3.2 De dramadriehoek
onbewust
Ineffectieve communicatiepatronen verergeren conflicten. Dit wordt mooi duidelijk gemaakt met de dramadriehoek, een model dat ineffectieve communicatiepatronen zichtbaar maakt. De mensen die een rol spelen in de dramadriehoek houden onbewust met elkaar het drama in stand. Medewerkers moeten altijd zien te voorkomen dat ze tijdens een conflict in deze dramadriehoek terechtkomen.
Als een situatie ontspoort, moet het conflict zo snel mogelijk opgelost worden. Daarbij is goede communicatie het sleutelwoord.
Onderliggende emoties
drie rollen
assertief
autoritair
Als iemand vanuit de dramadriehoek reageert, heeft dat vaak te maken met onderliggende emoties die hij niet prijsgeeft. Toch is het voor het oplossen van het conflict belangrijk deze emoties wél te bespreken. De dramadriehoek kent drie uitwisselbare rollen: aanklager, slachtoffer en redder:
- De aanklager: klaagt en veroordeelt snel. Hij is assertief, snel met aangeven dat altijd alles aan de ander ligt en eigenlijk nooit aan hem. Hij heeft veel boosheid in zich en die richt zich op de andere twee. Hij is kritisch en autoritair.
- Het slachtoffer: voelt zich onderdrukt en hulpeloos. Hij heeft het gevoel dat alles hem overkomt en dat hij er geen invloed op heeft. Hierdoor neemt hij geen verantwoordelijkheid en blijft hij in de slachtofferrol hangen. Hij klaagt over alles wat hij wil en niet bereikt.
- De redder: neemt de situatie over en geeft adviezen. Hij is extreem behulpzaam en offert zichzelf op. Hij wil graag nodig zijn. Hij heeft er dus baat bij dat het conflict blijft bestaan, anders kan hij geen redder spelen.
Stappenplan
tangconstructie
Zijn medewerkers in de dramadriehoek beland, dan is het zaak om daar zo snel mogelijk weer uit te ontsnappen. Anders kan men niet verder met werken aan een oplossing van het conflict. Geef aan medewerkers die in de dramadriehoek zijn beland de volgende adviezen mee om uit de tangconstructie te geraken:
- Neem verantwoordelijkheid voor het eigen gedrag.
- Spreek de ander aan op zijn verantwoordelijkheid.
- Geef duidelijk grenzen aan.
- Vraag de ander om feedback.
- Vraag de ander wat hij nodig heeft en bied hulp aan.
- Maak afspraken over wat de ander zelf gaat doen.
- Zorg voor een veilige omgeving waarin de ander zijn gevoelens bespreekbaar kan maken.
Als u merkt dat er communicatie vanuit de rollen in de dramadriehoek plaatsvindt, is het belangrijk om eerst de emoties boven tafel te krijgen voordat men inhoudelijk verder praat. Door de emoties krijgt de ander een tunnelvisie en is er weinig ruimte voor andermans belangen.