5.5 Extra aandachtspunten
standaard
Bij alle drie de opbouwsystemen is het belangrijk om nog even in te zoomen op het partnerpensioen en de toeslagen.
5.5.1 Partnerpensioen
opbouw partnerpensioen
risico partnerpensioen
Het is min of meer standaard dat het partnerpensioen onderdeel uitmaakt van de pensioenregeling. Belangrijke vraag daarbij is wel hóe de financiering van dat partnerpensioen is geregeld. Er zijn twee systemen:
- Opbouw partnerpensioen: de deelnemer bouwt daadwerkelijk een partnerpensioen op. Eindigt de deelname aan de pensioenregeling, bijvoorbeeld door tussentijdse uitdiensttreding of pensionering, dan blijft het opgebouwde partnerpensioen gewoon verzekerd.
- Risico partnerpensioen: het partnerpensioen is verzekerd op risicobasis. Die risicoverzekering stopt zodra de deelname aan de pensioenregeling eindigt. Daardoor is na tussentijdse uitdiensttreding of pensionering het partnerpensioen niét meer verzekerd. Met één uitzondering: het risico partnerpensioen blijft wel verzekerd zolang er recht is op een WW-uitkering.
Eindloon- en middelloonregeling
uitruilen
Het ‘risico partnerpensioen’ komt voor bij eindloon- en middelloonregelingen. Mocht de verzekering van het partnerpensioen na beëindiging van de deelname aan de pensioenregeling wel gewenst zijn, dan kan een deelnemer een deel van het ouderdomspensioen uitruilen. Het ouderdomspensioen daalt daardoor natuurlijk wel.
Beschikbarepremieregeling
voor pensioendatum
In een beschikbarepremieregeling is er zowel sprake van een ‘opbouw partnerpensioen’ als van een ‘risico partnerpensioen’:
- overlijden na de pensioendatum een opbouw partnerpensioen. Het pensioenkapitaal dat een werknemer opbouwt, is zodanig berekend dat hij hiervoor een ouderdomspensioen inclusief partnerpensioen kan aankopen;
- overlijden voor de pensioendatum een risico partnerpensioen. Treedt de werknemer tussentijds uit dienst, dan is daarna het partnerpensioen niet meer verzekerd.
Pensioenuitvoerders bieden hiervoor verschillende oplossingen. Werknemers kunnen bijvoorbeeld direct bij uitdiensttreding met een deel van het opgebouwde pensioenkapitaal een partnerpensioen verzekeren. Een andere optie is dat bij overlijden van de deelnemer het opgebouwde pensioenkapitaal op dat moment wordt gebruikt voor de verzekering van een partnerpensioen.
5.5.2 Toeslagen (indexatie)
Een eventuele indexatie bepaalt voor een groot deel het pensioenresultaat van de werknemer. Een indexatie kan tot een aanmerkelijke verbetering van het pensioenresultaat leiden.
Een toeslagregeling is belangrijk, omdat daarmee de pensioenuitkering (deels) in de pas loopt met de prijsindex. De koopkracht blijft dan (deels) behouden.
Een uitbreiding van het voorbeeld in paragraaf 5.1 maakt het effect van een toeslagverlening duidelijk. Stel dat het opgebouwde pensioen in de middelloonregeling jaarlijks stijgt met een toeslag van 1,0%. Dan stijgt het pensioenresultaat van € 15.100 naar € 18.300.
Eindloonregeling
ingegane pensioen
In een eindloonregeling geldt een toeslagregeling (meestal) alleen op het ingegane pensioen vanaf de pensioendatum. Tot die datum wordt immers de hoogte van de pensioenuitkering afgeleid van het laatste pensioengevende loon.
Middelloonregeling
na de pensioendatum
In een middelloonregeling kan een toeslag van belang zijn voor het pensioen na de pensioendatum. Maar er kunnen ook tussentijds (tot de pensioendatum) toeslagen worden verleend.
Beschikbarepremieregeling
geen toeslagregeling
Bij een beschikbarepremieregeling bouwt een deelnemer een pensioenkapitaal op en geen pensioenuitkering. Er is daarom geen sprake van een toeslagregeling. Op de pensioendatum kan de deelnemer met het pensioenkapitaal een pensioen aankopen dat jaarlijks stijgt. Dat kost natuurlijk wel extra pensioenkapitaal.
Voorwaardelijk
pensioenfonds
verzekeraar
Er zijn verschillende soorten toeslagregelingen: variërend van voorwaardelijk tot onvoorwaardelijk (zie ook hoofdstuk 7). Voert een pensioenfonds de pensioenregeling uit, dan is de toeslag vaak voorwaardelijk en gekoppeld aan de financiële positie van het fonds. Daarnaast komen ook onvoorwaardelijke toeslagen voor, bijvoorbeeld bij een ondernemingspensioenfonds. Wordt de pensioenregeling uitgevoerd door een verzekeraar, dan komen zowel voorwaardelijke als onvoorwaardelijke toeslagen voor. De verzekeraar financiert die kosten uit extra betalingen door de werkgever of door winstdeling op het pensioencontract.
Afspraken uit het pensioenakkoord
standaard
keuze
In het pensioenakkoord zijn de volgende afspraken gemaakt die van invloed zijn op de opbouwsystemen:
- de beschikbarepremieregeling is dé standaard in het nieuwe pensioenstelsel;
- de beschikbare premie kan in een contract met een meer collectief of met een meer individueel karakter worden belegd (zie paragraaf 2.2.5);
- de keuze voor een vaste of variabele uitkering wordt ook bij (bedrijfstak)pensioenfondsen geïntroduceerd (zie paragraaf 5.4.4);
- er komt een gehele herziening van het partnerpensioen (zie paragraaf 2.2.8);
- het accent op ‘zekerheid’ vervalt, daardoor kunnen pensioenfondsen eerder overgaan tot het verhogen of verlagen van het pensioen.
Zie hoofdstuk 2 voor meer informatie.