9.3 Fiscale boete of strafvervolging?
eenzelfde feit
vervolging
straf- bepalingen
De Belastingdienst moet ook rekening houden met het ‘ne bis in idem’-beginsel. Dit houdt in dat het niet mogelijk is om u dubbel te bestraffen voor eenzelfde feit. Een cumulatie van een bestuurlijke boete en een strafrechtelijke veroordeling voor eenzelfde feit is in belastingzaken dus niet mogelijk. Heeft de Belastingdienst ervoor gekozen om tot vervolging over te gaan, dan moet het Openbaar Ministerie (OM) rekening houden met een samenloop van de diverse strafbare feiten. Van samenloop kan sprake zijn als de inspecteur een strafbaar feit onder meerdere strafbepalingen kan rangschikken (zogenoemde ‘eendaadse’ samenloop) of als tegelijkertijd meerdere strafbare feiten zijn gepleegd (zogenoemde ‘meerdaadse’ samenloop). In geval van eendaadse samenloop kan hij maar één straf opleggen, ook al zijn meerdere strafbepalingen van toepassing. In het geval van meerdaadse samenloop moet het OM zich beperken tot de strafeis.
Het opzettelijk doen van een onjuiste aangifte kan zowel fiscaalstrafrechtelijk als via het gewone strafrecht (valsheid in geschrifte) worden vervolgd. Uiteindelijk moet de Belastingdienst een keuze maken tussen deze beide mogelijkheden.
Bespreking
feiten en omstandigheden
overleg
FIOD
Is er sprake van een strafbaar feit, dan zullen de opsporingsambtenaren een proces-verbaal opstellen. Daarin staan de feiten en omstandigheden van de zaak waaronder de schriftelijke weergave van verklaringen van getuigen en verdachten en de persoonsgegevens van betrokkenen en getuigen. Hiermee is nog niet gezegd dat het OM ook tot vervolging overgaat. Het proces-verbaal is nodig om deze keuze te maken en dient als basis voor de bespreking tijdens het zogenoemde tripartite-overleg: het overleg tussen de officier van justitie, een ambtenaar van de fiscus en iemand van de FIOD. Tijdens het tripartite-overleg wordt beslist of de zaak wordt afgedaan door de fiscus zelf door het opleggen van een bestuursrechtelijke boete, of dat de zaak wordt overgedragen aan het OM voor verdere strafvervolging.
Keuzebeperking bij fiscus
keuze
toestemming
De Belastingdienst heeft deze keuze tussen een bestuursrechtelijke boete en strafvervolging niet meer als er al zogenoemde dwangmiddelen zijn gebruikt (inverzekeringstelling, voorlopige hechtenis of het betreden van een woning tegen de wil van de bewoner). De Belastingdienst mag deze dwangmiddelen niet zomaar toepassen. De officier van justitie moet daarvoor namelijk eerst toestemming geven. Is er eenmaal gekozen voor een dwangmiddel, dan moet de Belastingdienst de zaak overdragen aan het OM. Heeft de Belastingdienst geen dwangmiddelen gebruikt, dan zal een eventuele overdracht aan het OM afhankelijk zijn van bijvoorbeeld de hoogte van het ontdoken belastingbedrag.
Boetes voor zwartsparen gaan fors omhoog
belastingschuld
Buitenlands vermogen verzwegen voor de fiscus? Tot 1 juli 2016 krijgen belastingplichtigen die dit alsnog melden een boete van 60% over hun belastingschuld. Daarna wordt de boete verdubbeld tot 120%. De boete komt boven op het bedrag van de belastingschuld. Zelf melden is overigens nog steeds goedkoper dan als zwartspaarder door de fiscus worden ontmaskerd: in dat geval kan de boete oplopen tot 300% van de belastingschuld.