10.3 Doorwerken tot pensioendatum

parttime ­werken

De praktijk wijst uit dat doorwerken tot de AOW- of pensioenrichtleeftijd voor een deel van de werknemers steeds moeilijker wordt. Uit onderzoek blijkt dat parttime werken een belangrijk middel is om gezond het pensioen te bereiken. Goede afspraken hierover zijn ook in het belang van de werkgever, omdat die zorgt voor een beperking van het ziekteverzuim en de WIA-instroom (zie paragraaf 3.3). Per saldo zullen daardoor de (loon)kosten dalen.

10.3.1 Generatiepact

jongere ­werknemers

Het uitgangspunt van het generatiepact is dat organisaties jongere werknemers aannemen als oudere werknemers minder gaan werken. Maar dat is geen voorwaarde.

De 80/90/100-regeling

Organisaties hanteren vaak de 80/90/100-regeling. Dat betekent dat de werknemer 80% van zijn eerder overeengekomen arbeidsduur gaat werken, hij nog 90% van zijn loon blijft ontvangen en de pensioenopbouw doorgaat alsof de werknemer nog 100% van zijn oude arbeidsduur werkt. In de praktijk komen ook andere varianten voor. En het komt voor dat een werkgever in één generatiepact meerdere varianten toepast, bijvoorbeeld voor werknemers in ploegendienst een ruimere regeling dan voor de andere werknemers.

Generatiepact afspreken

cao

Vaak nemen werkgevers en vakorganisaties een generatiepact op in een collectieve arbeidsoverovereenkomst (cao). Onder voorwaarden is het ook mogelijk om een generatiepact lokaal te organiseren. De werkgever overlegt dan bijvoorbeeld met de OR. Uiteindelijk is de werknemer niet verplicht om deel te nemen aan een generatiepact. Voorlichting aan en overleg met de werknemers is dus ook van belang.

Voorwaarden

Belastingdienst

Het is aan de werkgever om met de pensioenuitvoerder te overleggen over het uitvoeren van een generatiepact. De deelnemende werknemers kunnen mede zorgdragen voor de financiering van een generatiepact door bijvoorbeeld het inleveren van seniorendagen. Ook de Belastingdienst stelt voorwaarden aan een generatiepact. Voorkom dat de fiscus een generatiepact aanmerkt als een regeling voor vervroegd uittreden (zie paragraaf 2.2.2).

10.3.2 Demotieregeling

minder werken

Een demotieregeling is een variant van het generatiepact. Net als het generatiepact stelt de demotieregeling oudere werknemers onder aanvullende voorwaarden in staat om minder te werken. Maar een demotieregeling bevat alleen een afspraak over de voortgezette pensioenopbouw. De werkgever maakt geen aanvullende afspraak over de hoogte van het loon. Daarnaast ontbreekt het uitgangspunt dat een organisatie jongere werknemers aanneemt als oudere werknemers minder gaan werken.

Percentages

varianten

In een demotieregeling kan een werkgever bijvoorbeeld de volgende percentages toepassen: een werknemer gaat 80% werken, hij ontvangt 80% van zijn loon en de pensioenopbouw gaat door alsof hij nog 100% werkt. Er komen ook andere varianten van een demotieregeling voor. Een belangrijk verschil met het generatiepact is zoals gezegd dat in de demotieregeling het loon niet hoger is dan het loon dat hoort bij het feitelijke aantal uur dat een werknemer nog werkt.

Fiscale voorwaarden

loonsverlaging

periode van demotie

De fiscus stelt voorwaarden aan een demotieregeling:

• er is sprake van een loonsverlaging omdat de werknemer minder gaat werken (maximaal 50%) of een lager gekwalificeerde functie aanvaardt;
• de periode van demotie vangt niet eerder aan dan tien jaar voor de pensioenrichtleeftijd (dat is dus niet de lagere AOW-leeftijd);
• de demotieregeling is opgenomen in (een addendum bij) het pensioenreglement.

Voldoet de demotieregeling aan deze voorwaarden, dan kan de pensioenopbouw van de werknemer ongewijzigd blijven. Eindigt de arbeidsovereenkomst op de AOW-leeftijd, dan kan de werknemer niet de volle demotieperiode (tot de hogere pensioenrichtleeftijd) benutten.

Demotieregeling afspreken

aanvulling

Een demotieregeling kan vaak bij een organisatie als aanvulling op een bestaande pensioenregeling worden afgesproken. Controleer of er geen problemen ontstaan met bestaande afspraken, zoals een cao of bedrijfstakpensioenfonds. De OR is vaak de gesprekspartner op organisatieniveau.