7.1 Bestuurdersaansprakelijkheid

rechtspersoon

De bestuurdersaansprakelijkheid gaat pas spelen als er sprake is van een belastingschuld bij een rechtspersoon, zoals een bv. U bent als bestuurder van zo’n rechtspersoon in principe niet persoonlijk aansprakelijk voor de handelingen van uw onderneming.

Hoofdelijk aansprakelijk

verhalen

Dit geldt echter niet als er sprake is van onbehoorlijk bestuur (zie paragraaf 7.1.6). In dat geval kunt u zich niet meer verschuilen achter uw onderneming. De Belastingdienst kan u dan als bestuurder aansprakelijk stellen voor de niet-betaalde belastingschulden van uw onderneming. Alle bestuurders van een bv zijn in dat geval hoofdelijk aansprakelijk. Dit wil zeggen dat de ontvanger de belastingschuld kan verhalen op het gehele privévermogen van de aansprakelijkgestelde.

7.1.1 Welke rechtspersonen?

beperkt

De reikwijdte van de bestuurdersaansprakelijkheid is beperkt tot bestuurders van ondernemingen met commerciële activiteiten. Uw onderneming moet dus:

• een rechtspersoon zijn;
• volledig rechtsbevoegd zijn; en
• onderworpen zijn aan de heffing van vennootschapsbelasting (VPB).

Het gaat dus in ieder geval om besloten vennootschappen, naamloze vennootschappen en open commanditaire vennootschappen.

7.1.2 Aansprakelijk voor sommige belastingen

De bestuurdersaansprakelijkheid geldt niet voor alle belastingen. De ontvanger kan u als bestuurder alleen aansprakelijk stellen voor de volgende niet-betaalde belastingen:

• loonheffingen;
• BTW;
• accijns;
• de verbruiksbelastingen op alcoholvrije dranken, pruimtabak en snuiftabak;
• belastingen die worden genoemd in de Wet belastingen op milieugrondslag;
• kansspelbelasting.

invorderingsrente

De aansprakelijkheid ziet ook op de invorderingsrente, bestuurlijke boete (zie hoofdstuk 8) en eventuele vervolgingskosten. Hiervoor is wel vereist dat het ontstaan van deze extra kosten te wijten is aan het handelen van u als bestuurder.

7.1.3 Wie is bestuurder?

formele 
bestuurder

Wanneer ziet de Belastingdienst u als bestuurder? Hierbij gaat het in ieder geval om de formele bestuurder. Dit is de persoon die officieel is benoemd als bestuurder. U bent dan bij de Kamer van Koophandel (KvK) als bestuurder ingeschreven. Hiervoor is niet eens vereist dat u zich ook bemoeit met de financiële zaken.

Beleidsbepaler

ondertekenen

Verder bent u bestuurder als u in de praktijk het beleid bepaalt, maar officieel niet als bestuurder bent benoemd. Voor aansprakelijkstelling moet u uzelf dan als beleidsbepaler ook echt als bestuurder hebben gedragen. Het is aan de ontvanger om dat te bewijzen. Hij merkt de volgende handelingen aan als gedragingen van een beleidsbepaler:

• het voeren van gesprekken met de bank, de accountant en de Belastingdienst;
• het ondertekenen van contracten voor de onderneming;
• het aanstellen en ontslaan van werknemers en het bepalen van de hoogte van het salaris.

Oud-bestuurder

bestuurs-periode

Als oud-bestuurder kunt u ook te maken krijgen met aansprakelijkheid voor de belastingschulden die niet in de bestuursperiode zijn ontstaan. Een nieuwe bestuurder is in principe ook aansprakelijk voor de oude schulden, maar dat is meestal eenvoudig te weerleggen. Hij heeft zich toen immers niet bemoeid met het besturen van de onderneming.

7.1.4 Melding betalingsonmacht

premies

binnen twee weken

bevoegd

Als het uw onderneming niet lukt om de belastingen en premies op tijd te betalen, moet u deze betalingsonmacht melden bij de Belastingdienst en het bedrijfspensioenfonds. U moet dit doen binnen twee weken na het tijdstip waarop u de afdracht had moeten doen. Stel u moet de BTW over het tweede kwartaal van 2022 uiterlijk op 31 juli 2022 indienen en betalen. Als u deze BTW-aangifte niet kunt betalen, moet u de betalingsonmacht uiterlijk 14 augustus 2022 melden bij de Belastingdienst. Iedere bestuurder is bevoegd om namens de bv melding te doen van betalingsonmacht. U hoeft dus niet gezamenlijk een melding in te dienen.

