5.1 Psychosociale arbeidsbelasting

werkdruk

Inspectie SZW

PSA bestaat uit werkdruk, werkstress, agressie, seksuele intimidatie, discriminatie en pesten in de arbeidssituatie. Werkgevers vinden dit vaak de ‘zachte’ arbeidsrisico’s, maar de cijfers liegen er niet om. Zo ervoer 33% van de medewerkers hoge taakeisen (werkdruk) in 2020 (39% in 2019) volgens TNO en meldde Inspectie SZW in 2016 dat ruim 1,2 miljoen werknemers te maken hebben met ongewenste omgangsvormen. Alle reden dus om PSA serieus te nemen.

Verschil

belastbaarheid

Hoewel werkdruk samen met pesten, dis­criminatie, agressie/geweld en seksuele intimidatie tot PSA gerekend wordt, is er wel een wezenlijk verschil tussen werkdruk en de andere vormen van PSA. Bij werkdruk gaat het om de invloed van het werk op de werknemer en de manier waarop hij daarmee omgaat, om zijn belastbaarheid. Werkdruk is geen vorm van ongewenst gedrag, zoals de andere typen PSA.

Derde partijen

relatie

Bij pesten, discriminatie, agressie/geweld en seksuele intimidatie gaat het om de relatie tussen werknemers onderling of de relaties tussen werknemers en derde partijen, zoals klanten, cliënten of patiënten. Om ongewenst gedrag aan te pakken, gaat u anders te werk dan bij werkdruk. Hieronder volgt een beschrijving van de verschillende soorten PSA.

5.1.1 Seksuele intimidatie

waardigheid

Seksuele intimidatie is seksueel getinte aandacht die een medewerker onwenselijk en bedreigend vindt. De medewerker voelt zich in zijn waardigheid aangetast. Het kan verbaal, non-verbaal of fysiek plaatsvinden. Intieme vragen over het privéleven, suggestieve opmerkingen, gluren, seksuele chantage (bijvoorbeeld bij promotiekansen) en lichaamsbetasting zijn voorbeelden van seksuele intimidatie.

5.1.2 Agressie en geweld

schelden

Agressie en geweld komt in verschillende vormen voor:

• verbaal geweld, bijvoorbeeld schelden en beledigen;
• fysiek geweld, bijvoorbeeld schoppen, slaan, met een wapen bedreigen, overvallen worden;
• psychisch geweld, bijvoorbeeld intimideren of onder druk zetten.

Al deze situaties kunnen bij werknemers leiden tot gezondheidsklachten als angstgevoelens, slaapstoornissen en psychosomatische klachten.

5.1.3 Pesten

beledigen

Pesten houdt in dat een medewerker meer dan eenmaal geïntimideerd, gekwetst of vernederd wordt door één of meer collega’s of de leidinggevende. Voorbeelden van pesten zijn vervelende opmerkingen maken, grappen maken ten koste van de medewerker, beledigen, schelden, sociaal isoleren en beschadigen van eigendommen.

5.1.4 Werkdruk en stress

tijdsdruk

Er is sprake van werkdruk als een werknemer niet kan voldoen aan de gestelde kwalitatieve en kwantitatieve eisen van zijn werk. Dat kan komen door hoge tijdsdruk of doordat hij in een hoog tempo moet werken en bovendien weinig zeggenschap over zijn werk heeft. Ook kan het de organisatiecultuur zijn. Niet iedereen die aan werkdruk wordt blootgesteld, heeft er last van. Dat maakt het lastig om maatregelen te bedenken. Of stress ontstaat, hangt ook af van de manier waarop een werknemer met werkdruk omgaat.