7.5 Gevaarlijke machines
lichaamsdeel
Bewegende delen van machines zijn gevaarlijk. Elke werkdag verliest in Nederland minstens één werknemer een lichaamsdeel, vooral vingers of delen daarvan. Cirkelzagen, boor- en schuurmachines zijn berucht, net als verpakkingsmachines. Maar denk ook aan grote kantoorgebouwen met een eigen technische dienst voor onderhoud en kleine reparaties, met een forse papiervernietiger of met magazijnen met transportbanden en heftrucks.
Conform de EU-eisen geldt de Nederlandse Warenwet sinds 1996 voor machines die op de markt komen. De CE-markering geeft aan dat ze voldoen qua veiligheid. Het Arbobesluit bevat de regels voor gebruik, zoals keuring van de machine en deskundigheid van werkenden.
Ongeval door fout gedrag
afscherming
voorlichting
Werktuigen hebben gewoonlijk een afscherming, zodat de medewerker op afstand blijft van bewegende onderdelen. Vaak reiken mensen echter om de afscherming heen, ‘want een vastzittend product moet snel los’. Veel arbeidsongevallen hebben als directe oorzaak ‘fout gedrag’ van de werkende. Maar indirect spelen er ook werkdruk, gebrekkige voorlichting en jarenlang negeren van het gevaarlijke gedrag; dat is de leiding van de organisatie aan te rekenen!
Oplossing zoeken bij de bron
afscherming
Als blijkt dat mensen over een afscherming heen reiken om iets los te maken dat vastgelopen is, begin dan oplossingen te zoeken bij de bron. Bekijk eerst of het vastlopen te voorkomen is! Uitbreiden van de afscherming is ook een mogelijke maatregel, maar wel tweede keus. Meer instructie geven, dat komt pas later in de arbeidshygiënische strategie aan bod. Persoonlijke beschermingsmiddelen kunnen soms nodig zijn.
Dagelijks werken met machines
naleving
Voor werken met machines doet SZW aanbevelingen voor de dagelijkse praktijk. U als arboadviseur kunt er vooral voor zorgen dat de leidinggevenden letten op de uitvoering en naleving!
- Regelmatig controleren of de afscherming van bewegende delen nog deugdelijk en effectief is.
- Specifiek zijn bij inventariseren en evalueren van risico’s op papier, in de RI&E en in de werkpraktijk.
- Goede, specifieke werkinstructies beschikbaar stellen, ook in de taal van anderstalige medewerkers.
- Toezicht houden op gedragingen die tot ongevallen leiden. Let op iedere vorm van gedrag, zoals: klimmen op machines, onvoldoende afstand van de gevarenzone, of onjuist ingestelde beschermkappen.
- Kijk naar de aanpak van andere organisaties in dezelfde sector. Bekijk regelmatig arbocatalogi en websites, gebruik initiatieven uit de sector.