3.1 Risicoanalyse opstellen
Gezien de uitgebreide aansprakelijkheid van de werkgever is het van groot belang om onderstaande zaken goed in kaart te brengen in een risicoanalyse voordat u een verzekering afsluit voor de werknemers:
- Wat zijn de algemene en branchespecifieke risico’s?
- Welke schade kunnen werknemers oplopen, zowel materieel als immaterieel?
Bedrijfsaansprakelijkheid
arbeidsongeval
algemeen
continu proces
Uw organisatie kan in principe te maken krijgen met de volgende vier soorten bedrijfsaansprakelijkheid:
- werkgeversaansprakelijkheid voor arbeidsongevallen en beroepsziektes van werknemers, maar ook stagiairs en ingehuurde krachten (zie hoofdstuk 8);
- productaansprakelijkheid voor schade door gebreken aan producten die uw organisatie fabriceert, behandelt, bewerkt, importeert of exporteert. Uw organisatie is ook aansprakelijk:
- voor schade aan producten die u van andere organisaties in de Europese Unie koopt en onder uw eigen label doorverkoopt;
- als een klant het product verkeerd gebruikt door een fout in de vertaling van een gebruiksaanwijzing.
- dienstaansprakelijkheid voor alle schade die een werknemer veroorzaakt bij het verlenen van een dienst;
- algemene aansprakelijkheid voor alle schade die niet direct verband houdt met de producten of diensten die uw organisatie levert. Denk aan een werknemer die onderweg naar een klant niet goed uitkijkt met oversteken, waardoor een fietser valt en schade oploopt aan zijn fiets en zijn kleding.
Risicoanalyse
inspectie
Een risicoanalyse is een continu proces, waarbij u de kansen op, en de omvang en de oorzaken van risico’s systematisch en regelmatig inventariseert en evalueert. Bij een risicoanalyse identificeert u alle risico’s:
- aan de hand van checklists, overzichten van eigendommen en mogelijke gevaren;
- door inspectie van eigendommen;
- door het raadplegen van zowel interne als externe gegevensbronnen;
- door analyse van de schadehistorie.
herhaling
Komen bepaalde schadegebeurtenissen vaak voor in uw organisatie, dan kan dat wijzen op een risico. Deze situaties moet u nader onderzoeken om een herhaling te voorkomen. Een risico kan ook aanwezig zijn terwijl er nog geen schadegebeurtenis is geweest. Alleen met een grondige risicoanalyse komen zulke kleine risico’s aan het licht.
3.1.1 Brancheverschillen
fatale ongelukken
In sommige branches zijn de risico’s behoorlijk groot en lijkt een aansprakelijkheidsverzekering voor de hand te liggen. Denk bijvoorbeeld aan de werkzaamheden die werknemers in de zware of chemische industrie verrichten. In 2023 vonden de meeste fatale ongelukken ook plaats in de sectoren handel, vervoer en horeca, industrie en bouw. In andere sectoren, zoals de ICT en de financiële sector, lijken de risico’s op het eerste gezicht beperkt. Toch kunnen werknemers in die sectoren ook schade oplopen en de werkgever daarvoor aansprakelijk stellen. Voor iedere organisatie is het dus belangrijk om een risicoanalyse te maken.
Ook onkosten vanwege psychische schade kan de werknemer op uw organisatie verhalen. Denk bijvoorbeeld aan een burn-out als gevolg van te hoge werkdruk.
3.1.2 Materiële schade
brand
Bij bedrijfsongevallen kan er sprake zijn van materiële schade. Dat is schade die in geld is uit te drukken. Denk bijvoorbeeld aan kapotte kleding, een gebroken bril of rookschade na een brand. Hieronder vallen ook zorg- en andere kosten naar aanleiding van een arbeidsongeval. Bijvoorbeeld als een werknemer een ongeluk krijgt en langdurig niet kan werken. Hij kan daardoor achteruitgaan in inkomen.
Beroepsziekte
zorgplicht
Een beroepsziekte, zoals kapperseczeem of asbestose, kan ook leiden tot materiële schade. Een werknemer kan als gevolg hiervan tijdelijk of zelfs langdurig arbeidsongeschikt raken. Als de risico’s binnen de zorgplicht van de werkgever vallen, is uw organisatie aansprakelijk voor de schade die werknemers oplopen.
3.1.3 Immateriële schade
smaad
smartengeld
In de risicoanalyse moet u ook rekening houden met mogelijke immateriële schade. Dat is schade als gevolg van verdriet, smaad of geestelijk gemis. In de wet is globaal beschreven in welke gevallen het mogelijk is een vergoeding voor immateriële schade te krijgen. Dat kan bijvoorbeeld als iemand ‘in zijn eer of goede naam is geschaad’. Meestal wijst de rechter echter geen schadevergoeding ofwel smartengeld toe als er niet tegelijkertijd sprake is van materiële schade.