U bent hier

Onderneming & Fiscus
Contact met de Belastingdienst10. Algemene beginselen van behoorlijk bestuur

10. Algemene beginselen van behoorlijk bestuur

Dit hoofdstuk is eerder verschenen in Themadossier Fiscaal Rendement
Publicatiedatum: november 2021

U heeft als burger én ondernemer ook rechten. Vindt u dat de fiscus zijn boekje te buiten gaat? Dan kunt u een beroep doen op de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Deze beginselen geven aan hoe de overheid zich moet gedragen ten opzichte van u. In dit hoofdstuk ligt de focus op de beginselen die de relatie tussen de Belastingdienst enerzijds en burgers, ondernemingen anderzijds in goede banen moeten leiden.

toetsingsgrond

contra
legem-werking

De algemene beginselen van behoorlijk bestuur hebben twee functies. In de eerste plaats vormen zij de norm voor het handelen van bestuursorganen en in de tweede plaats vormen zij de beroepsgrond voor burgers of ondernemingen en tevens de toetsingsgrond voor de rechter. Een mogelijk effect van een beroep op de beginselen kan zijn dat – in deze context – de fiscus met minder belasting genoegen moet nemen dan uit een strikte toepassing van de wettelijke regels voortvloeit. Dit wordt wel de ‘contra legem-werking’ van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur genoemd.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen formele een materiële beginselen van behoorlijk bestuur. Materiele beginselen hebben betrekking op de inhoud van overheidsbesluiten. Hierbij moet u denken aan: het specialisatiebeginsel: het bestuursorgaan mag slechts belangen behartigen waarvoor de wet of regeling een grondslag biedt; het...
U mag erop vertrouwen dat de fiscus gewekte verwachtingen nakomt. U ontleent deze ‘gewekte verwachtingen’ aan diverse soorten mededelingen, waaronder algemene, ter kennis van het publiek gebrachte inlichtingen (bijvoorbeeld ministeriële besluiten en brochures), maar ook meer op een individuele situatie afgestemde, toezeggingen van of afspraken met...
De fiscus moet gelijke gevallen gelijk behandelen. U kunt zich beroepen op het gelijkheidsbeginsel als u feitelijk bewijs kunt overleggen dat de Belastingdienst een andere belastingplichtige in dezelfde fiscale omstandigheden gunstiger heeft behandeld. Het gaat hierbij met name om het beroep op een bepaald begunstigend landelijk beleid. Zo mag de...
De Belastingdienst handelt in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel als hij zonder goede reden afwijkt van een vaste gedragslijn. Bij het nemen van besluiten heeft de Belastingdienst een actieve onderzoeksrol: hij moet alle belangrijke feiten zorgvuldig onderzoeken en de belangen van alle partijen meewegen. Zo moet de Belastingdienst een...
De eventuele nadelige gevolgen die voor een belastingplichtige aan een bepaald besluit verbonden kunnen zijn, mogen niet onevenredig zijn in verhouding tot de met het besluit te dienen doelen. Met andere woorden: het middel moet zich verhouden tot het doel. De inspecteur mag bijvoorbeeld geen vragen stellen die heel veel werk voor u opleveren...
Belastingen kunnen uitsluitend worden geheven op basis van wetten die zijn vastgesteld door de Eerste en Tweede Kamer. Bovendien moet de fiscus bezwaarschriften en op te leggen navorderings-en naheffingsaanslagen binnen een redelijke termijn afhandelen. Deze afspraken bieden de burger rechtszekerheid.
De Belastingsdienst moet besluiten en beslissingen op beroep- of bezwaarschriften deugdelijk motiveren. Bij verzuim kan de rechter de kwestie terugverwijzen naar de Belastingdienst voor een nieuwe behandeling. Als de zaak inhoudelijk klopt maar onvoldoende is gemotiveerd, kan de rechter de beslissing uit praktische overwegingen ook zelf aanvullen...
De Belastingdienst is gehouden de belangen van alle partijen te wegen en op grond daarvan een standpunt te bepalen. Als u verzuimt een aangifte loonheffingen in te dienen, kan de Belastingdienst na herinnering en aanmaning een aanslag naar een geschat bedrag opleggen. Deze aanslag moet wel in een redelijke verhouding staan tot de bekende...
Het fair play-beginsel heeft betrekking op de handelwijze van bestuursorganen. Zo moeten verzoeken van belastingplichtigen op de juiste wijze in behandeling worden genomen en mag de Belastingdienst geen inzage in rapporten van fiscaal adviseurs vragen als deze rapporten geen gegevens bevatten die voor uw belastingheffing van belang zijn.