernstige overtreding gaat. Overtredingen waarbij de inspecteur vaak onmiddellijk overgaat tot het opstellen van een boeterapport zijn:

• uitbuiting en onderbetaling van werknemers;
• het in dienst hebben van buitenlandse werknemers die niet de benodigde werkvergunning hebben;
• kinderen jonger dan 16 jaar langer laten werken dan wettelijk is toegestaan;
• het niet melden van een ernstig bedrijfsongeval;
• geen toezicht hebben op het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen.

3.3.4 Stilleggen werkzaamheden

Bij ernstig gevaar voor de veiligheid van werknemers heeft een inspecteur de bevoegdheid om het werk onmiddellijk stil te leggen. Hij kan ook een deel van de werkzaamheden in de organisatie stilleggen.

misdrijf

Deze maatregel kan hij nemen bij acute gezondheidsgevaren, zoals het werken met wettelijk verboden stoffen, val- of knelgevaar of elektrocutiegevaar. Ook kan een inspecteur overgaan tot stillegging van het werk als er een misdrijf is gepleegd of als hij ontdekt dat in een organisatie kinderen onder de 12 jaar werken.

3.3.5 Proces-verbaal

Weigert de werkgever het werk stil te leggen, dan kan de inspecteur overgaan tot het opmaken van een proces-verbaal. Deze sanctie zal hij ook opleggen als er in de organisatie een misdrijf heeft plaatsgevonden of als er sprake is van een ernstige overtreding.

3.3.6 Dwangsom

niet verbeteren

De dwangsom is een sanctie die de inspecteur vaak oplegt als de werkgever de vereiste maatregelen niet heeft uitgevoerd. Denk aan het niet verbeteren van blootstelling aan gevaarlijke stoffen of gebrekkige voorlichting over het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. U kunt ook een dwangsom opgelegd krijgen als u een eis tot loonnabetaling heeft genegeerd.

3.3.7 Procedure

schriftelijke bevestiging

steekproef

Legt de inspecteur een sanctie op, dan krijgt de werkgever daarvan – behalve bij een mondelinge afspraak – een schriftelijke bevestiging. Hierin staat welke sanctie is opgelegd en binnen welke termijn de Arbeidsinspectie verwacht dat de werkgever het probleem aanpakt. De Arbeidsinspectie komt niet bij elke organisatie die een sanctie krijgt terug voor een extra controle, maar controleert via steekproeven. Blijkt tijdens een steekproef dat een organisatie de vereiste stappen voor verbetering van de situatie niet heeft genomen, dan kan de werkgever een zwaardere sanctie verwachten.

Illegale tewerkstelling

sancties

De NLA controleert scherp op illegale tewerkstelling en onderbetaling van migranten. Maar ze controleert niet alleen, de Arbeidsinspectie kan ook sancties opleggen, van een boete tot stillegging van de werkzaamheden.

Ondersteunende functie

De Arbeidsinspectie heeft in de afgelopen jaren nog meer ingezet op service, voorlichting, preventie en ondersteuning. De NLA wil niet alleen werkgevers en werknemers, maar ook burgers betrekken bij naleving van de wet.

3.3.8 Meerjarenplan 2023-2026

onderbetaling

Bij haar beleid gaat de Arbeidsinspectie uit van een meerjarenplan en jaarplannen. Het huidige meerjarenplan loopt van 2023 tot 2026. De Arbeidsinspectie gaat in dit meerjarenplan door met:

• bestrijding van arbeidsuitbuiting en onderbetaling;
• verminderen van de risico’s van blootstelling aan gevaarlijke stoffen;
• herstel van de balans tussen ongevalsonderzoeken en preventieve inspecties;
• investeren in aanpak van arbeids(markt)discriminatie en informatiegestuurd werken.

goed werkgeverschap

Daarnaast richt de NLA zich in het huidige meerjarenplan ook op werkgevers om goed werkgeverschap te stimuleren, psychosociale arbeidsbelasting en grensoverschrijdend gedrag tegen te gaan en malafide uitzendbureau’s te bestrijden.