3.2 Nederlandse partijen
aanbod
In Nederland gelden in principe de algemene voorwaarden die als eerste van toepassing zijn verklaard. Een overeenkomst wordt gesloten doordat één partij een aanbod doet en de andere partij dit aanbod accepteert. Het komt er in de praktijk dan ook op neer dat de algemene voorwaarden van degene die het aanbod doet van toepassing zijn.
verwijzen
gebonden
De partij die het aanbod doet, is degene die de overeenkomst opstelt en dus als eerste in een geschrift kan verwijzen naar haar algemene voorwaarden. Door naar de algemene voorwaarden te verwijzen, worden deze onderdeel van de aangeboden overeenkomst. De partij die de aangeboden overeenkomst vervolgens tekent, is dan ook gebonden aan de algemene voorwaarden.
3.2.1 Offerteaanvraag is voldoende
uitdrukkelijk
eerste partij
Het kan ook zijn dat een van partijen uitdrukkelijk verwijst naar haar algemene voorwaarden nog voordat er een overeenkomst wordt aangeboden. Dit is bijvoorbeeld het geval als u schriftelijk een offerte aanvraagt en daarbij verwijst naar de algemene voorwaarden van uw onderneming. Uw onderneming is dan de eerste partij die haar algemene voorwaarden van toepassing verklaart. Als de andere partij hierop een offerte uitbrengt en daarbij naar haar eigen voorwaarden verwijst, zijn die voorwaarden niet van toepassing.
Verwerpen
Let op iedere verwijzing naar algemene voorwaarden als u een offerteverzoek krijgt. Wilt u niet akkoord gaan met de voorwaarden? Verwerp deze dan nadrukkelijk voordat u op het offerteverzoek ingaat.
beschrijf de bepaling
bijlage
Let bij de verwerping op de volgende zaken:
- Beschrijf kort de naam van het product of het soort dienst waar de offerte betrekking op heeft.
- Wilt u slechts één bepaling in de algemene (leverings-)voorwaarden verwerpen? Dan kunt u de volgende zin gebruiken: ‘de volgende bepaling in uw (leverings)voorwaarden accepteren wij niet: (beschrijf de exacte bepaling).’
- In plaats van uw eigen (inkoop)voorwaarden volledig van toepassing te verklaren, kunt u dit ook doen voor een specifieke bepaling uit uw voorwaarden. Daarvoor kunt u de volgende zin gebruiken: ‘verklaren wij de volgende bepaling uit onze algemene (inkoop)voorwaarden van toepassing: (beschrijf de exacte bepaling).’
- Als u uw volledige eigen (inkoop)voorwaarden van toepassing verklaart, kunt u deze als bijlage opnemen.
Bericht waarin u de voorwaarden verwerpt
Het verwerpen van de algemene voorwaarden van een ander kunt u netjes aanpakken per brief of e-mail. U kunt bijvoorbeeld de volgende brief opstellen:
‘Wij hebben uw offerte voor het leveren van uw softwarepakket voor onze financiële afdeling ontvangen. Ondanks ons genoegen over het aangaan van de voorgestelde overeenkomst, maken wij bij dezen kenbaar dat wij de door u van toepassing verklaarde algemene (leverings)voorwaarden) niet accepteren. Ter vervanging treft u in de bijlagen onze voorwaarde(n), die wij hierbij van toepassing verklaren.’
Met zo’n bericht zijn uw eigen algemene voorwaarden in principe rechtsgeldig.
Jurisprudentie
De Hoge Raad deed op 13 juli 2001 (ECLI, verkort: 497) een uitspraak die vandaag de dag nog relevant is voor de jurisprudentie in de battle of forms. In die zaak is namelijk bepaald hoe snel er sprake is van een aanbod.
Wie het eerst komt, die het eerst maalt
aanvaarden
Ondernemer X vroeg schriftelijk aan een aannemer om een prijsopgave te doen. Op de brief van X stond een voorgedrukte verwijzing naar de door hem gehanteerde algemene voorwaarden. De aannemer bracht in antwoord op deze brief een offerte uit. In de offerte stond een voorgedrukte verwijzing naar de door hem gehanteerde voorwaarden. X gaf de aannemer op grond van deze offerte de opdracht. Hij aanvaardde hiermee dus het aanbod van de aannemer. De Hoge Raad oordeelde dat de algemene voorwaarden van X van toepassing waren en niet die van de aannemer. X was namelijk de eerste partij die naar haar algemene voorwaarden had verwezen en de aannemer had deze niet uitdrukkelijk van de hand gewezen. Uit deze beslissing van de Hoge Raad blijkt dat een aanbod in de praktijk snel gedaan is, waardoor de algemene voorwaarden ook snel van toepassing zijn.
