10.2 Gevolgen voor opdrachtgever en -nemer
Of u nu opdrachtgever of zpp’er bent, u krijgt te maken met de modelovereenkomsten. De gevolgen verschillen echter:
10.2.1 Opdrachtgever
werkrelatie
vrijheid
Bent u opdrachtgever? Dan moet u kritisch kijken naar de werkrelatie: is er sprake van een overeenkomst van opdracht of van een verkapte arbeidsovereenkomst? Zaken die bij deze afweging een rol spelen zijn de volgende:
- de mate van vrijheid om zelf het werk in te delen;
- de vraag of sprake is van een gezagsverhouding (zie het gelijknamige kopje hierna).
vaste werktijden
Bij een arbeidsprestatie met een duurzaam karakter, zal de rechter dit mogelijk aanmerken als een verkapt dienstverband. Denk aan een zzp’er die op vaste dagen op min of meer vaste werktijden bij een opdrachtgever zit.
Verkapt loondienstverband
dezelfde functie
Het is niet toegestaan om een werknemer die voorheen volledig bij u in dienst was, vervolgens als zzp’er dezelfde werkzaamheden te laten uitvoeren zoals dat voorheen gebeurde. In dat geval kan de Belastingdienst de overeenkomst beschouwen als een voortzetting van het dienstverband. Pas na zes maanden plus één dag kunt u een voormalige werknemer weer in dezelfde functie aannemen als zelfstandig ondernemer.
10.2.2 Opdrachtnemer
criteria
gezags- verhouding
website
Bent u zzp’er? Om te beoordelen of u zich al dan niet ondernemer mag noemen, hanteert de Belastingdienst een zevental criteria waaraan u uw ondernemerschap kunt ontlenen:
- u moet (minimaal) drie verschillende opdrachtgevers hebben;
- u factureert niet meer dan 70% van uw inkomsten aan dezelfde opdrachtgever;
- u kunt een ander in uw plaats sturen om de werkzaamheden te verrichten;
- er is geen gezagsverhouding tussen u en de opdrachtgever (zie het gelijknamige kopje hierna);
- u drijft uw onderneming voor eigen rekening en risico;
- u krijgt bij ziekte niet doorbetaald;
- u maakt actief reclame voor uw onderneming in de vorm van visitekaartjes, advertenties, een website e.d.
Voldoet u niet aan deze eisen, dan loopt u het risico dat u niet (langer) in aanmerking komt voor de ondernemersaftrekposten die in hoofdstuk 3 zijn toegelicht, zoals de zelfstandigenaftrek, de startersaftrek en de mkb-winstvrijstelling.
Als de Belastingdienst een verkapt dienstverband vaststelt, bent u onder de nieuwe regels samen verantwoordelijk voor (het beoordelen van) de arbeidsrelatie en de eventuele inhouding en afdracht van loonheffingen.
Gezagsverhouding
toezicht
dienstrooster
Eén van de redenen van de nieuwe wetgeving is de aanpak van schijnzelfstandigheid. Daarbij speelt de gezagsverhouding tussen de opdrachtgever en de opdrachtnemer een cruciale rol. Voorwaarde is dat de zzp’er het werk naar eigen inzicht en zonder toezicht of leiding van de opdrachtgever kan doen. Bouwend Nederland formuleerde een aantal voorbeelden van situaties waarin sprake is van schijnzelfstandigheid:
- De zzp’er neemt geen werk aan, maar verkoopt feitelijk manuren.
- De opdrachtgever houdt leiding en toezicht op de uitvoering van het werk.
- Het werk wordt afgerekend op het aantal gewerkte uren en niet op het resultaat. Er zijn geen afspraken over oplevering en aansprakelijkheid rond werkzaamheden.
- De opdrachtgever verstrekt de zzp’er gereedschappen, materiaal en soms zelfs een auto of laptop van de zaak.
- De zzp’er werkt volgens een dienstrooster (directe aansturing/instructie op taken) en samen met werknemers van de opdrachtgever.
Overgangsregeling
inspanningsverplichting
U heeft tot 1 mei 2017 de tijd om te bepalen of het nodig is om met een modelovereenkomst te werken. Voor beide partijen geldt met ingang van 1 mei 2016 een inspanningsverplichting: u moeten actief bezig zijn de arbeidsrelatie zodanig vorm te geven dat de zzp’er niet in loondienst werkt, maar als zelfstandig ondernemer wordt aangemerkt. U moet kunnen aantonen dat u bezig bent met de overgang naar een modelovereenkomst en aanpassingen in uw werkwijze.