2.3 Vergelijking tussen Awb en AWR
formele regels
In de Awb en AWR zijn verschilende formele regels opgenomen. Maar wat zijn de overeenkomsten en verschillen? En hoe is de rangorde tussen die twee wetten geregeld?
2.3.1 Overeenkomsten
Er zijn duidelijke overeenkomsten te vinden tussen beide wetten. Ten eerste behoren beide wetten tot het bestuursrecht. Dit betekent dat in beide wetten bepalingen van formeel recht zijn te vinden. Ten tweede hebben beide wetten een gelaagde structuur. In beide wetten zijn eerst de algemene bepalingen over besluiten opgenomen en daarna de bijzondere bepalingen. Ten derde zijn beide wetten ontstaan door het samenvatten van formeelrechtelijke bepalingen in één formele wet.
2.3.2 Verschillen
Naast overeenkomsten bestaan er uiteraard ook verschillen tussen beide wetten. Er zijn namelijk verschillen op het gebied van de:
- uitgangspunten;
- accenten;
- rangorde;
- toepassing.
Hierna volgt nog meer uitleg over deze verschillen.
Uitgangspunten
kernbegrippen
De uitgangspunten van beide wetten zijn verschillend. De Awb definieert de algemene begrippen, zoals besluit, beschikking en aanvraag. De AWR omschrijft de kernbegrippen die betrekking hebben op het opleggen van belastingaanslagen en het doen van aangiften.
De accenten
materiële belastingrecht
De accenten van beide wetten zijn verschillend. In de AWR ligt het accent op het verwezenlijken van het materiële belastingrecht (zoals de inkomstenbelasting of BTW) en de nadruk op de methode van heffing. Het accent in de Awb ligt echter op de rechtsbescherming van de burger tegen besluiten van een bestuursorgaan (rechtsbeschermingsgedachte). Deze rechtsbeschermingsgedachte is ook van toepassing op de AWR.
De rangorde
algemeen en bijzonder
Het bestuursrecht maakt onderscheid tussen algemeen en bijzonder bestuursrecht. De Awb valt onder het algemeen bestuursrecht en de AWR onder het bijzonder bestuursrecht. Het algemene bestuursrecht werkt door in het bijzondere bestuursrecht. De wetgever hanteert het uitgangspunt dat hij niet van het algemene bestuursrecht afwijkt, tenzij dat vanwege de specifieke aard van de betrokken fiscale regeling geboden is.
Bij een afwijking tussen het algemene bestuursrecht (Awb) en het bijzondere bestuursrecht (AWR) gaat het bijzondere bestuursrecht voor. Dit is op grond van het beginsel dat een bijzondere wet voorrang heeft boven een algemene.
Toepassing
beoordelen
Bij het toepassen van het formele belastingrecht moet u in voorkomende gevallen eerst de Awb raadplegen. Daarna moet u beoordelen of een afwijkende of aanvullende regeling in de AWR van toepassing is. Dit betekent bijvoorbeeld dat alle besluiten van de Belastingdienst aan de in de Awb geformuleerde voorwaarden moeten voldoen. Daarnaast moet de inspecteur nagaan of er afwijkende dan wel aanvullende bepalingen in de AWR van toepassing zijn.