U bent hier

Onderneming & Fiscus
Dga en belastingen7. De dga en zijn pensioen7.1 Afschaffing pensioen in eigen beheer

7.1 Afschaffing pensioen in eigen beheer

Dit artikel is eerder verschenen als Themadossier Fiscaal Rendement
Publicatiedatum: november 2020

kiezen

bevriezen

Het opbouwen van pensioen in eigen beheer werd de laatste jaren steeds minder aantrekkelijk en vormde zelfs een belemmering voor veel dga’s. Daarom heeft het kabinet besloten om te stoppen met het fiscaal voordelig opbouwen van pensioen in eigen beheer. De afschaffing is geregeld in de Wet uitfasering pensioen in eigen beheer. Deze wet is op 1 april 2017 ingegaan, met een coulancetermijn van drie maanden. U had daardoor tot 1 juli 2017 de tijd om de pensioenopbouw stop te zetten. U had echter tot uiterlijk 31 december 2019 de tijd om te kiezen wat u ging doen met uw reeds opgebouwde pensioenaanspraken in eigen beheer. U had daarbij drie mogelijkheden:

  • afkopen met belastingkorting (zie paragraaf 6.1.1);
  • omzetten in een oudedagsverplichting (zie paragraaf 6.1.2);
  • de opgebouwde pensioenrechten bevriezen en regulier afwikkelen vanaf uw pensioendatum (zie paragraaf 6.1.3).

U kon tot vorig jaar nog kiezen voor afkoop of omzetten van uw pensioenaanspraken. Op de website van de Belastingdienst staat een keuzeformulier. Dit formulier moet u binnen één jaar na afkoop of omzetting opsturen. Uw (ex-)partner moet het formulier ook tekenen.

7.1.1 Afkopen met belastingkorting

loonheffingen betalen

U had tot en met 31 december 2019 de tijd om het pensioen in eigen beheer met korting af te kopen. Bij het afkopen van uw pensioenrechten moest u loonheffingen betalen over de volledige pensioenpot. Gezien de grootte van het bedrag, valt dit waarschijnlijk in het hoogste tarief van de inkomstenbelasting als loon uit vroegere dienstbetrekking.

Fiscale verzachting

geen korting vanaf 2020

Om dga’s een zetje in de gewenste richting te geven gaf de overheid wat fiscale verzachting bij het afkopen van het pensioenpotje.

  • 34,5% in 2017;
  • 25% in 2018;
  • 19,5% in 2019.

Vanaf 1 januari 2020 is er geen belastingkorting meer. De korting werd in mindering gebracht op de grondslag voor de loonheffingen. Stel dat die grondslag € 250.000 was, dan werd dat dankzij de belastingkorting van 19,5% in 2019 dus € 201.250 (€ 250.000 -/- € 48.750).

Afstempeling

Afkoop was tot vorig jaar nog mogelijk over de fiscale balanswaarde van de pensioenverplichting op 31 december 2015. Hiervoor was een fiscale afstempeling nodig naar de fiscale waarde. Dit houdt in dat u het verschil tussen de waarde in het economisch verkeer (de commerciële waarde) en de fiscale balanswaarde prijsgeeft. Het prijsgeven van dit deel van de pensioenaanspraak was mogelijk zonder belastingheffing. De fiscale balanswaarde kon u dan afkopen of omzetten in een oudedagsverplichting (zie paragraaf 6.1.2).

7.1.2 Omzetten in een oudedagsverplichting

periode van twintig jaar

U kon tot 1 januari 2020 de fiscale waarde van het pensioen ook omzetten in een zogenoemde oudedagsverplichting. Deze reservering wordt vervolgens alleen nog opgerent met een wettelijk voorgeschreven percentage. Vanaf uw pensioenleeftijd wordt de reserve gelijkmatig over een periode van twintig jaar aan u uitgekeerd.

U mag ook maximaal vijf jaar eerder beginnen met uitkeren. In dat geval wordt de pensioenpot uitgesmeerd over maximaal 25 jaar.

Voordeel en nadeel

dividendklem

Het grote voordeel van omzetting in een oudedagsverplichting is dat u niet direct te maken krijgt met belastingheffing, terwijl wel de dividendklem (waardering pensioen in eigen beheer maakte het moeilijk om dividend uit te keren) kon worden opgelost.

Een nadeel van de omzetting is dat op termijn de jaarlijkse uitkering veel lager zal zijn dan het tot nu toe opgebouwde pensioen. Dit is het gevolg van het feit dat de omzetting plaatsvindt op basis van de fiscale waarde en niet op basis van de hogere commerciële waarde. Bij omzetting in een ­oudedagsverplichting stempelt u dus (net als bij het afkopen) een aanzienlijk deel van uw pensioen af.

Meeste dga’s kozen voor ODV

In totaal hebben tussen 2017 en 2019 bijna honderdduizend dga’s ervoor gekozen om hun pensioenpotje af te kopen of om te zetten. In totaal hebben 53.576 dga’s gekozen voor de ODV, tegen 46.151 ‘afkopers’. Ongeveer veertigduizend dga’s hebben voor bevriezen gekozen. De hele operatie heeft in drie jaar zo’n € 3,494 miljard aan loonheffingen opgeleverd. Dat is € 97 miljoen meer dan vooraf was geraamd, Omdat de meeste dga’s al in het eerste jaar van de operatie in actie zijn gekomen is het gros van de opbrengst in 2017 binnengehaald.

7.1.3 Regulier afwikkelen van opgebouwde pensioen

pensioen blijft gereserveerd

De laatste mogelijkheid is de reguliere afwikkeling van het opgebouwde pensioen. Hierbij blijft uw pensioen gereserveerd in uw bv, maar verdere opbouw mag niet meer.

Indexeren en waarderen

actuarieel waarderen

Afhankelijk van de afgesproken indexatie, zal het premievrije pensioen al dan niet worden geïndexeerd tot de pensioen­datum. Daarnaast moet u de voorziening op de balans wel actuarieel waarderen. Vanaf de afgesproken pensioendatum gaat het pensioen in. Ook al ingegane pensioenen kunnen regulier afgewikkeld worden.

Uw pensioen wordt in box 1 belast tegen het progressieve tarief. Een groot nadeel van deze reguliere afwikkeling, is dat uw bv mogelijk nog steeds met de dividendklem blijft zitten.

Staat de pensioenvoorziening bij uw bv op de balans, dan moet u de opgebouwde rechten elk jaar indexeren en de voorziening actuarieel waarderen. Doet u dat niet, dan zal de fiscus dat aanmerken als het prijsgeven van rechten. U moet dan afrekenen over de gehele pensioenaanspraak.