9.2 Evaluatie en rapportage

corrigeren

Na uitvoering van alle assurance-werkzaamheden zal de accountant er bij de onderneming op aandringen alle geconstateerde fouten te corrigeren. De resterende fouten evalueert de accountant ten opzichte van de materialiteit om zo tot één oordeel te komen over de duurzaamheidsrapportage. Naast zijn assurance-rapport, dat een brede gebruikerskring kent, zal de accountant de details van de bevindingen rapporteren aan het management in het accountantsverslag.

9.2.1 Foutevaluatie

soorten fouten

In de toelichting over de risico-identificatie vanuit het verslaggevingsstelsel (zie paragraaf 8.2.2) werd benoemd dat duurzaamheidsinformatie over het algemeen meer soorten informatie kent dan financiële informatie. Dit maakt dat er ook verschillende soorten fouten kunnen voorkomen in de duurzaamheidsrapportage van een onderneming.

Kwantitatief

Allereerst zijn er mogelijke fouten in de kwantitatieve informatie. Een voorbeeld is een afwijking in de gerapporteerde hoeveelheid verbruikt water per geografische regio waar de onderneming actief is, of een verschuiving van het verbruikte water van een regio mét watertekorten naar een regio zónder watertekorten.

Kwantitatief

Er zijn ook mogelijke fouten in kwalitatieve informatie. Enkele voorbeelden zijn:

• opnemen van ronduit onjuiste informatie;
• onvoldoende onderbouwing van informatie die als feit wordt gepresenteerd;
• ambigue stelligheden, of stelligheden waarvan de bedoeling onduidelijk is;
• manier van presenteren van informatie;
• onterecht trekken van stellige conclusies, gebaseerd op selectieve informatie.

Verslaggevingsstandaarden

verplichte 
beschrijving

maatstaf

Daarnaast kan sprake zijn van het niet voldoen aan de verslaggevingsstandaarden. Dit bestaat enerzijds uit het ontbreken van toelichtingen die verplicht zijn vanuit het verslaggevingsstelsel, zoals de verplichte beschrijving van de impacts, kansen en risico’s bij een materieel onderwerp. Anderzijds kan het ook zijn dat een toelichting ontbreekt die relevant is voor een goed begrip van de rapportage, zoals een duidelijke toelichting over de keuze een andere maatstaf toe te passen voor het meten van medewerkerstevredenheid.

Eigen criteria

aanscherping

Zeker als een onderneming eigen criteria ontwikkelt, kan een onduidelijke beschrijving van de criteria ook een fout zijn. Voorbeelden hiervan zijn het gebruik van vage termen terwijl aanscherping mogelijk is en doorvoeren van wijzigingen in (definities van) criteria zonder duidelijke opgaaf van reden of zonder toelichting van deze wijziging.

Consistentie

vergelijk-baarheid

Consistentie is één van de belangrijkste randvoorwaarden voor gebruikers om een goed beeld te kunnen vormen van de prestaties van uw onderneming. Een gebrek aan vergelijkbaarheid zou kunnen duiden op misleiding. Daarom zal de accountant overwegen in hoeverre wijzigingen in rapportagecriteria, meetmethodiek, reikwijdte van rapporteren (inclusief de waardeketen) en gerapporteerde eenheden als fout classificeren. Als wijzigingen worden doorgevoerd, zal de accountant hiermee ook aandacht moeten hebben voor de vergelijkende cijfers.

Toekomstgericht

onzeker

management

De laatste categorie met mogelijke fouten bevindt zich in toekomstgerichte informatie. Deze zijn meer onzeker en zullen dan ook sneller als meetonzekerheid dan als fout classificeren. Wel kan de accountant hiertoe fouten onderkennen als uw onderneming onrealistische verwachtingen schetst, en als deze inconsistent zijn met andere informatie. Het is complex en subjectief om verschillende fouten, en al helemaal verschillende typen van fouten, met elkaar af te wegen. Daarom zal de accountant het management nadrukkelijk verzoeken om alle fouten te corrigeren. Doet het management dit niet, dan kan dit van invloed zijn op het oordeel van de accountant.

9.2.2 Het oordeel van de accountant

bevestiging

Bij een opdracht tot het verstrekken van een redelijke mate van zekerheid wordt gesproken van een accountantsoordeel, bij een beperkte mate van zekerheid van een conclusie. Voordat de accountant zijn oordeel tot uitdrukking brengt, zal hij het management om een schriftelijke bevestiging vragen. Deze bevestiging bevat de volgende elementen:

• Het management heeft aan de accountant alle informatie verschaft die voor de opdracht relevant is.
• Het management neemt verantwoordelijkheid voor de meting of evaluatie van het verslag ten opzichte van de van toepassing zijnde criteria.
• Het management acht het duurzaamheidsverslaggevingsbeleid van de onderneming en de gehanteerde criteria toereikend.
• Het management heeft alle informatie die naar haar mening van materieel belang is voor de beoogde gebruikers in het verslag opgenomen.
• Het management verklaart dat de duurzaamheidsverslaggeving niet misleidend of niet onevenwichtig is.

Bevestigingsbrief

oordeel

De bevestigingsbrief ontslaat de accountant niet van zijn eigen verantwoordelijkheid. Maar het maakt dat het management bij afronding bevestigt dat de accountant alle informatie tot zich heeft gekregen om het oordeel op te baseren.

Fout versus onzekerheid en wel of geen diepgaande invloed

De vormen van het oordeel zijn gelijkwaardig aan die bij een opdracht tot controle van een jaarrekening:

• goedkeurend;
• een oordeel met beperking;
• een oordeelonthouding;
• een afkeurend oordeel.

Door de NBA zijn voorbeelden van assurance-rapporten opgenomen. Dit verhoogt de duidelijkheid van het oordeel voor de gebruikers.

9.2.3 Accountantsverslag

publiekelijk

Het assurance-rapport bij een duurzaamheidsverslag is normaliter publiekelijk beschikbaar. Daarin zitten niet alle gedetailleerde bevindingen vanuit de werkzaamheden van de accountant. De details van deze bevindingen zijn echter relevant voor het management om de interne beheersing aan te scherpen, en daarmee ook de kwaliteit van de duurzaamheidsrapportage te verbeteren.

Aanvullingen

Van de accountant wordt daarom verlangd dat hij ook de volgende informatie schriftelijk communiceert:

• tekortkomingen in de interne beheersing die de accountant van voldoende belang acht om hier de aandacht van het management voor te vragen;
• geïdentificeerde of vermoede fraude;
• aangelegenheden over de geïdentificeerde of vermoede niet-naleving van wet- of regelgeving, behalve als de aangelegenheden duidelijk triviaal zijn.