10.1 Presenteren
knikkende knieën
hulpmiddelen
Terwijl de één er zijn hand niet voor omdraait, krijgt de ander knikkende knieën bij het idee om voor een groep te spreken. Maar of presenteren u van nature ligt of niet, uw vaardigheden hierin zijn te verbeteren. Een goede voorbereiding is het halve werk. Daarnaast zijn er allerlei technieken om uw publiek geboeid te houden en uw verhaal te ondersteunen, bijvoorbeeld lichaamstaal, stemgebruik, interactie en (visuele) hulpmiddelen. Met wat oefening kunnen uw presentatievaardigheden met sprongen vooruit gaan.
10.1.1 Voorbereiding
zenuwen
Een goede voorbereiding is van groot belang, zeker als u voor een groep mensen spreekt. Het kan bovendien al een groot deel van de zenuwen wegnemen. Als u goed voorbereid aan uw presentatie begint, raakt u de draad van uw verhaal niet zo snel kwijt en kunt u vragen vol zelfvertrouwen beantwoorden.
Oriënteren
boodschap
doelgroep
randvoorwaarden
ondersteuning
Uw voorbereiding op de presentatie begint met nadenken over de volgende vragen:
- Wat is het doel van uw presentatie? Welke boodschap wilt u overbrengen?
- Wat is de doelgroep? Welke voorkennis hebben uw luisteraars en wat is hun achtergrond? Welke niveau kunnen zij inhoudelijk aan en welke toon past daarbij?
- Met welke randvoorwaarden moet u rekening houden? In wat voor soort ruimte spreekt u bijvoorbeeld, welke voorzieningen zijn beschikbaar en hoe laat moet u presenteren? Staat u aan het eind van een drukke werkdag gepland, dan moet u misschien extra moeite doen om de aandacht van toehoorders vast te houden.
- Welke hulpmiddelen wilt u gebruiken ter ondersteuning van verhaal?
Heeft u uw presentatie uitgewerkt, dan kan het geen kwaad om deze te repeteren. Probeer ook te oefenen met publiek erbij. Zij kunnen u nuttige feedback geven. Is er iets onduidelijk? Is de boodschap duidelijk? Zijn uw uitstraling en lichaamshouding goed?
10.1.2 Vaardigheden
factoren ontwikkelen
Er zijn veel factoren die een presentatie kunnen maken of breken. De meeste kunt u zelf oefenen en verder ontwikkelen. U kunt bijvoorbeeld duidelijk en enthousiasmerend leren spreken. Of u kunt oefenen op een actieve, positieve lichaamshouding.
Contact maken
betrekken
oogcontact
Als u een verhaal afraffelt terwijl u continu strak naar de muur staart, zult u uw publiek moeilijk kunnen boeien. Als u contact maakt met uw publiek, betrekt u hen bij het verhaal. Daardoor luisteren uw toehoorders beter naar wat u zegt. De simpelste en subtielste manier om contact te maken is door middel van oogcontact. Kijk rustig om u heen terwijl u uw verhaal doet en wees niet bang om mensen in de ogen te kijken.
Uiteraard moet u hierin ook niet overdrijven: als u lange tijd dezelfde persoon blijft aanstaren, kan hij zich ongemakkelijk gaan voelen.
Interactie
experiment
Als u er voldoende tijd voor heeft, kunt u proberen om interactie te krijgen met uw publiek. U kunt vragen stellen, een discussie beginnen of een kort experimentje doen. Als u uw toehoorders actief betrekt bij de presentatie, dwalen hun gedachten niet af.
Even een momentje voor uzelf
Worden de zenuwen u toch even de baas tijdens het presenteren, probeer dan snel uw rust weer te vinden. Neem een korte pauze: drink een slok water, haal even diep adem en ga weer verder. Of geef gewoon toe dat u de draad even kwijt bent en dat u uw zin opnieuw begint. Ook dat hoort bij omgaan met publiek. En als dit een enkele keer gebeurt, neemt niemand u dat kwalijk.
Stemgebruik
sfeer
intonatie
Uw stem is een krachtig instrument tijdens een presentatie. Met uw stem vertelt u niet alleen uw verhaal, maar kunt u ook een bepaalde sfeer creëren. Om uw stemgebruik te verbeteren, kunt u op verschillende zaken letten:
- Spreek op enthousiaste en levendige toon.
- Voorkom dat u monotoon klinkt. Varieer daarom in volume, tempo, toonhoogte en intonatie.
- Leg extra nadruk op belangrijke zinnen of zinsdelen door te spelen met uw stemvolume en intonatie.
- Ga niet mompelen. Spreek met heldere stem en articuleer duidelijk.
- Praat iets langzamer dan u gewend bent. U praat bijna altijd sneller dan u zelf denkt.
- Las af en toe bewust een pauze in, bijvoorbeeld om spanning op te bouwen, een opmerking even te laten bezinken of als overgang naar een nieuw onderwerp.
Bewegen
ijsberen
relaxte houding
De manier waarop u zich beweegt, kan uw uitstraling beïnvloeden. Als u verkrampt stilstaat of gaat ijsberen, straalt u nervositeit uit. Probeer een ontspannen en open houding aan te nemen. Ga niet met uw armen over elkaar staan, dat komt gesloten over. Ook uzelf deels verstoppen achter een tafel of standaard is niet altijd een goed idee. Dat voelt misschien veilig, maar uw houding is veel natuurlijker en opener als u vrij staat. Overdrijf ook uw relaxte houding niet. Blijf bijvoorbeeld niet de hele tijd overdreven nonchalant met uw handen in uw zakken staan.