2.4 Werkkenmerken
werkvloer
De manier waarop werk is ingericht, speelt een bepalende rol bij het ontstaan van seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Hierna volgen enkele factoren die dit gedrag kunnen bevorderen binnen een organisatie.
2.4.1 Werken buiten kantoortijden
toezicht
Werken buiten reguliere kantoortijden kan een ‘lossere’ sfeer creëren waarin omgangsvormen vervagen en grenzen sneller worden overschreden, ook seksueel. Dit komt deels doordat er minder toezicht is. Ook werkgerelateerde activiteiten buiten kantoortijden, zoals zakenreizen en personeelsfeestjes, kunnen leiden tot grensoverschrijdend gedrag, vooral als er alcohol in het spel is.
Gedragsnormen
gedragsnorm
U kunt dit voorkomen door te zorgen voor duidelijke gedragsnormen en een cultuur van respect en open communicatie, ook als werknemers buiten de kantoortijden werken.
Het kan ook nodig zijn om toezichtmaatregelen in te voeren bij het werken buiten de normale kantoortijden en -omgeving.
2.4.2 Scheiding werk en privé
expat
Organisaties waarbinnen werk en privé sterk verweven zijn, lopen meer risico op ongewenste omgangsvormen en seksuele intimidatie. Werknemers zijn minder snel geneigd om collega’s aan te spreken op ongepast gedrag als ze ook privé bevriend zijn, uit angst voor de gevolgen in de sociale omgang. Expats en arbeidsmigranten zijn extra kwetsbaar vanwege een gebrek aan sociale steun en taalbarrières.
Ontwikkel en implementeer duidelijk beleid dat de grenzen tussen werk en privéleven benadrukt. Communiceer dit beleid regelmatig aan alle werknemers en zorg ervoor dat leidinggevenden dit beleid actief ondersteunen en naleven.
2.4.3 Werkomgeving, uitrusting en gevaarlijke taken
aanraking
In beroepen waar het lichaam een belangrijk instrument is, zoals bij sporters, musici of acteurs, kunnen noodzakelijke aanrakingen makkelijk leiden tot grensoverschrijdend gedrag. In de film- en podiumkunsten bijvoorbeeld bij naakt- en intimiteitsscènes zonder duidelijke afspraken. Situaties zonder gescheiden ruimtes voor mannen en vrouwen, zoals in het leger, de brandweer en de luchtvaart voorkomt, verhogen ook het risico op seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Specifieke procedures zijn nodig voor beroepen waarin lichamelijk contact onvermijdelijk is, zoals in de gezondheidszorg, sport, en podiumkunsten. Deze procedures moeten duidelijk aangeven welke vormen van contact acceptabel zijn en welke niet.
2.4.4 Huisvesting met collega’s
Arbeidsmigranten die met collega’s samenwonen, lopen extra risico omdat werk en privé door elkaar lopen. Deze situatie creëert een omgeving waarin de grenzen tussen professionele en persoonlijke relaties vervagen, waardoor de kans op grensoverschrijdend gedrag toeneemt.
Druk
kwetsbaar
Arbeidsmigranten bevinden zich vaak in een precaire werksituatie omdat ze geen alternatieve baanmogelijkheden hebben. Dit vergroot de druk op arbeidsmigranten om ongewenst gedrag te tolereren, uit angst om zowel hun inkomen als hun onderdak te verliezen. Dit maakt hen kwetsbaar voor misbruik door collega’s en leidinggevenden. Organisaties kunnen misbruik voorkomen door arbeidsmigranten veilige en gescheiden huisvesting aan te bieden.
Dit kan bijvoorbeeld door mannen en vrouwen aparte slaapruimtes, badkamers en gemeenschappelijke ruimtes te bieden en te zorgen dat de huisvesting voldoet aan de veiligheids- en gezondheidsnormen.
Aanpak
uitzendkracht
Eerdergenoemde risico’s kunt u niet afzonderlijk beschouwen, maar moet u in samenhang bezien om een volledig beeld te krijgen van de factoren die bijdragen aan seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Een jonge vrouwelijke uitzendkracht bijvoorbeeld die in een traditionele mannenomgeving werkt, vooral tijdens avond- en nachtdiensten, bevindt zich in een bijzonder kwetsbare positie.
Voedingsbodem
ongeval
aanpak
De combinatie van een losse sfeer buiten reguliere kantoortijden, de machtsdynamiek tussen vaste en tijdelijke krachten en de bestaande genderverhoudingen kan een voedingsbodem creëren voor ongewenst gedrag. Bovendien kunnen ernstige vormen van seksuele intimidatie niet alleen leiden tot emotionele en psychologische schade, maar ook tot fysieke ongevallen op het werk, doordat slachtoffers afgeleid en minder gefocust zijn. Het is belangrijk dat uw organisatie een aanpak hanteert die rekening houdt met ál deze factoren om een veilige en respectvolle werkomgeving te creëren.