4.1 Voorwaarden

effectief

Met zulke doelstellingen als voorbeeld kunt u aan de slag. Hoe zorgt u nu voor een effectieve website? Een website is effectief als deze aan de volgende voorwaarde voldoet:

• De website trekt (de juiste) bezoekers.
• De website is toegankelijk voor iedereen.
• Bezoekers weten de weg te vinden.
• De website ziet er aantrekkelijk uit.

4.1.1 Bezoekers

‘bedrijfsblind’

Eén van de moeilijkste dingen is om als organisatie werkelijk in de huid van de bezoekers te kruipen. De mensen die in de organisatie werken, zijn vaak ‘bedrijfsblind’: ze kunnen zich niet meer voorstellen hoe ingewikkeld en onduidelijk de organisatie is voor iemand die deze niet kent. Het gevolg is dat een website onduidelijk is of slecht navigeert.

Testen

klikgedrag

De oplossing is testen. Dat hoeft niet duur of ingewikkeld te zijn. Nodig twee of drie personen uit de beoogde doelgroep uit om de website uit te proberen. Spreek nadrukkelijk af dat zij van tevoren niets bekijken of mogen zien. Vraag hun om een zoekvraag te formuleren en zet ze achter de pc. Laat hen zelf de juiste pagina opzoeken en openen. Observeer hun klikgedrag en maak aantekeningen. Op die manier haalt u de grootste problemen eruit.

Bij websites die een commercieel belang dienen, zoals webwinkels of grote informatiesites, kan professioneel testen nodig zijn. Ook in grote organisaties is dit soms nodig, zodat u uw collega’s kunt overtuigen van de noodzaak tot aanpassingen aan de website.

4.1.2 Toegankelijkheid

De ontwikkelingen rond internet op mobiele apparaten zoals smartphones en tablets zijn in een stroomversnelling terechtgekomen. Mensen zullen uw website dan ook vaker via een mobiel apparaat bezoeken. Vaak is het lastig om een reguliere website op een klein scherm weer te geven. Soms staat de tekst of het menu door elkaar of duurt het erg lang voordat een pagina geladen is. Om zulke problemen te voorkomen, kunt u naast uw reguliere website een website laten maken die speciaal is ontworpen voor mobiele apparaten.

Een mobiele site is meestal een stuk smaller dan de reguliere. Ook afbeeldingen worden een stuk kleiner en teksten moeten korter en bondiger geschreven worden. Dit omdat de gebruiker van een mobiel apparaat nóg minder tijd neemt om een webpagina te bekijken en teksten te lezen. Mobiele internetters hebben haast en zijn zo weer vertrokken als het hun te langzaam gaat of als ze heel veel tekst moeten lezen.

Webrichtlijnen

uitwisselbaar

toegankelijk

De toegankelijkheid van uw website kunt u toetsen aan de hand van de ‘Webrichtlijnen’. Dit zijn richtlijnen die ervoor moeten zorgen dat webcontent duurzaam en uitwisselbaar is en onder uiteenlopende situaties te gebruiken valt. Een optimale site is toegankelijk en leesbaar voor iedereen (dus ook voor senioren, slechthorenden en slechtzienden) en voor uiteenlopende systemen (zoals webapparaten, besturingssystemen en hulptechnologieën). Voor een website die aan de Webrichtlijnen voldoet én goed toegankelijk is, kunt u een keurmerk krijgen via Stichting Drempelvrij. Op drempelvrij.nl vindt u meer informatie over het keurmerk en kunt u de Webrichtlijnen downloaden.

4.1.3 Makkelijk navigeren

navigatie

Op sommige websites is duidelijk niet goed nagedacht over de route die voor bezoekers het meest logisch is. Dom, want als de navigatie onduidelijk is, zijn uw bezoekers zo weer weg en dat is natuurlijk zonde.

Manieren van navigeren

Er zijn verschillende methodes om te navigeren binnen een website. De meeste websites bestaan uit een combinatie van onderstaande navigatie-elementen en -strategieën:

• met behulp van tekstlinks, vanuit de teksten zelf of via een inhoudsopgave;
• via knoppen met daarop afbeeldingen of tekst;
• met iconen of pictogrammen;
• door stemgeluid (denk aan autonavigatiesystemen);
• via een pull-downmenu;
• via een sitemap;
• door zoekmogelijkheden aan te bieden, bijvoorbeeld een invulvak met de knop [Zoek].

Plaatsing en terminologie

navigatiebalk

Ook de plaatsing van de navigatie-elementen is belangrijk. Op de meeste sites vindt u ze bovenaan of links in het browservenster, bijvoorbeeld in de vorm van een navigatiebalk of sitemenu. Daar verwacht de bezoeker ze dan ook meestal aan te treffen. Maak het uw bezoekers dus niet onnodig lastig door de navigatie-elementen (alleen) onder aan een webpagina te plaatsen, zeker niet als ze nog niet in beeld verschijnen als de pagina al is geladen.

link

Ook de terminologie moet duidelijk zijn: elk navigatie-element moet de bezoeker duidelijk maken wat het doet en waarheen het verwijst. Een navigatielink met als tekst ‘Klik hier’ zegt weinig. Het kan worden gebruikt, maar zorg er dan in elk geval voor dat bij aanwijzen een kadertje verschijnt dat uitlegt waar u de bezoeker naartoe stuurt.

