9.1 Taken van de FIOD
FIU-Nederland
De FIOD telt dertien vestigingen, verdeeld over zes regio’s en werkt intensief samen met toezichthouders, zoals de Belastingdienst, de Autoriteit Financiële Markten (AFM), De Nederlandsche Bank (DNB) en het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie (OM). Daarnaast werkt de FIOD samen met andere opsporingsdiensten, zoals de politie, de Financial Intelligence Unit (FIU-Nederland), de Koninklijke Marechaussee, de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), Europol en Interpol.
9.1.1 Vormen van fraude
faillissementsfraude
intellectueel eigendom
De FIOD doet onderzoek naar en bestrijdt verschillende vormen van fraude. Denk hierbij aan:
- belastingfraude: het verzwijgen van inkomsten en geen of te weinig belasting betalen;
- beleggingsfraude: oplichting met beleggingen;
- BTW-fraude: geen BTW betalen of onterecht terugvragen;
- faillissementsfraude: fraude die gepleegd wordt tijdens of door het failliet laten gaan van een onderneming;
- fraude met intellectueel eigendom: handelen in namaakgoederen of illegale software;
- witwassen: transacties uitvoeren om de herkomst van illegaal verkregen geld te verbergen;
- fraude met toeslagen: toeslag aanvragen met gegevens die niet kloppen.
Signalen
fraudetrends
De FIOD gaat zelf actief op zoek naar fraude, onder meer via onderzoek naar fraudetrends, en brengt in kaart welke maatschappelijke ontwikkelingen kunnen leiden tot fraude. Daarnaast krijgt de opsporingsdienst via allerlei kanalen signalen van fraude binnen. Verder ontwikkelt de FIOD toekomstscenario’s en geeft regelmatig adviezen aan toezichthouders en andere opsporingsdiensten.
9.1.2 Vermoeden van fraude melden
Naast andere toezichthouders, opsporingsdiensten en brancheorganisaties kunnen ook ondernemingen bij de FIOD een melding maken als zij fraude vermoeden. Op basis van fraudepatronen, gedragingen waaraan specifieke risico’s zijn verbonden en risicodoelgroepen kiest de FIOD jaarlijks thema’s die extra aandacht krijgen. In 2021 kwam zo een nieuwe fraudevorm aan het licht: coronafraude (zie het kader op de rechterpagina).
Misbruik van coronasteunregelingen
TVL
suppletie
Tijdens de coronapandemie dekte de overheid via de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL) een deel van de vaste lasten van ondernemers. Om in aanmerking te komen voor de TVL-subsidie moesten ondernemers aantonen dat hun omzet gedaald was in vergelijking met een referentieperiode. Voor het onderbouwen van de omzet waren in principe de BTW-aangiftes leidend. De Belastingdienst had signalen dat er suppletie-aangiftes voor de BTW waren ingediend, om zo de omzet te verlagen en ten onrechte een uitkering uit het coronasteunpakket te krijgen. Een onderzoek naar signalen hiervoor leidde tot verschillende aanhoudingen van ondernemers door de FIOD. Zij werden ervan verdacht dat zij bewust valse omzetgegevens hadden ingediend en die ook met valse documenten hadden onderbouwd.
9.1.3 Beoordeling melding
strafrecht
Na het ontvangen van de melding, gaat de FIOD deze beoordelen. Als blijkt dat de melding hoort bij de taken van de FIOD, verzamelt de dienst zo veel mogelijk informatie over de verdachten en de fraude die zij mogelijk hebben gepleegd. Vervolgens wordt dit besproken met het OM en een vertegenwoordiger van de toezichthouders. Het OM bepaalt uiteindelijk of de verdachte strafrechtelijk wordt vervolgd, of dat een toezichthouder sancties oplegt.