9.2 Ondersteuning vanuit de gemeenten
mantelzorgers
Prestatieveld 4 van de WMO gaat over de ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers. Omdat gemeenten door de WMO verantwoordelijk zijn geworden voor vrijwilligerswerk heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) basisfuncties ontwikkeld, waarmee gemeenten het vrijwilligerswerk goed kunnen organiseren.
Deze basisfuncties voor vrijwilligerswerk geven handvatten hoe gemeenten belangen en verwachtingen van vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties goed op elkaar kunnen afstemmen. Ook staat erin hoe gemeenten vrijwilligerswerk kunnen promoten. U kunt hier uw steentje aan bijdragen, door als vertegenwoordiger van een lokale vrijwilligersorganisatie, met de gemeente in gesprek te gaan of blijven of en op welke gebieden samenwerking mogelijk is.
9.2.1 Basisfuncties vrijwilligerswerk
basisfuncties
Door de basisfuncties kunnen gemeenten het vrijwilligerswerk ondersteunen zoals nodig is. De vormen van ondersteuning verschillen tenslotte per lokale situatie. De basisfuncties helpen deze lokale situatie in kaart te brengen en verbeterpunten op te sporen met als resultaat een effectieve ondersteuning op maat. De vijf basisfuncties zijn:
- vertalen maatschappelijke ontwikkelingen;
- verbinden en makelen;
- versterken;
- verbreiden;
- verankeren.
9.2.2 Vertalen maatschappelijke ontwikkelingen
ontwikkelingen
Om het vrijwilligerswerk gericht te kunnen ondersteunen, zal de gemeente in beeld moeten hebben welke maatschappelijke ontwikkelingen van invloed zijn op het lokale vrijwilligerswerk. De gemeente moet een heldere visie formuleren op nieuwe ontwikkelingen en dit vertalen naar concreet beleid.
Nieuwe ontwikkelingen bieden het vrijwilligerswerk volop kansen. Denk aan het inzetten van vrijwilligerswerk bij inburgering, maatschappelijke stages, werknemersvrijwilligerswerk of online vrijwilligerswerk. Hiermee kan de gemeente uw vrijwilligersorganisatie goed ondersteunen.
9.2.3 Verbinden en makelen
Vrijwilligers(organisaties) zetten zich op allerlei manieren in voor de samenleving. Al deze partijen hebben verschillende verwachtingen en belangen. Maar dit hoeft elkaar niet te bijten. Een gemeente kan een rol spelen om de verwachtingen en belangen van de verschillende spelers met elkaar te (laten) verbinden. Een goede manier om mensen te verbinden, is netwerken tot stand te brengen en te onderhouden. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een vrijwilligersplatform, dat een algemeen adviserende rol naar de gemeente vervult, maar het kan ook een netwerk zijn op een specifiek thema, bijvoorbeeld op het thema maatschappelijke stages.
Makelen gaat nog een stapje verder. Makelen is het actief en bewust bij elkaar brengen van twee (of meer) partijen met de bedoeling dat ze concreet tot zaken komen. Deze rol zal veelal door een bemiddelende instantie of een makelaar worden vervuld. Hoe deze makelaarsfunctie wordt ingevuld, is aan de gemeente.
9.2.4 Versterken
ondersteuning
Een effectieve ondersteuningsstructuur betekent onder meer dat vrijwilligersorganisaties actief worden geïnformeerd over nieuwe regelingen, (organisatie)advies kunnen krijgen en trainingen en cursussen kunnen volgen die aansluiten bij hun wensen en behoeften. Daarnaast zijn vrijwilligersorganisaties steeds vaker op zoek naar ondersteuning bij het werven van financiering buiten de geijkte subsidiestromen zoals fondsenwerving.
Gezien de breedte van het vrijwilligersveld is het belangrijk om goed te kijken welke ondersteuning er daadwerkelijk geboden wordt en welke organisaties daarin een rol spelen.
9.2.5 Verbreiden
Iedereen kent de traditionele vormen van vrijwilligerswerk. Maar het veld is veranderd en de verscheidenheid aan vrijwillige inzet is groot. Gemeenten willen graag dat nog meer mensen zich in gaan zetten voor de samenleving. Verleiden is daarbij het kernwoord. Dit kan door mooie en inspirerende voorbeelden te laten zien, de inzet van vrijwilligers regelmatig te waarderen en het vrijwilligerswerk breed te promoten.
Naast voldoening die mensen uit hun werk willen halen, willen mensen ook gewaardeerd worden om wat ze doen. Daar ligt een taak voor de organisaties waarvoor zij zich vrijwillig inzetten, zie hoofdstuk 6. Maar ook voor de gemeente waarbinnen zij werkzaam zijn. Het zichtbaar maken van alle mogelijke vormen van vrijwillige inzet en het verspreiden van mooie voorbeelden geeft niet alleen een stukje erkenning en waardering aan de vrijwilliger. Het werkt ook inspirerend voor andere mensen.
Andere manieren om vrijwilligerswerk te promoten zijn het organiseren van een vrijwilligersfeest of het aanmelden van een klus voor NLDoet (www.nldoet.nl). Onder deze naam vinden halverwege maart de jaarlijks terugkerende vrijwilligersdagen plaats, georganiseerd door het Oranje Fonds. NLDoet is de opvolger van Make a Difference Day.
9.2.6 Verankeren
borgen
In het vrijwilligerswerk worden veel kennis en ervaring opgedaan. Het zou jammer zijn als deze kennis en ervaring verloren gaan bij het vertrek van vrijwilligers. Daarnaast is het belangrijk dat deze kennis en ervaring onderling worden uitgewisseld. Organisaties moeten worden gestimuleerd met beproefde werkwijzen aan de slag te gaan. Het borgen en vastleggen van deze kennis en ervaring voorkomen dat vrijwilligersorganisaties steeds opnieuw het wiel uit moeten vinden.