4.3 Woonland = Nederland
eerst nagaan
Als uw werknemer in Nederland woont en in het buitenland werkt, moet u bepalen onder welk socialezekerheidsstelsel hij valt. Hiervoor moet u eerst nagaan of het werkland een verordeningsland is of anders een verdragsland.
Verordeningsland
substantieel deel werktijd
Werkt de in Nederland woonachtige werknemer in een verordeningsland, dan geldt dat als de werknemer slechts in één ander vorderingsland werkt, hij in principe in dat land is verzekerd voor de sociale verzekeringen. Werkt de werknemer echter in meerdere vorderingslanden, dan is hij in Nederland sociaal verzekerd. Dat geldt echter alleen als de werknemer een substantieel deel – te weten minstens 25% – van zijn werktijd in Nederland werkt of van zijn loon in Nederland verdient. Is dat niet het geval, dan is de werknemer alleen in Nederland verzekerd als zijn werkgever in Nederland gevestigd is.
voorwaarden
voor rekening onderneming
Bij wijze van uitzondering kan de werknemer in Nederland verzekerd blijven voor de sociale verzekeringen als u hem tijdelijk detacheert naar een ander verordeningsland en hij alleen in dat land werkt. Hierbij gelden deze voorwaarden:
- De werknemer werkt normaal gesproken in Nederland.
- De werknemer is direct vóór de detachering in Nederland sociaal verzekerd (minstens voor een maand).
- De detachering duurt maximaal 24 maanden.
- Er blijft een gezagsverhouding bestaan tussen de werknemer en uw onderneming.
- De detacheringswerkzaamheden vinden voor rekening van uw onderneming plaats.
- U detacheert de werknemer niet ter vervanging van een eerder gedetacheerde collega.
- De werknemer wordt niet ter beschikking gesteld aan een andere onderneming (doorgeleend) door de onderneming waarbij u hem detacheert.
Detacheringen naar verschillende EU-lidstaten die elkaar direct opvolgen, gelden als nieuwe detacheringen. Periodes van korte onderbrekingen – zoals door vakantie of ziekte – doorbreken de detachering niet.
Als bewijs dat de werknemer in Nederland sociaal verzekerd blijft tijdens een detachering van maximaal 24 maanden is een A1-verklaring nodig. Die is voor, tijdens of na de detacheringsperiode aan te vragen bij de SVB.
verzekering in werkland
Duurt de detachering naar verwachting langer dan 24 maanden dan geldt de hoofdregel van sociale verzekering in het werkland. Ook dan kan de werknemer – op verzoek – in Nederland sociaal verzekerd blijven. Hiervoor heeft u als bewijs een artikel-16-overeenkomst van de SVB nodig, die maximaal vijf jaar geldig is.
Verdragsland
voor één of meerdere jaren
Heeft uw onderneming een werknemer buiten Nederland gedetacheerd naar een socialezekerheidsverdragsland, dan kan de werknemer ook in Nederland sociaal verzekerd blijven. Dit is mogelijk voor één of meerdere jaren, maar alleen als aan de voorwaarden voor detachering wordt voldaan. Die voorwaarden verschillen per verdrag, maar een vereiste is altijd dat uw onderneming als Nederlandse werkgever het loon van de werknemer blijft doorbetalen en hij direct vóór de detachering in Nederland sociaal verzekerd was.
Ander land
vuistregel
situatie kan veranderen
Als uw werknemer in het buitenland werkt maar het niet om een verordeningsland of socialezekerheidsverdragsland gaat, zijn de nationale wetgevingen van Nederland en het werkland bepalend voor de socialeverzekeringsplicht. De vuistregel is dan dat de werknemer in Nederland verzekerd is voor de sociale verzekeringen. Maar als de werknemer in het werkland verzekerd is tegen langdurige arbeidsongeschiktheid en werkloosheid, is hij niet in Nederland verzekerd voor de werknemersverzekeringen. Het kan ook zijn dat de nationale wetgevingen de verzekeringsplicht aan geen enkel land toewijzen of juist aan beide landen.
in meerdere landen werken
De situatie kan uiteraard veranderen als de werknemer in een ander land gaat werken. Daarom moet u zo’n wijziging van werkland melden bij de SVB, zodat die de gevolgen van de wijziging voor de socialeverzekeringsplicht kan bepalen.
Nieuwe regels rond grensarbeiders
Sinds 1 juli 2023 zijn er nieuwe regels voor de socialezekerheidswetgeving rond werknemers die in meerdere verordeningslanden werken. De nieuwe regels maken het mogelijk dat de werknemers tot 50% van hun werktijd kunnen thuiswerken, zónder dat dit een verschuiving in de socialeverzekeringsplicht naar het woonland tot gevolg heeft. Voorwaarde hierbij is dat de werknemers minstens 50% van de arbeidstijd fysiek in het werkland werkzaam zijn.
thuiswerken geen invloed
Achtergrond van de nieuwe regels is de coronapandemie, toen veel werknemers (noodgedwongen) thuiswerkten. Toen werd afgesproken dat dit thuiswerken geen invloed had op de socialezekerheidspositie van de (met name) grensarbeiders. Diverse EU-lidstaten – waaronder Nederland – hebben deze afspraken voortgezet in een kaderovereenkomst. Een beroep op de regels uit de kaderovereenkomst moet bij de SVB worden aangevraagd.