2.3 Mogelijkheden voor oudere werknemers
toekomst
Het is belangrijk samen met de oudere werknemer te kijken naar de toekomst. Hoe wil iemand zijn laatste jaren bij de organisatie doorbengen? Zorg dat werknemers hierbij zelf de regie kunnen blijven voeren. Als de werknemer het gevoel heeft dat het hem allemaal overkomt, of wordt opgedrongen, is dat fnuikend voor de motivatie. Een gevoel van autonomie draagt bij aan de zingeving die werk ook biedt. Het is aan uw werkgever om de mogelijkheden in beeld te brengen.
2.3.1 Opleiding en ontwikkeling
leren
Wat iemand nog kan, hangt af van de fysieke en mentale mogelijkheden, zijn motivatie en zijn competenties. In een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) kunnen leidinggevende en werknemer verkennen hoe de rest van de loopbaan eruit ziet en hier afspraken over maken. Onderschat het belang hiervan niet. Werknemers hebben perspectief nodig, ook als ze vijftigplusser zijn. Soms is het aanbieden van een individueel coachingstraject om loopbaan en aspecten van de levensfase door te spreken noodzakelijk. Bijvoorbeeld omdat er weerstand is of geen duidelijk doel. Oudere werknemers kunnen nog prima leren, alleen leren ze vaak wel op een andere manier dan hun jongere collega’s. Veel vijftigplussers willen liever leren op de werkplek of in de praktijk en het loont de moeite om dit mogelijk te maken. U kunt de oudere werknemer koppelen aan een collega of laten meelopen met iemand buiten de eigen organisatie.
Risico van werkstress door gebrek aan kennis
werkdruk
Opleiding en andere ontwikkelingstrajecten zijn van belang om te kunnen bijblijven in het eigen vakgebied. In veel vakgebieden gaan de ontwikkelingen sneller dan ooit. IT-ontwikkelingen zijn natuurlijk een bekend voorbeeld, maar ook de veelheid aan informatie in de digitale werkomgeving kan problemen opleveren. Werknemers die moeite hebben met nieuwe technieken of apparaten, kunnen soms lang de schijn ophouden. Ondertussen hebben ze het gevoel het werk niet te kunnen bijbenen en neemt de werkdruk toe, met het risico om werkstress te krijgen. Bovendien spelen hierbij ook allerlei risico’s op het gebied van veiligheid een rol. Investeer dan extra in hun opleiding of ontwikkeling.
2.3.2 Taken of functie aanpassen
Werknemers die ouder worden, kunnen soms bepaalde taken niet meer aan. Of ze willen minder werken, en kunnen daardoor hun huidige functie niet meer optimaal vervullen.
afbouwen
coach
Het is goed als oudere werknemers (fysiek) belastende taken die te zwaar voor hen worden, kunnen afbouwen. Daarnaast kan opleiding of coaching helpen om nieuwe taken op te pakken. Oudere werknemers bezitten een schat aan kennis en ervaring. Die wilt u niet in één keer verloren laten gaan voor uw organisatie als zij met pensioen gaan. Coaching van jongere collega’s is een prima manier om kennis en ervaring over te dragen. De (neven)functie van coach moet de werknemer dan wel goed liggen. Ook moet u zorgen dat hij hier voldoende voor wordt opgeleid.
Demotie
negatieve bijklank
Demotie is het tegenovergestelde van promotie: een stap terug in functie. Demotie heeft een negatieve bijklank, omdat het vaak wordt gezien als een sanctie of straf voor slecht functioneren. Dat hoeft echter helemaal niet het geval te zijn. Meer hierover leest u in hoofdstuk 6.
2.3.3 Werktijden en verlof
Werknemers die willen afbouwen, hebben vaak de wens om minder te gaan werken. Ze kunnen dan bijvoorbeeld minder uren gaan werken of gespreid verlof opnemen. De kosten hiervan kunnen voor werknemers een belangrijke afweging zijn, want deze hebben invloed op het inkomen.
Wijs werknemers erop dat ze minder pensioen opbouwen als ze minder contracturen krijgen. Dit kan zeker voor oudere werknemers reden zijn om die optie niet te benutten.
###
Uw organisatie kan met een flexibel arbeidsvoorwaardensysteem werknemers de mogelijkheid bieden om extra vakantiedagen te kopen van hun loon of bijvoorbeeld een 13e maand. Uw werkgever kan werknemers ook simpelweg aanbieden om gedurende een van tevoren vastgelegde periode hun contracturen te beperken. En als de pensioenregeling die optie biedt, kunnen ze kiezen voor deeltijdpensioen. Meer hierover leest u in hoofdstuk 7.