6.1 Vaststellingsovereenkomst
feitelijk
Er wordt vaak een vaststellingsovereenkomst gesloten bij kwesties die feitelijk van aard zijn, zoals de waarde van het bedrijfspand, de afschrijvingstermijn van een bedrijfsmiddel of de hoogte van het loon van een dga. Daarnaast maakt de Belastingdienst ook afspraken over feiten die zich in de toekomst zullen afspelen.
6.1.1 Voorwaarden
gebonden
Er is alleen sprake van een vaststellingsovereenkomst als voldaan is aan de volgende voorwaarden:
- De overeenkomst is vastgelegd ter beëindiging of voorkoming van een geschil.
- U en de Belastingdienst stellen vast wat de oplossing voor het geschil is (vaststelling van de rechtstoestand).
- De overeenkomst heeft als doel om u en de Belastingdienst te binden, zelfs als er wordt afgeweken van de bestaande rechtstoestand.
Verplichtingen
beëindigen
Is er sprake van een vaststellingsovereenkomst, dan zijn u en de Belastingdienst gebonden aan die overeenkomst. De fiscus moet bij de vaststelling van de belastingschuld rekening houden met de vaststellingsovereenkomst. En omgekeerd moet u uw aangifte indienen zoals afgesproken in de overeenkomst. De fiscus mag een vaststellingsovereenkomst beëindigen als blijkt dat de afspraken uit deze overeenkomst niet (geheel) worden nagekomen.
Als u een (belasting)adviseur machtigt om namens u met de Belastingdienst te onderhandelen, moet u de fiscus hiervan op de hoogte stellen. De omvang van zijn bevoegdheden wordt vastgesteld aan de hand van een schriftelijke volmacht.
6.1.2 Standaardbepalingen
geschil
verlenging
In een vaststellingsovereenkomst staat in elk geval:
- een verwijzing naar het gevoerde overleg tussen u beiden;
- een omschrijving van het geschil en de overeengekomen feiten;
- een beschrijving van de fiscale gevolgen van de overeenkomst;
- de duur van de overeenkomst (met de eventuele mogelijkheid van verlenging);
- een verklaring dat er geen gebruik zal worden gemaakt van het recht van bezwaar en beroep.
Om te voorkomen dat er discussie ontstaat over de vraag of er sprake is van een vaststellingsovereenkomst, wordt vaak schriftelijk afgesproken dat u geen (verder) bezwaar en beroep mag instellen. Door akkoord te gaan, kunt u dus niet meer naar de rechter stappen.
Een vaststellingsovereenkomst blijft ook gelden als er later een voordeligere uitspraak komt over eenzelfde conflict, of bijvoorbeeld een andere belastingplichtige een betere overeenkomst heeft gesloten.
Afwijkingen
boete
belasting-besparing
rechtsvraag
Een vaststellingsovereenkomst mag niet de bedoeling hebben om af te wijken van de belastingwet. Een vaststellingsovereenkomst mag daarom geen afspraken bevatten over de volgende zaken:
- de belastingrente, invorderingsrente en bestuurlijke boete als dit onderdeel is van een uitruil met betrekking tot andere aspecten en/of met elementen van de heffing of invordering;
- de houdbaarheid van belastingbesparende constructies. Hieronder vallen voornamelijk op belastingbesparing gerichte handelingen die door de wetgever niet zijn voorzien en die beleidsmatig ongewenst worden geacht;
- het al dan niet aanwenden van rechtsmiddelen in een strafzaak;
- zaken die betrekking hebben op overleg in het kader van bedrijfstak- of ondernemings-cao’s, tenzij beide cao-partijen al een concreet onderhandelingsresultaat hebben bereikt en naar aanleiding daarvan de Belastingdienst een rechtsvraag hebben voorgelegd (zie paragraaf 3.6);
- het al dan niet aanmelden van een fiscaal of douanedelict.
6.1.3 Onderwerp van geschil
invordering
standpunt
Alleen individuele zaken komen in aanmerking voor een vaststellingsovereenkomst. Afspraken met een groep belanghebbenden is niet mogelijk. Het overleg dat plaatsvindt heeft betrekking op de heffing of invordering van belastingen. Het moet gaan om een concreet verschil van inzicht tussen u en de Belastingdienst over een bepaald onderwerp. U zult daarom vooraf duidelijkheid moeten scheppen over de onderwerpen die in het overleg aan de orde (zullen) komen en het doel van het overleg. Vanzelfsprekend maakt de inspecteur geen afspraken die in strijd zijn met de wet. Hij mag in de vaststellingsovereenkomst evenmin afwijken van het vastgestelde fiscale uitvoeringsbeleid of een standpunt innemen dat precedentwerking kan hebben.
Een vaststellingsovereenkomst is vertrouwelijk en niet openbaar. Op basis van artikel 67 Algemene wet inzake rijksbelastingen is de fiscus verplicht tot geheimhouding.
6.1.4 Bedenktijd
bindend
Zodra u overeenstemming bereikt, moet de Belastingdienst u een redelijke termijn bieden om uw adviseur te raadplegen of alsnog (fiscaal-)juridisch advies in te winnen. De ‘redelijke termijn’ is ten minste één week. Zo’n overeenkomst is bindend. U komt er dus niet makkelijk meer onderuit en zit er in goede, maar ook in slechte tijden aan vast. Laat u dus niet door de fiscus onder druk zetten om een overeenkomst over een fiscaal geschil snel te ondertekenen.
Mediation en vaststellingsovereenkomst
interne mediators
Vaststellingsovereenkomsten kunnen ook worden gesloten tijdens een mediationprocedure (zie hoofdstuk 7). Voor mediation kunnen u en de fiscus beide het initiatief nemen. De fiscus werkt in principe met interne mediators, die werken volgens de gedragsregels van de Mediatorsfederatie Nederland (voorheen Nederlands Mediation Instituut). De gekozen oplossingen worden eerst op haalbaarheid getoetst. Vervolgens worden de oplossingen vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst.