2.2 De Roos van Leary
dunne basis
Bij sommige communicatiespecialisten schieten bij ‘de Roos van Leary’ de nekharen omhoog . Het model is flink bekritiseerd en heeft een dunne wetenschappelijke basis. Toch is één van de basisideeën van dit model ook één van de belangrijke uitgangspunten van dit themadossier: communiceren is als een spiegel. Of anders gezegd: u krijgt in de communicatie bijna altijd terug wat u erin stopt. Verreweg de meeste communicatietheorieën zijn het daar wel mee eens.
Dit betekent ook dat als u niet blij bent met wat u als reactie of houding van uw gesprekspartners terugkrijgt, u dus iets anders in het gesprek moet stoppen.
Wegnemen
juiste toon
Weerstand, onvrede, emotie, gemopper, of wat de reactie van uw medewerkers ook is: het is aan u om de juiste toon en het juiste onderwerp en niveau van de communicatie te vinden om deze reacties weg te nemen. Helemaal geslaagd is het als u er positieve reacties voor terugkrijgt.
Kiezen
primair
Hoewel de Roos van Leary in de praktijk wat anders werkt dan de theorie voorstelt, is het in de basis een eenvoudig en prettig communicatiemodel. Waar het DISC-model stelt dat u een primaire communicatiestijl heeft en deze stijl zó moet aanpassen dat deze aansluit bij de communicatiestijl van de ander, deelt de Roos van Leary communicatie ook in vier delen in, maar kunt u steeds kiezen vanuit welk deel u communiceert.
Twee afwegingen
samen op zoek
orders
extra schepje
Dit doet u op basis van twee afwegingen. Wilt u dominant zijn in de communicatie of ondergeschikt? En wilt u aanvallend tegen de ander ingaan of juist samen op zoek naar een uitkomst? Zo kunt u vanuit Boven Tegen communiceren: zeer instructief en autoritair. U geeft de orders en zegt hoe het zit, en u verwacht dat anderen de orders uitvoeren. Intuïtief roept deze manier van communiceren echter Onder Tegen-gedrag bij de ontvanger op. Als deze niet nadenkt, maar impulsief reageert, zal hij de hakken in het zand zetten en mopperend reageren. Iets wat bij u dan weer een extra schepje Boven Tegen oproept, waarbij u waarschijnlijk uw volumeknop een tikje hoger zet en de boodschap nogmaals herhaalt. Dit roept weer meer Onder Tegen op, et cetera, et cetera.
U mag niet van uw medewerker verwachten dat hij uit deze negatieve cyclus zal stappen. Die verantwoordelijkheid ligt bij u als leidinggevende.
Vuistregel
open vraag
U zult mogelijk tegen uw intuïtie moeten ingaan door bewust Samen- in plaats van Tegen-communicatie te kiezen. Als vuistregel kunt u hanteren dat als u eindigt met een oprechte open vraag, u altijd aan de Samen-kant van de communicatie zit. Stelt u zich dan ook nog Onder op, bijvoorbeeld door te zeggen dat u het even niet meer weet en de ander te vragen naar ideeën voor een oplossing, dan zult u zien dat de ander eigenlijk altijd intuïtief vanuit Boven Samen zal reageren door een oplossing te geven. Boven-gedrag van u roept altijd Onder op bij medewerkers en andersom, Samen-gedrag roept altijd Samen op, en Tegen altijd Tegen.
Spiegeltje, spiegeltje...
oplossing
Bij een mopperende medewerker kunt u dus voortaan denken: tja, die moppert altijd, of u kunt nog eens bij uzelf te rade gaan of u dat mopperen niet met uw manier van communiceren oproept. Dit geldt ook voor medewerkers die nooit met ideeën of initiatieven komen. Ligt dit echt aan de medewerkers, of vertelt u ze tijdens workshops en vergaderingen eigenlijk altijd al vanuit een Boven-positie wat het idee of de oplossing is of gaat zijn?