3.4 Informatiebeschikking
verplicht
vragenbrief
De wet schrijft voor dat iedere belastingplichtige verplicht is om desgevraagd gegevens en inlichtingen te verstrekken die ‘voor de belastingheffing te zijnen aanzien van belang kunnen zijn’. Maar over wat er dan precies ‘van belang is voor de belastingheffing’, dáár verschillen belastingplichtigen en de inspecteur nog wel eens over van mening. Feit is dat de inspecteur veel vrijheid heeft om informatie te vragen. In de regel gaat dat eerst via een vragenbrief, waarin de inspecteur u vraagt om bepaalde informatie aan te leveren. Tegen zo’n brief kunt u geen bezwaar en beroep aantekenen. U krijgt dan een termijn om de gegevens aan te leveren.
Onredelijk
nauwkeurig
onherroepelijk
Misschien vindt u dat de inspecteur onredelijk veel informatie vraagt. Weigert u de gegevens te geven, dan ontvangt u waarschijnlijk een informatiebeschikking. Daarin moet de inspecteur nauwkeurig omschrijven welke informatie hij van u wil hebben en waarom. Dit mag informatie over meerdere jaren zijn. Tegen een informatiebeschikking kunt u wél bezwaar aantekenen. Dit moet binnen zes weken, anders is de informatiebeschikking onherroepelijk.
Omkering bewijslast
vermoeden
overtuigend
Als de informatiebeschikking onherroepelijk vaststaat, kunt u te maken krijgen met omkering én verzwaring van de bewijslast. Normaliter ligt de bewijslast bij de inspecteur. Hij moet aantonen dat de aanslag die hij oplegt deugt. Bij omkering komt de volledige bewijslast bij u te liggen. Dit betekent dat u de correcte toepassing van belastingverlagende posten moet kunnen bewijzen als bij de fiscus een vermoeden bestaat dat u niet geheel binnen de lijntjes blijft. Als u verzuimt de juiste aangifte te doen en u een geschatte hoge aanslag krijgt opgelegd, moet u bij bezwaar tegen deze aanslag overtuigend kunnen bewijzen dat de fiscus u ten onrechte te hoog heeft aangeslagen.
Informatie aanleveren uit eigen beweging
Meestal zal de inspecteur u schriftelijk vragen om informatie. In bepaalde situaties verwacht de fiscus dat u zelf informatie verstrekt. Dit geldt bijvoorbeeld voor de suppletie-aangifte BTW en voor het intrekken van ‘Verklaringen privégebruik auto van de zaak’ als u meer dan 500 kilometer privé gaat rijden met de auto.
Boete
vergrijp
Let op, de inspecteur kan een vergrijpboete opleggen als u niet voldoet aan deze actieve informatieverplichting.
Als u na het opleggen van een informatiebeschikking met de informatie over de brug komt, zal de fiscus u meestal laten weten dat er geen sprake is van omkering en verzwaring van de bewijslast.
Grenzen
fair
De inspecteur mag dus veel, maar er zijn wel grenzen. Allereerst is de inspecteur altijd gebonden aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur (zie hoofdstuk 10) zoals het subsidiariteitsbeginsel: kan de informatie ook op een minder bezwarende manier worden verkregen? Vertaald naar de informatiebeschikking komen de beginselen erop neer dat de inspecteur zich fair moet opstellen. Het is niet de bedoeling dat een belastingplichtige enorme kosten moet maken om de informatie aan te leveren.
fishing expedition
Daarnaast mag een inspecteur niet een hele trits documenten opvragen omdat dit misschien iets op kan leveren voor de belastingheffing. De rechter kan dit aanmerken als een ‘fishing expedition’. Zo oordeelde het gerechtshof dat een inspecteur die niet had aangegeven welke documenten hij nog miste en ook niet had onderbouwd waarom de ontbrekende documenten van belang zouden zijn voor de heffing, té veel aan het vissen was.
De aangeleverde informatie kan soms leiden tot nieuwe vragen. Voor de antwoorden hierop moet de inspecteur een nieuwe vragenbrief sturen, die uiteindelijk kan leiden tot een nieuwe informatiebeschikking. Hij mag de nieuwe vragen niet opnemen in de bestaande beschikking.