3.2.2 Voorwaarden afwijzen
uitdrukkelijk
Er bestaat dus een uitzondering op de regel ‘eerst komt, eerst maalt’. Als iemand als eerste partij verwijst naar haar algemene voorwaarden, kan de andere partij deze algemene voorwaarden uitdrukkelijk van de hand wijzen. In dat geval gelden de algemene voorwaarden niet. Het woord ‘uitdrukkelijk’ is echter belangrijk, zo blijkt uit de rechtspraak.
vervallen
Tenzij de eerste partij akkoord gaat met het vervallen van de eigen algemene voorwaarden, zal de overeenkomst niet tot stand komen. De algemene voorwaarden maken immers deel uit van de overeenkomst. Als er geen overeenstemming is over de inhoud van de overeenkomst, komt deze uiteraard ook niet tot stand.
Denk goed na voordat u algemene voorwaarden van de ander afwijst. Hij kan zijn aanbod intrekken. Het is ook verstandig om met de andere partij te overleggen als u het niet eens bent met diens algemene voorwaarden. Mogelijk kunt u samen andere voorwaarden overeenkomen.
3.2.3 Correct afwijzen
Krijgt u een offerte die verwijst naar algemene voorwaarden en bent u het niet eens met deze voorwaarden, dan kunt u deze afwijzen. De manier waarop u dit doet, is wel van groot belang.
afwijzing
Niet iedere afwijzing zal bij een conflict stand houden voor de rechter. Er is heel wat jurisprudentie over dit onderwerp en dus ook over de eisen die gelden voor een afwijzing.
Jurisprudentie
overleg
Neem een zaak bij het gerechtshof in Den Bosch, van 18 maart 2014, ECLI (verkort): 748. Daarbij ging het om een groothandel die overleg had gevoerd met een leverancier over een mogelijke levering van goederen. Naar aanleiding van dit overleg bracht de leverancier een offerte uit. Er werden nog enkele gesprekken gevoerd en nieuwe offertes overgelegd, uiteindelijk deed de groothandel een formele bestelopdracht.
Battle of forms
strijdigheid
verplichtingen
Beide partijen verwezen op een gegeven moment naar hun algemene voorwaarden. De leverancier verklaarde in de definitieve offerte de eigen algemene voorwaarden van toepassing. De groothandel stelde juist in de bestelopdracht dat de leverancier ‘door acceptatie van deze inkoopopdracht’ verklaarde dat alleen de algemene inkoopvoorwaarden van de groothandel van toepassing waren. Daardoor ontstond dus een battle of forms. Deze strijdigheid tussen de algemene voorwaarden had geen probleem hoeven zijn als er geen conflict was ontstaan. Helaas was de groothandel ontevreden over het product dat de leverancier leverde. De groothandel stapte daarop naar de rechter. Deze moest over twee zaken oordelen:
- of de leverancier inderdaad tekort was geschoten in zijn verplichtingen;
- wiens algemene voorwaarden van toepassing waren.
exoneratie-beding
Deze laatste vraag was van belang omdat in de voorwaarden van de leverancier een zogeheten exoneratiebeding was opgenomen. Dat beperkte de verplichting van de leverancier om een schadevergoeding te betalen.
Uitdrukkelijke afwijzing
schadevergoeding
impliciet
Zowel in het eerste vonnis als in het hoger beroep oordeelde de rechter dat de leverancier tekort was geschoten. De hoogte van de schadevergoeding hing af van welke algemene voorwaarden van toepassing waren. Het hof legde dit duidelijk uit. De leverancier had als eerste de algemene voorwaarden aangeboden. De groothandel had in de bestelopdracht alle algemene voorwaarden behalve de eigen impliciet afgewezen.
Artikel 6:225, lid 3 van het Burgerlijk Wetboek vereist echter een uitdrukkelijke afwijzing. Daarvoor had de groothandel moeten aangeven dat hij andere voorwaarden afwees en welke voorwaarden dat dan waren. Dat is in de bestelopdracht niet gebeurd. De leverancier moest daarom alleen een schadevergoeding betalen voor zover deze niet viel onder het exoneratiebeding.
U kunt niet met een standaardformulering in bestelopdrachten algemene voorwaarden van alle zakenrelaties niet van toepassing verklaren. U moet de algemene voorwaarden uitdrukkelijk (expliciet) afwijzen per overeenkomst die u aangaat.