11.2 Mediation
effectief
Mediation kan een effectief middel zijn om snel en praktisch uit een conflictsituatie te komen met een oplossing waarin zowel u als de werknemer, of werknemers onderling, zich kunnen vinden, zonder tussenkomst van een rechter en zonder dat het conflict direct leidt tot ontslag.
11.2.1 Passend middel
verharden
Mediation moet voorkomen dat conflicten zich verharden en een juridisch karakter krijgen waardoor alleen een rechter of arbiter nog uitkomst kan bieden. De betrokken partijen moeten met mediation een manier vinden om samen, als team, of juist zonder elkaar verder te gaan.
functie
Mediation is bij uitstek geschikt bij een verstoorde relatie op de werkvloer, zoals een verschil van mening tussen de werkgever en werknemer over het functioneren van de werknemer of de invulling van zijn functie, bij teamconflicten over de verdeling van taken en verantwoordelijkheden of geschillen tussen de ondernemingsraad en bestuurder. Mediation kan helpen om een impasse te doorbreken.
De duur van een mediationtraject is afhankelijk van het aantal betrokken partijen en de complexiteit van het probleem of conflict. Vaak komt u met enkele mediationgesprekken een heel eind.
11.2.2 Gezamenlijke oplossing
onafhankelijk
proces
Mediation houdt in dat u en de werknemer of werknemers onderling onder leiding van een onafhankelijke derde (de mediator) met elkaar in gesprek gaan om zo tot een zelfbedachte en gezamenlijk gedragen oplossing te komen. Juist het feit dat de partijen samen tot een oplossing komen, maakt dat die oplossing meer kans van slagen heeft en ze zich werkelijk weer kunnen richten op de toekomst. De taak van de mediator is om het gezamenlijk bedenken van zo’n oplossing mogelijk te maken door de dialoog tussen partijen (weer) op gang te brengen. Door dit in een gefaseerd proces te doen, praten partijen uiteindelijk weer over de eigenlijke inhoud en belangen in plaats van over de standpunten.
Deelname aan mediation gebeurt altijd op vrijwillige basis. Beide partijen kunnen dus zelf besluiten de mediation te staken zonder dat er een oplossing is gevonden. U kunt dan alsnog naar de rechter stappen.
Onafhankelijk
oplossing
De mediator zelf is volkomen onafhankelijk: hij heeft geen belang bij of oordeel over de invulling van de oplossing. Hij laat de partijen inzien wat hun eigen aandeel is in het conflict en wat zij van elkaar nodig hebben om weer verder te kunnen. De mediator moedigt met zijn vraagstelling partijen ook aan om uit te spreken wat ze werkelijk dwarszit of waar ze bang voor zijn als er geen oplossing voor het conflict komt. Ook vraagt hij de betrokkenen goed naar elkaar te luisteren, zodat ze constructief kunnen werken aan een oplossing waar beide partijen achter staan.
Opname van functioneringsgesprek
eerlijk
Een werknemer mag een geluidsopname maken van een eindejaars- of beoordelingsgesprek. Hij hoeft de gesprekspartner niet vóór het gesprek om toestemming te vragen. Maar desgevraagd hoort de werknemer eerlijk te zijn over de opname. Ontdekt de werkgever dat de werknemer heeft gelogen, dan heeft de werknemer mogelijk ‘ernstig verwijtbaar’ gehandeld en riskeert hij ontslag.
Niet gelogen
niet ernstig verwijtbaar
In een zaak had een werknemer zonder voorafgaande toestemming van zijn werkgever een opname gemaakt van een functioneringsgesprek. De werkgever verweet hem dit en ook enkele andere zaken en stapte voor een ontbindingsverzoek naar de kantonrechter. De rechter besloot de arbeidsovereenkomst te ontbinden vanwege een verstoorde arbeidsrelatie. Maar de werknemer ging niet zonder transitievergoeding naar huis. De heimelijke gespreksopname was namelijk niet ernstig verwijtbaar; de werknemer had niet over de opname gelogen toen de werkgever ernaar vroeg.
Rechtbank Noord-Holland, 28 oktober 2021, ECLI (verkort): 9600
11.2.3 Mediator kiezen
register
Wilt u een mediator inschakelen, dan kunt u deze vinden via internet of uw netwerk. U kunt ook één van de twee privaat georganiseerde registers raadplegen die de kwaliteit en werkwijze van de bij hen aangesloten mediators waarborgen (Mediatorsfederatie Nederland (MfN) en ADR-register). Aangesloten mediators moeten voldoen aan bepaalde opleidingseisen, een theorie- en praktijkexamen afleggen en permanente educatie volgen. Kiest u voor een geregistreerde mediator, dan weet u zeker dat hij is opgeleid voor zijn vak.
Geen ontslag wegens psychose
saboteren
Een werknemer had tijdens een psychose een gesprek gevoerd met zijn werkgever, waarin hij zei een audit bewust te hebben gesaboteerd, waardoor er tekortkomingen waren geconstateerd bij de organisatie. Ook had de werknemer beschuldigingen geuit en verwijten gemaakt richting de werkgever. Daarna werd hij onwel en werd hij naar huis gebracht. Voor de werkgever was het vertrouwen in de werknemer ernstig geschaad en hij verzocht de kantonrechter om de arbeidsovereenkomst te ontbinden op basis van een duurzaam verstoorde arbeidsverhouding.
Geen bewijs
niet ernstig genoeg
De werknemer meende dat hij tijdens het gesprek de grip op de realiteit was kwijtgeraakt doordat hij in een, achteraf vastgestelde, psychose verkeerde. Uit niets bleek ook dat de werknemer daadwerkelijk de boel had tegengewerkt. De ongepaste uitlatingen konden de werknemer vanwege de psychose niet aangerekend worden. En als er hierdoor al een verstoorde arbeidsverhouding was ontstaan, was deze niet ernstig genoeg om een ontslag te rechtvaardigen. Het verzoek werd dan ook afgewezen.
Rechtbank Rotterdam, 3 september 2021, ECLI (verkort): 9656