3.3 De arboregels

De Arbowet en de Arbeidstijdenwet zijn weliswaar niet van toepassing op vrijwilligers, maar toch moet uw organisatie rekening houden met de regels uit deze wetten voor hen. Uw vrijwilligers moeten tenslotte beschermd worden. Er kunnen namelijk gevaarlijke situaties ontstaan als uw vrijwilligers niet op de hoogte zijn van de arbeidsrisico’s.

Kwetsbare groepen

RI&E

Ook zijn er bepaalde groepen vrijwilligers op wie de arbowetgeving wel van toepassing is. Dit zijn kwetsbare groepen die u ook al extra aandacht moet geven in de risico-inventarisatie & -evaluatie (RI&E): jongeren, zwangere vrouwen en moeders die borstvoeding geven.

Zo kan het dus gebeuren dat uw organisatie waar alleen vrijwilligers werkzaam zijn, zich dus opeens aan de Arbowet moet gaan houden als een vrijwilliger zwanger wordt. Weliswaar geldt dat dan alleen voor die ene zwangere vrijwilliger, maar het brengt wel wat werk met zich mee. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een af te sluiten ruimte om te kolven als de moeder borstvoeding geeft.

Gevaarlijk werk

gevaarlijk werk

Daarnaast gelden de regels en bepalingen in de Arbowet ook voor vrijwilligers die gevaarlijk werk uitvoeren. Nu zullen er in de praktijk weliswaar niet zo heel veel vrijwilligers werken met gevaarlijke stoffen, op grote hoogte of onder extreme temperaturen. Maar het loont de moeite om nog eens goed te kijken naar wat vrijwilligers in uw organisatie doen.

3.3.1 Arborechten

Aangezien vrijwilligers af en toe toch grote risico’s lopen, gelden in sommige gevallen toch alle arboregels. U bent dan verplicht om:

• deze vrijwilligers op te nemen in de RI&E;
• afdoende maatregelen te nemen om vrijwilligers te beschermen tegen arbeidsrisico’s;
• vrijwilligers grondig voor te lichten over de arbeidsrisico’s.

arbobeleid

Werken er in uw organisatie betaalde krachten én vrijwilligers, dan is het niet zo moeilijk om hun arborechten te bewaken. Voor uw betaalde krachten moet u tenslotte toch al een RI&E opstellen (met daarin speciale aandacht voor zwangeren, jongeren en werkneemsters die borstvoeding geven), een arbobeleid maken en zorgen voor goede instructie.

Het is voor u dus een kleine moeite om uw vrijwilligers hierbij te betrekken. Zij zetten zich toch belangeloos in voor uw organisatie. Het zou dus wel ondankbaar zijn als u er niet op zijn minst voor zorgt dat zij hun werk op een gezonde en veilige manier kunnen doen, zonder dat ze bijvoorbeeld akelig ten val komen of slachtoffer worden van pestgedrag. Bovendien komt dat de reputatie van uw organisatie ook niet ten goede.

3.3.2 Werktijden

Arbeids­­tijden­wet

Hetzelfde geldt voor de Arbeidstijdenwet. Vrijwilligers zijn niet gebonden aan de regels in deze wet, maar u kunt ze wel wijzen op de nadelen van te lang werken. Aan een overwerkte vrijwilliger heeft niemand iets. Sterker nog, ze kunnen uw betaalde werknemers (of patiënten) schade berokkenen als ze onoplettend of oververmoeid aan het werk zijn. Het is in het belang van iedereen die bij uw organisatie betrokken is dat ook uw vrijwilligers veilig en gezond kunnen werken.

Intern arbobeleid

Als binnen uw organisatie alleen vrijwilligers werken, wil dat niet zeggen dat uw organisatie niet verantwoordelijk is voor uw vrijwilligers. U hoeft dan weliswaar geen RI&E op te stellen, u moet wel nog steeds de risico’s tot het uiterste beperken. Het is dus slim om toch een intern arbobeleid op te stellen. Een risico-inventarisatie is daarvoor een goed uitgangspunt. Als er geen grote risico’s zijn, kan die heel beknopt zijn. Zodra de risico’s bekend zijn, moet uw organisatie passende maatregelen nemen om ze te beperken.

3.3.3 Voorlichting

Besteed daarom extra aandacht aan het voorlichten van vrijwilligers over de mogelijke arbeidsrisico’s. Vrijwilligers zijn niet altijd even ervaren, maar wel heel enthousiast. Ze doen het werk tenslotte vrijwillig. Dit is niet altijd een ideale combinatie die nog wel eens tot overmoedig gedrag kan leiden. Uw reguliere werknemers kennen de risico’s wel, want ze werken elke dag in uw organisatie, wat natuurlijk niet wil zeggen dat u de voorlichting aan deze groep kunt verwaarlozen.