2.5 Liquiditeit
lopende verplichtingen
Eén van de belangrijkste graadmeters van de financiële positie op korte termijn is de liquiditeit van uw onderneming. Waar solvabiliteit een barometer is van de financiële veerkracht op de langere termijn, geeft liquiditeit inzicht in het vermogen om aan de lopende betalingsverplichtingen te voldoen. Een belangrijke component van het financieringsplan is de liquiditeitsprognose of liquiditeitsbegroting. Met behulp van deze prognose maakt u een schatting van de belangrijkste ontvangsten en uitgaven per periode. Meestal stelt u de liquiditeitsprognose op voor een jaar, waarbij de tijdvakken zijn opgedeeld per maand. Incidentele uitgaven, zoals de BTW-afdracht, het vakantiegeld en een eventuele dertiende maand zijn zo al meegenomen in de begroting, net als seizoensinvloeden op de omzet.
De liquiditeitsprognose is een sturingsinstrument. Op deze manier vermijdt u verrassingen: u signaleert tijdig een eventueel tekort op de lopende rekening, zodat u hierop snel kunt reageren.
Verantwoording
Bij een investering kost het vaak tijd voordat de omzet zodanig is meegegroeid dat weer zwarte cijfers kunnen worden geschreven. De kost gaat immers voor de baat uit. Banken en andere geldverstrekkers hebben behoefte aan een financiële verantwoording van de plannen.
realistisch beeld
In de liquiditeitsprognose laat u zien hoe de liquiditeitspositie van uw onderneming zich in de loop der tijd ontwikkelt. U moet laten zien dat u een realistisch beeld heeft van de te verwachten omzetontwikkeling van uw onderneming, onderbouwd met brancheontwikkelingen, benchmarks en verschillende scenario’s.
2.5.1 Kapitaalbehoefte
liquiditeits-begroting
negatief
Met de liquiditeitsbegroting maakt u inzichtelijk hoe groot de kapitaalbehoefte over een bepaalde periode is, en welke verplichtingen hieraan ten grondslag liggen. Het opstellen van een liquiditeitsbegroting gebeurt aan de hand van kasstroomoverzichten, onderverdeeld in:
- De operationele kasstroom: bestaande uit de verplichtingen uit de normale bedrijfsvoering. De operationele kasstroom is weer onderverdeeld in subcategorieën, zoals ‘verkoop inkomsten’, ‘inkoop goederen’, ‘personeelskosten’, ‘huisvesting’, ‘debiteuren’ en ‘marketing’. Rentekosten zijn verplichtingen uit normale bedrijfsvoering en vallen dus ook onder de operationele kasstroom.
- De investeringskasstroom: deze bestaat uit desinvesteringen en investeringen in vaste activa, zoals gebouwen en machines. Deze kasstroom is in de regel negatief, omdat de investeringen de desinvesteringen overstijgen.
- De financieringskasstroom: opgebouwd uit de bedragen die uw onderneming ontvangt of juist uitgeeft ten behoeve van de financiering van de activiteiten. Denk aan de inbreng van eigen vermogen of een banklening.
2.5.2 Voorfinancieren
aanvullende financiering
Bij een groeiende omzet stijgt ook de kapitaalbehoefte. Als de omzet stijgt, heeft uw onderneming ook extra voorraden nodig om aan de vraag te voldoen. Tegelijkertijd staat er een groter bedrag uit bij de debiteuren. Kortom, zowel qua uitgaven als inkomsten bent u aan het voorfinancieren. Dit is bijna niet op te vangen met de omzetgroei alleen, waardoor aanvullende financiering onvermijdelijk is.
Van inkoop tot betaling
graadmeter
In de bedrijfseconomie wordt de termijn dat uw onderneming de voorraden uit eigen middelen moet voorfinancieren aangeduid als de cash conversion cycle (CCC). Dit is een graadmeter voor het aantal dagen tussen het moment dat uw onderneming de inkoopfacturen betaalt en het moment dat een debiteur de rekening voldoet. U kunt op verschillende manieren de cash conversion cycle omlaagbrengen, bijvoorbeeld door te zorgen voor een goede stroomlijning van de interne organisatie, zodat opdrachten direct bij (op)levering worden gefactureerd, en door een goed georganiseerd debiteurenbeheer.
Hoe meer tijd er tussen uw betaling en de betaling van de debiteuren zit, des te groter is de financieringsbehoefte. Omgekeerd geldt: hoe minder tijd, des te beter het is gesteld met de liquiditeitspositie van uw onderneming. U hoeft minder snel op zoek te gaan naar externe financiers.
Debiteuren
betalingstrend
Naast de cash conversion cycle zijn er andere ratio’s waarmee u de druk op het werkkapitaal kunt meten. Met ‘days sales outstanding’ deelt u het openstaande saldo van de debiteuren door de gemiddelde dagomzet (jaaromzet/365). Door dit getal elk kwartaal te berekenen, herkent u de betalingstrend. Door de omloopsnelheid zo kort mogelijk te houden, kunt u het geld voor u laten ‘werken’. Dat zit zo: hoe vaker het geld rondgaat in de kringloop, hoe hoger het rendement. De omloopsnelheid van de voorraden kunt u bepalen door de kostprijs van de omzet te delen door de voorraden. Een lage uitkomst is gunstig voor de liquiditeit.
Het geld dat vastzit in machines, bedrijfsauto’s of gebouwen kunt u niet inzetten als werkkapitaal. Daarom is het bij groei een afweging om bedrijfsmiddelen te huren of te leasen in plaats van te kopen.
2.5.3 Rendement en zekerheid
inzicht in het risico
In de liquiditeitsprognose en -begroting krijgen ook de kosten en de aflossing van de lening een plek. Banken en financiers gaan voor rendement en zekerheid. Om met het laatste te beginnen: iedere investeerder wil inzicht in het risico. Verstrekt een bank een lening, dan is hij vooral geïnteresseerd in twee zaken:
- Hoe groot is het risico dat u uw lening niet kunt terugbetalen?
- In het verlengde van deze vraag: welk bedrag kunt u maandelijks aflossen? Dit wordt ook aangeduid als de terugbetalingscapaciteit.
rente op de lening
In ruil voor het risico dat de bank op een lening loopt, wil deze rente op de lening ontvangen. Een investeerder wil aan de eindstreep een mooie winst op de investering en onderweg als het even kan een mooi dividend.