8.1 Medeplegen

normale ­strafrecht

Het begrip ‘medeplegen’ is ontleend aan het normale strafrecht. De uitleg van dit begrip is dan ook hetzelfde voor het fiscale strafrecht.

8.1.1 Begrip medeplegen

bewuste ­samenwerking

Dit houdt in dat er sprake moet zijn van een bewuste samenwerking én een gezamenlijke uitvoering. Van medeplegen is dus sprake als twee of meer personen gezamenlijk een strafbaar feit plegen. Dit betekent dat alle bestanddelen van de delictsomschrijving in principe gezamenlijk moeten zijn vervuld.

Enig verwijt

gelijke rol

opzet

Medeplegen houdt in dat er sprake is van een min of meer gelijke rol voor alle daders. De adviseur kan dus alleen een boete krijgen opgelegd als de fiscus ook de belastingplichtige opzet kan verwijten. Ontbreekt enig verwijt bij de belastingplichtige, dan is ook bijvoorbeeld de belastingadviseur of accountant geen medepleger. Onder ‘medeplegen’ valt ook ‘nalaten’, zoals het niet doen van een wettelijke aangifte.

Voorbeeld

Guus de Vries wil het door zijn holding aan derden verhuurde pand kopen in privé. Hij spreekt hierover met zijn belastingadviseur Wijntje. In dit gesprek blijkt dat de werkelijke waarde van het pand € 1 miljoen is. Dit zou leiden tot een forse belastingafrekening in de bv én een forse betaling van overdrachtsbelasting. Wijntje geeft echter aan een ‘vriendje’ te hebben die het pand wel wil taxeren op € 600.000. Hierdoor bespaart Guus € 100.000 aan vennootschapsbelasting en € 24.000 aan overdrachtsbelasting. Na een aantal jaren komt de Belastingdienst bij een controle achter deze transactie en legt navorderings- en naheffingsaanslagen op. Daarbij beboet de fiscus zowel Guus als adviseur Wijntje.

8.1.2 Samenwerking

geen algemene regels

Voor het zijn van medepleger is een voldoende nauwe en bewuste samenwerking vereist. Hiervoor gelden geen algemene regels. Het hangt dus van de omstandigheden van het geval af.

Rechter

intensiteit

Voor het beoordelen van de samenwerking tussen pleger en ­medepleger houdt de rechter onder andere rekening met de volgende verschillende zaken:

• de onderlinge taakverdeling;
• de intensiteit van de samenwerking;
• de rol in de voorbereiding;
• de uitvoering of de afhandeling van het delict;
• het belang van de rol van de verdachte;
• de aanwezigheid van de verdachte op belangrijke momenten.

8.1.3 Medeplichtig

Medeplegen onderscheidt zich van medeplichtigheid, aangezien er bij deze laatste vorm sprake is van ondergeschiktheid van de ene dader ten opzichte van de andere dader.

Bewust

geen ­overtreder

In het strafrecht is vrij snel sprake van het bewustheidsvereiste. Door (enige mate van) bewustheid te eisen is een medeplichtige niet aan te merken als overtreder. Degene die een aangifte namens een klant indient en zich er totaal niet van bewust is dat die aangifte onjuist is, is wel medeplichtig aan de overtreding maar is geen medepleger. Dient iemand min of meer bewust een onjuiste aangifte in, dan is die persoon wel aan te merken als medepleger.