Structuur van webpagina’s

modellen

gidsmodel

boommodel

netwerkmodel

Bij het ontwerp van de navigatie van uw website is de structuur waarin u de webpagina’s plaatst erg belangrijk. In de ordening van webpagina’s zijn in grote lijnen drie modellen te onderscheiden. Deze worden overigens vaak gecombineerd gebruikt.

Het gidsmodel: bestaat uit pagina’s die streng hiërarchisch achter elkaar zijn geordend. U voert daarmee de bezoeker als het ware door een brochure van de eerste tot en met de laatste pagina. Nadeel van zo’n opbouw is dat de bezoeker soms ook op een van de tussenliggende pagina’s op uw site binnenkomt en dan midden in het verhaal valt.

Het boommodel: hierbij begint alles op de startpagina en wordt de bezoeker vanuit verschillende rubrieken doorverwezen naar één of meer vervolgpagina’s.

Het netwerkmodel: dit bestaat uit pagina’s die allemaal naar elkaar verwijzen. De bezoeker kan vanuit elke pagina op elke andere pagina komen. Dit is een heel praktisch model waarmee elke pagina maar één muisklik verwijderd is, waardoor de bezoeker erg snel bij zijn doel komt.

Homepage

Als mensen op de website van uw organisatie komen, zoeken ze meestal naar informatie. Ze scannen de homepage in ongeveer anderhalve seconde. Binnen die tijd moeten ze ervan overtuigd worden om door te klikken naar een relevante plek of link. Een efficiënte homepage trekt de aandacht van de bezoeker en leidt hem snel door. Opmaak en indeling sluiten naadloos aan bij wat de bezoeker verwacht. Zorg ervoor dat de homepage in weinig woorden precies duidelijk maakt op wat voor site – welke organisatie, welke producten – de bezoeker zich bevindt.

Zoekfunctie

zoekveld

Zorg bij een wat grotere website voor een duidelijke zoekfunctie. Uw bezoekers zullen bijvoorbeeld willen zoeken naar informatie, downloads, de contactgegevens van uw organisatie enzovoorts. Een zoekoptie heeft meestal de vorm van een zoekveld (met eventueel het icoon van een loep ernaast) en een knopje om het zoeken te starten.

Een zoekveld is al de moeite waard als uw website meer dan vier à vijf pagina’s bevat. De ervaring leert immers dat bezoekers het doorzoeken van de site dan al als een ‘hele klus’ ervaren. Als uw website bestaat uit heel veel pagina’s of een complexe structuur heeft, kan het zelfs handig zijn de zoek­optie op alle pagina’s aan te bieden.

4.1.4 Vormgeving

aandacht

kijkgedrag

Bij de vormgeving van de website moet u de verschillende elementen op een aantrekkelijke manier over de pagina verdelen. Zorg dat beelden elkaar niet wegdrukken: als u één bewegend beeld neemt, trekt dat de aandacht weg van alle andere elementen (zie ook pagina 45). Dat doet u dus alleen als u een heel belangrijke boodschap heeft. Meerdere bewegende beelden kunt u beter niet opnemen; dat is te onrustig. Zorg dat het drukste beeld altijd links op de pagina staat om verder kijkgedrag de goede kant op te sturen. Een website kan natuurlijk wel meerdere foto’s bevatten.

Beeld

interactief

De vooral tekstgeoriënteerde webpagina’s uit de begintijd van het internet zijn inmiddels aan alle kanten ingehaald door interactieve sites. Erg veel websites met alleen tekst komt u niet meer tegen. Veel informatie wordt tegenwoordig aangeboden in de vorm van afbeeldingen, illustraties, animaties en videoclips. Niet alleen zegt een plaatje vaak meer dan duizend woorden, de huidige generatie surfers haakt ook acuut af als het beeldscherm vol staat met alleen maar tekst.

Kleurgebruik

kleurstelling

Waarschijnlijk wilt u graag uw huisstijlkleuren terug laten komen op de website. Vraag u dan wel af of het ook nodig is dat deze kleuren het complete beeld van de site bepalen. Uit verschillende testen blijkt dat websitebezoekers beïnvloed worden door kleur en kleurstelling. Als u wilt uitstralen dat u een stabiele en betrouwbare partner bent die afspraken nakomt, is blauw een goede basiskleur voor de site. Groen is de kleur die geassocieerd wordt met natuur en milieu, groei en duurzaamheid. Rood, geel en oranje stralen innovatiedrang, vrolijkheid en enthousiasme uit. Tegelijk maken deze kleuren het beeld erg onrustig: rood wordt geassocieerd met gevaar en agressie, oranje is gekoppeld aan goedkoop en druk, geel is erg energiek en leidt daarom af van de inhoud van de site. Een professionele webontwerper zal u altijd meerdere voorstellen doen voor kleurstellingen.

Tekstgrootte

Gebruik een twaalfpuntsletter. Dat leest voor elke gebruiker goed en is prettig voor de ogen. In noodgevallen is een tienpuntsletter mogelijk. Besef dat dit voor veertigers wel al lastiger leest. Werk met kleine tekstblokjes die de bezoeker gemakkelijk kan scannen. Geef elk blokje een kop die aansluit bij de behoefte van de bezoeker.