10.1 Verordeningen
aan één land onderworpen
uitgangspunt
De verordeningen van de Europese Gemeenschap (EG) regelen dat werknemers bij grensoverschrijdende arbeid slechts aan de socialezekerheidswetgeving van één land zijn onderworpen. Hiermee wordt dubbele verzekering – en dus premieheffing – voorkomen, en de situatie dat de werknemer nergens is verzekerd.
Landen
Het zijn de landen van de Europese Economische Ruimte (EER, zie het kader rechts) en Zwitserland die onder de EG-verordeningen 883/2004 (met toepassingsverordening 987/2009) en 1408/71 (met toepassingsverordening 574/72) vallen. Als de werknemer de nationaliteit heeft van een verordeningsland en in één (of meer) verordeningslanden werkt, zijn de EG-verordeningen bepalend voor de geldende socialezekerheidswetgeving. Hierbij geldt als uitgangspunt dat de werknemer verzekerd is in het land waar hij werkt. Onder voorwaarden kunnen de verordeningen ook gelden voor werknemers met een andere nationaliteit.
bijzondere status
De uiteindelijke verzekering hangt wel af van de nationale socialezekerheidswetgeving van het betreffende land. Die bepaalt of de werknemer er verzekerd is en of hij en uw organisatie socialeverzekeringspremies moeten betalen. Overigens gelden er voor bepaalde werknemers andere socialezekerheidsregels vanwege hun bijzondere status, zoals ambtenaren, militairen en cabinepersoneel in de luchtvaart.
Alle EER-landen op een rij
Nederland
De Europese Economische Ruimte (EER) bestaat uit IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en de landen van de Europese Unie (EU), zijnde België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Kroatië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk en Zweden.
Overgangsrecht
onder voorwaarden
binnen de EU
vrijwillige toepassing
De Verordening 883/2004 heeft per 1 mei 2010 de Verordening 1408/71 vervangen. Op grond van overgangsrecht kan de oude verordening echter nog van kracht zijn. Zo is dat tot 1 april 2022 onder voorwaarden het geval voor situaties waarin vóór 1 april 2012 al sprake was van grensoverschrijdende arbeid binnen de EU (Kroatië uitgezonderd) en Zwitserland, waarbij de werknemer in Zwitserland woont en/of werkt. En tot 1 juni 2022 geldt onder voorwaarden de oude verordening voor situaties waarin vóór 1 juni 2012 al sprake was van grensoverschrijdende arbeid binnen de EU (Kroatië uitgezonderd), Zwitserland en de andere EER-landen, waarbij de werknemer in één van de andere EER-landen woont en/of werkt. Het overgangsrecht waardoor de oude Verordening 1408/71 wat langer van toepassing blijft, geldt overigens alleen als de nieuwe Verordening 883/2004 een ander verzekeringsland toewijst aan de werknemer dan de oude verordening. Ook mag de woon-werksituatie van de werknemer niet zijn gewijzigd sinds de ingangsdatum van de nieuwe verordening (1 mei 2010).
vanaf ingangsdatum
De werknemer kan om vrijwillige toepassing van de nieuwe verordening verzoeken bij de bevoegde instantie van het land waar hij volgens die verordening sociaal verzekerd is, waardoor het overgangsrecht vervalt. Die keuze kan hij later niet meer terugdraaien. Het overgangsrecht geldt ook niet als de nieuwe en oude verordening op de ingangsdatum van de nieuwe verordening (1 mei 2010) dezelfde nationale socialezekerheidswetgeving aan de werknemer toewezen. Dan geldt de nieuwe verordening vanaf de ingangsdatum.
Gevolgen Brexit internationale sociale zekerheid
overgangsperiode
Ook al behoort het Verenigd Koninkrijk (VK) sinds 1 februari 2020 niet langer tot de Europese Unie (EU), alle Europese regels blijven op grond van een overgangsperiode tot en met 31 december 2020 van toepassing. Dus als één van uw werknemers (onder andere) in het VK werkt of andersom, wordt zijn verzekeringspositie tot en met 31 december 2020 bepaald aan de hand van Europese regels. Ook als hij pas in de overgangsperiode in het VK gaat werken of andersom. Het VK en de EU maken tijdens de overgangsperiode afspraken over de situatie na 2020.
Detachering
bij wijze van uitzondering
In de situatie dat de Verordening 883/2004 geldt voor een in Nederland wonende werknemer die in het buitenland werkt, kan hij bij wijze van uitzondering in Nederland sociaal verzekerd blijven. Hierbij gelden de nodige voorwaarden, zoals:
- H
- et gaat om een tijdelijke detachering naar een ander verordeningsland (wat ook het enige land is waar de werknemer werkt).
- Er is een A1/E101-verklaring als bewijs dat de werknemer in Nederland sociaal verzekerd blijft.