3.5 Waardering eenmanszaak
Uw onderneming bestaat niet enkel uit uw bedrijfspand en uw machines. U heeft bijvoorbeeld tijdens het voeren van uw onderneming ook veel goodwill gekweekt bij uw afnemers, waardoor uw onderneming meer waard is dan eenzelfde bedrijf dat nieuw op de markt verschijnt.
3.5.1 Deskundig taxateur
Van elk vermogensbestanddeel (machines, voorraden) van uw onderneming laat u een deskundig taxateur de waarde in het economisch verkeer vaststellen. De Belastingdienst neemt deze taxaties in de regel over. Voor een bedrijfspand en de goodwill is de waarde soms lastiger vast te stellen. Voor die posten kan het raadzaam zijn met de Belastingdienst te overleggen, om zo geschillen achteraf te voorkomen.
De waardering van een onroerende zaak is vaak onderwerp van discussie. Om deze discussies te voorkomen, kunt u een minnelijke taxatie aanvragen. Uw taxateur en een taxateur van de Belastingdienst zullen dan gezamenlijk de waarde van de onroerende zaak bepalen.
3.5.2 Goodwill
Goodwill is de meerwaarde die een bestaande onderneming heeft, boven op de waarde van alle losse activa en passiva. Goodwill is ‘de toekomstige overwinst die tot uitdrukking komt in de extra winstcapaciteit van de onderneming, boven het normale rendement van de onderneming en boven de normale arbeidsbeloning van de ondernemer, rekening houdend met de ondernemingsrisico's.
Goodwill bij overname van een onderneming
Goodwill speelt altijd een belangrijke rol bij de overname van een onderneming. Bij een overname van een onderneming verwacht de koper dat hij bij dezelfde investering meer winst zal behalen door het overnemen van een bestaande onderneming.
Besparen
De koper heeft namelijk een veel kortere aanloopperiode, omdat de klantenkring en de leveranciers al aanwezig zijn. Hij bespaart daardoor onder andere op marketing- en reclamekosten. Bij overname van een onderneming van een derde is de goodwill eenvoudiger vast te stellen, dan bij de inbreng van een bestaande onderneming in een bv.
Persoonlijk of zakelijk
Bij een goodwillberekening wordt onderscheid gemaakt tussen persoonlijke goodwill en zakelijke goodwill. Persoonlijke goodwill is niet overdraagbaar. Hij is onlosmakelijk verbonden met de persoon van de ondernemer. Denk daarbij aan commerciële talenten of vakkennis.
Berekenen
Om de zakelijke goodwill te berekenen, wordt vaak uitgegaan van de overwinst van een onderneming. De berekening van de goodwill gaat dan als volgt:
- Bepaal de toekomstige geschatte (bruto)winstcapaciteit. Met de verschuldigde belasting is hierbij geen rekening gehouden.
- Breng daarop de arbeid die de ondernemer zelf verricht in mindering. Het gaat om een normale ondernemersbeloning: salaris plus pensioenlasten plus jaarlijks terugkerende extra’s (zoals een dertiende maand).
- Daarop komt ook in mindering een normale rente over het geïnvesteerde vermogen. Die kapitaalvergoeding is afgeleid van de rente over lang vastgelegde middelen.
- De resterende ‘overwinst’ mag u vermenigvuldigen met een kapitalisatiefactor. Die factor geeft de periode weer dat de bv (als overnemer) profijt heeft van de overwinst. De hoogte van de factor is onder andere afhankelijk van uw branche, locatie, reputatie en merk. De gedachte is dat de bv zelf nieuwe goodwill opbouwt en de overgenomen goodwill verdwijnt.
Voorbeeld voor de berekening van goodwill
Stel dat de toekomstige winsten van uw onderneming gemiddeld € 120.000 bedragen. De arbeidsbeloning is € 55.000. Rente over vreemd vermogen is 6% en rente over eigen vermogen 4%. Het kapitaal in de eenmanszaak bedraagt € 50.000.
Kapitalisatiefactor
De berekening van de goodwill is dan als volgt:
Gemiddelde jaarwinst: € 120.000
Af: arbeidsbeloning € 55.000
Af: rente eigen vermogen (4% x € 50.000) € 2.000
Overwinst: € 63.000
Stel dat u een kapitalisatiefactor van 3 gebruikt, dan is de berekende goodwill € 189.000. Fiscaal schrijft u in minstens tien jaar af (maximaal 10% per jaar).