5.3 Wie is aansprakelijk?

handels-register

Zoals de naam al aangeeft, gaat het bij de bestuurdersaansprakelijkheid om de aansprakelijkheid van de bestuurder. Maar wie wordt aangemerkt als bestuurder? Dat is de bestuurder die formeel of feitelijk het beleid bepaalt van de rechtspersoon bv en die deze bv mag vertegenwoordigen. Onder bestuurder wordt verstaan:

• de statutaire bestuurder;
• de bestuurder die staat ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel (KvK);
• de feitelijke bestuurder;
• de gewezen bestuurder;
• de nieuwe bestuurder.

5.3.1 Formele bestuurders

statutaire 
bestuurder

vertegen-woordiging

Bij de oprichting van een bv worden bestuurders benoemd. Dit zijn de zogenoemde statutaire bestuurders die ook bij de KvK worden ingeschreven als bestuurder. Op een later moment kunnen deze bestuurders worden vervangen door andere bestuurders of er kunnen meerdere bestuurders toetreden tot de bv. Voor de vertegenwoordiging van een bv is het dan van belang dat deze bestuurders worden/zijn ingeschreven in het handelsregister van de KvK. Dit zijn de zogenoemde formele bestuurders.

5.3.2 Feitelijke bestuurder

indicatie

Bedenk wel dat een inschrijving in de KvK alleen een indicatie is dat iemand bestuurder is. De ontvanger mag dan ook niet blindelings uitgaan van een inschrijving in de KvK als een aansprakelijk gestelde persoon aangeeft en aantoont dat hij geen bestuurder is.

Handelingen

overeenkomst

beleid

Uit de handelingen van een bestuurder zal vaak blijken dat diegene ook bestuurder is. Denk aan:

• het geven van opdrachten namens de bv;
• het ondertekenen van overeenkomsten namens de bv;
• vertegenwoordiging bij belastingzaken;
• (mede) het beleid van de bv bepalen.

Verplichtingen

stilzitten

Een bestuurder die is ingeschreven in het handelsregister kan zich niet verschuilen achter het feit dat hij als bestuurder niets heeft gedaan. De persoon die formeel bestuurder is, heeft bepaalde verplichtingen en dat is namens de vennootschap optreden als bestuurder. Het enkel stilzitten van een formeel bestuurder kan onder omstandigheden al worden aangemerkt als onbehoorlijk bestuur (zie paragraaf 5.4).

5.3.3 Gewezen bestuurder en nieuwe bestuurder

aftreden

De aansprakelijkheid bestaat voor de belastingen die materieel zijn ontstaan tijdens de bestuursperiode van een bestuurder. Als een bestuurder aftreedt, kan die bestuurder nog steeds aansprakelijk zijn voor de belastingen die materieel zijn ontstaan tijdens zijn bestuur. Dit is zelfs het geval als de aanslagen worden opgelegd aan de bv als de bestuurder al is afgetreden.

Melding betalingsonmacht

omkering 
bewijslast

Het is voor een gewezen bestuurder gemakkelijker om aannemelijk te maken dat hij niet tijdig de betalingsonmacht kon melden, als de melding pas na zijn aftreden had moeten plaatsvinden. Die bestuurder ontkomt dan aan de omkering van de bewijslast voor kennelijk onbehoorlijk bestuur. U leest meer hierover in paragraaf 5.5.

Nieuwe bestuurder

toetreding

Een nieuwe bestuurder kan aansprakelijk zijn voor belastingschulden van de bv die materieel zijn ontstaan voordat hij bestuurder werd. Dit doet zich voor als een bv een schuld heeft en de nieuwe bestuurder de bv kennelijk onbehoorlijk bestuurt, waardoor die schuld niet kan worden voldaan. Een nieuwe bestuurder is echter niet aansprakelijk als hij:

• aannemelijk maakt dat ten tijde van zijn toetreding onvoldoende middelen aanwezig waren om de belastingschuld te voldoen;
• alles in het werk heeft gesteld om de belastingschuld van de bv te voldoen.

5.3.4 Het bestuur is collectief verantwoordelijk

bestuurstaken

Het bestuur is collectief verantwoordelijk voor betaling van de belastingschulden van de bv. Dat wil zeggen dat een bestuurder zich niet kan onttrekken aan deze verantwoordelijkheid. Bij een bv met meerdere bestuurders zijn de bestuurstaken vaak verdeeld. Zo is er bijvoorbeeld een financieel directeur, een commercieel directeur en een algemeen directeur. Als de financieel directeur intern verantwoordelijk is voor de betaling van de belastingen, geldt voor de bestuurdersaansprakelijkheid dat iedere bestuurder aansprakelijk is. De interne taakverdeling ontslaat een bestuurder dus niet van de bestuurdersaansprakelijkheid.

5.3.5 Iedere bestuurder is hoofdelijk aansprakelijk

privévermogen

Hoofdelijke aansprakelijkheid houdt in dat iedere bestuurder aansprakelijk is met zijn gehele privévermogen voor de gehele belastingschuld. De ontvanger kan dan ook besluiten om de gehele belastingschuld op een bestuurder te verhalen, omdat die bestuurder bijvoorbeeld wel privévermogen heeft en de andere bestuurders niet.

5.3.6 Bestuurder van bestuurder is aansprakelijk

holding

In de praktijk komt het vaak voor dat de bestuurder van een bv een andere bv is. Denk aan een persoonlijke holding. Als de bestuurder van een bv een andere bv is, wordt de aansprakelijkheid verlegd naar de bestuurder van de bestuurs-bv. Het heeft geen nut om een andere bv ertussen te schuiven.