1.1 Vakantie
recuperatiefunctie
Zoals gezegd heeft vakantie een recuperatiefunctie: in deze periode kunnen werknemers bijkomen van hun werk. Dat herstel is niet alleen goed voor de gezondheid van werknemers, maar ook voor hun motivatie en productiviteit, dus dit komt ook uw organisatie ten goede. Als goed werkgever moet u werknemers stimuleren om vakantie op te nemen.
Vakantiedagen
al dan niet verplicht
Het BW geeft werknemers recht op een bepaald (mini- mum)aantal vakantiedagen om de herstelmogelijkheid te garanderen: de wettelijke dagen. Deze vakantiedagen en de bijbehorende regels komen aan bod in hoofdstuk 2. Ondernemingen kunnen – al dan niet verplicht op grond van bijvoorbeeld een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) – werknemers meer vakantiedagen toekennen dan het wettelijke minimum: de bovenwettelijke dagen. Over deze vakantiedagen en de bijbehorende regels leest u in hoofdstuk 3.
In de toekomst onbeperkt vakantiedagen?
geen maximumaantal
eenzijdig wijzigen
Steeds meer organisaties laten een vast aantal vakantiedagen los; sommige bij wijze van proef en andere definitief. Werknemers hebben dan geen maximumaantal vakantiedagen meer, maar zij moeten wel minstens hun wettelijke aantal dagen opnemen. Werknemers zouden zich beter voelen met meer vrijheid in het opnemen van vakantie, het maakt de organisatie een aantrekkelijke werkgever en het bezorgt u een administratieve lastenverlichting. Werknemers kunnen echter niet zomaar vrij nemen; dat moet in overleg met collega’s en leidinggevende gebeuren, want het werk moet immers wel worden gedaan. Heldere spelregels zijn hierbij van belang! Weet ook dat de werkgever het vakantiebeleid niet zomaar eenzijdig kan wijzigen.
loon doorbetalen
Werknemers bepalen zelf wanneer zij vakantie opnemen, op eventuele vastgelegde collectieve vakantiedagen na. Tijdens de vakantie moet u het loon doorbetalen van de werknemers. Hoe de vakantieopname precies in zijn werk gaat en eventuele bijzondere situaties die daarbij kunnen spelen, vindt u terug in hoofdstuk 4 en 5. Hoofdstuk 6 behandelt de aandachtspunten rond de vakantieplanning.
Andersoortige regelingen voor vrije tijd
géén vakantiedagen
Het kan zijn dat u te maken heeft met regelingen voor arbeidsduurverkorting (ADV) of voor arbeidstijdverkorting (ATV) of met tijd-voor-tijd-regelingen vanwege overwerk. Zulke ADV- of ATV-dagen en compensatiedagen zijn géén vakantiedagen. Hiervoor gelden dan ook niet de wettelijke regels die voor de wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen gelden, zoals over de opbouw en houdbaarheidstermijn. De geldende afspraken hierover vindt u dan ook alleen terug in de individuele of collectieve arbeidsovereenkomst of het bedrijfs- of personeelsreglement.
Administratie
handig
Een goede administratie is niet alleen van belang rond wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen. Als in uw organisatie ook ADV-dagen, ATV-dagen of compensatiedagen spelen, is goede vastlegging en onderscheid tussen de verschillende dagen helemaal van belang. Het is ook handig als werknemers zelf inzicht hebben in hun saldo aan diverse vrije dagen en dus weten wat zij kunnen – of vanwege het verlopen ervan op korte termijn móeten – opnemen.
discussie
Zeker bij het einde van een dienstverband als u de nog openstaande vakantiedagen moet uitbetalen (zie paragraaf 4.5) is een nauwkeurige administratie van belang. Vooral als er discussie ontstaat over hoeveel dagen er nog niet zijn opgenomen. Als de werknemer bewijzen kan aandragen die uw niet-onderbouwde stelling weerspreken, trekt u voor de rechter waarschijnlijk aan het kortste eind. U zult dan dieper in de buidel moeten tasten dan wanneer u de vakantieadministratie wel op orde had gehad.
Als u in uw administratie niet in vakantie-uren rekent maar in dagen, moet u eventuele halve dagen in het voordeel van de werknemer afronden. U mag er door de afronding dus geen vakantie-uren afsnoepen bij de werknemers.