Meldingsformulier

digitale 
melding

brief opstellen

Voor een digitale melding van betalingsonmacht kunt u het formulier gebruiken in uw persoonlijke domein op belastingdienst.nl. Voor een schriftelijke melding kunt u het formulier ‘Melding van betalingsonmacht bij belastingen en premies’ downloaden via de site van de Belastingdienst. Daarnaast is het mogelijk om zelf een brief op te stellen. U kunt de betalingsonmacht niet telefonisch melden.

Eenmalig melden

per 
belastingsoort

afzonderlijk

U hoeft de melding van betalingsonmacht slechts eenmaal te doen per belastingsoort. Bij het verstrijken van de volgende betalingstermijn is geen nieuwe melding nodig. Dit is alleen anders als u na de melding van betalingsonmacht weer een betaling heeft gedaan, maar er daarna weer betalingsproblemen zijn ontstaan. Als u de betalingsonmacht voor bijvoorbeeld de BTW heeft gemeld, moet u dat ook afzonderlijk doen voor de loonheffingen als u die niet kunt betalen.

7.1.5 Gevolgen van melding

rechtsgeldig

bestuurs-fouten

onbehoorlijk bestuur

Doet u tijdig en op een juiste manier melding van betalingsonmacht, dan is deze rechtsgeldig. Het is dan aan de Belastingdienst om te bewijzen dat het uitblijven van de betaling te wijten is aan kennelijk onbehoorlijk bestuur (zie paragraaf 7.1.6). Voor het beoordelen van kennelijk onbehoorlijk bestuur kijkt de Belastingdienst alleen of u bestuursfouten heeft gemaakt in de drie voorafgaande jaren. Bestuursfouten van langer geleden tellen niet mee.

fataal

aannemelijk maken

Voldoet u niet of niet tijdig aan de meldingsplicht, dan bent u als bestuurder aansprakelijk voor de niet-betaalde belastingschulden. Een dag te laat melden is al fataal. Er is dan namelijk sprake van een vermoeden dat het niet-betalen van belasting aan u te wijten was. U kunt alleen nog onder deze aansprakelijkstelling uitkomen door aannemelijk te maken dat het niet melden van de betalingsonmacht niet aan u te wijten is.

Bewijsmateriaal

niet eenvoudig

Het is niet eenvoudig om dat bewijs te leveren. Zorg er dus voor dat u de administratie goed op orde heeft. Mogelijk kunnen notulen van vergaderingen, verslagen, correspondentie en andere stukken het benodigde bewijs leveren. Misschien was u door een externe oorzaak, zoals een acute ziekenhuisopname, wel helemaal niet in staat om een melding te doen.

Geen of te late melding

De meeste aansprakelijkstellingen op grond van de bestuurdersaansprakelijkheid vinden plaats op basis van het feit dat de betalingsonmacht niet of niet tijdig is gedaan. De Belastingdienst hoeft dan namelijk niet te bewijzen dat sprake is van kennelijk onbehoorlijk bestuur. Als u te laat de betalingsonmacht meldt, dan kunt u alleen de aansprakelijkstelling voorkomen als:

• u aannemelijk kunt maken dat u niet tijdig kon melden; en als u daarin slaagt;
• u vervolgens aannemelijk kunt maken dat er geen sprake is van kennelijk onbehoorlijk bestuur.

bewijslast

U heeft in dit geval dus een dubbele bewijslast.

7.1.6 Kennelijk onbehoorlijk bestuur

onverantwoord

buitensporig

Het is aan de fiscus om bewijzen aan te leveren voor kennelijk onbehoorlijk bestuur. Er mag geen twijfel bestaan over de onbehoorlijke vervulling van uw taak als bestuurder. Van kennelijk onbehoorlijk bestuur is bijvoorbeeld sprake bij:

• het doen van onverantwoorde investeringen;
• ongerechtvaardigde verrijking;
• het nemen van buitensporige financiële risico’s.

Uiteraard betekent dit niet dat u geen normale ondernemingsrisico’s mag nemen. U bent dan ook niet aansprakelijk als pas achteraf blijkt dat een beslissing toch fout heeft uitgepakt voor uw onderneming.