9.2 Fiscale gevolgen
Een juridische fusie is niet zonder fiscale gevolgen. Zowel voor de vennootschap(pen) als de aandeelhouder(s) zijn er gevolgen aan verbonden.
9.2.1 Fiscale gevolgen voor de vennootschappen
belastbare winst
Bij de fusie vervreemdt de vennootschap al haar vermogen aan de verkrijgende vennootschap. Het resultaat dat hierop behaald wordt, is in principe belastbare winst voor de verdwijnende vennootschap. Zij houdt op te bestaan en moet afrekenen over alle aanwezige stille reserves.
Als de verdwijnende vennootschap afrekent over de meerwaarden, mag de verkrijgende vennootschap de vermogensbestanddelen waarderen op de werkelijke waarde.
Faciliteit
niet afrekenen
Om deze afrekening bij de verdwijnende vennootschap te voorkomen, kunt u echter gebruikmaken van een fiscale faciliteit. Onder voorwaarde hoeft u niet af te rekenen over de behaalde winst bij een juridische fusie. De verkrijgende vennootschap moet in dat geval de vermogensbestanddelen wel tegen de boekwaarde van de verdwijnende vennootschap op de balans opnemen.
Voorwaarden
gelijke fiscale behandeling
De voorwaarden waaronder u gebruik kunt maken van deze fiscale faciliteit voor de juridische fusie, zijn in grote lijnen gelijk aan die voor de bedrijfsfusiefaciliteit (zie hoofdstuk 7). De belangrijkste voorwaarden betreffen de gelijke fiscale behandeling van de verkrijgende en de verdwijnende vennootschap en het niet mogen beschikken over verrekenbare verliezen. Ook mag de fusie niet gericht zijn op het ontgaan of uitstellen van belastingheffing.
Als de fusie aan de voorwaarden voldoet, kunt u de faciliteit toepassen. U hoeft niet vooraf een verzoek in te dienen bij de Belastingdienst (wettelijke doorschuiving).
Goedkeuring
verzoeken
Voldoet u niet aan alle voorwaarden voor toepassing van deze faciliteit, dan kunt u, net als bij de bedrijfsfusie, alsnog om goedkeuring verzoeken bij de Belastingdienst. De inspecteur kan dan alsnog goedkeuring verlenen. Hierbij bent u wel gebonden aan de zogenoemde standaardvoorwaarden. De staatssecretaris heeft deze standaardvoorwaarden in een apart besluit neergelegd. Deze standaardvoorwaarden zijn nagenoeg gelijk aan de voorwaarden die gelden bij de bedrijfsfusie (zie paragraaf 7.3).
Fiscale eenheid
geen beroep
Bij een juridische fusie binnen een fiscale eenheid hoeft u geen beroep te doen op de fiscale faciliteit. Het is echter wel zo dat de fiscale eenheid verbreekt ten aanzien van de verdwijnende vennootschap. In principe moet u daardoor afrekenen over de meerwaarden. U kunt een apart verzoek indienen bij de Belastingdienst om ervoor te zorgen dat de fiscale eenheid in stand blijft. De verkrijgende vennootschap treedt in de plaats van de verdwijnende vennootschap. Op die manier kunt u de heffing van vennootschapsbelasting over de meerwaarden uitstellen.
Zonder verzoek verbreekt de fiscale eenheid
Stel, u bezit aandelen in Moer Holding bv. Daaronder hangen twee vennootschappen, Bouwwerk bv en Metaal bv, waarin u bedrijfsactiviteiten uitoefent. De drie vennootschappen vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. U wilt Moer Holding bv laten fuseren met Bouwwerk bv. Hierbij maakt u gebruik van de juridische fusie. In Bouwwerk bv zit een pand, dat te boek staat voor € 425.000. De werkelijke waarde bedraagt € 750.000. Op basis van de faciliteit hoeft u niet af te rekenen over de meerwaarde van € 325.000 (€ 750.000 - € 425.000).
Afrekenen
in stand laten
U bent vergeten een verzoek in te dienen bij de Belastingdienst tot het in stand laten van de fiscale eenheid bij de juridische fusie. Omdat de juridische fusie in principe buiten de fiscale eenheid plaatsvindt, heeft u winst op het pand gerealiseerd en moet u daarover afrekenen. Omdat de resultaten van Bouwwerk bv bij Moer Holding bv echter onder de deelnemingsvrijstelling vallen, is hierover nog geen vennootschapsbelasting verschuldigd.
9.2.2 Fiscale gevolgen aandeelhouder
fiscale claim uitstellen
De juridische fusie heeft ook gevolgen voor de aandeelhouders. Als aandeelhouder kunt u gebruikmaken van de fiscale faciliteiten waardoor u de fiscale claim over het vervreemdingsvoordeel kunt uitstellen. De wetgever maakt daarbij wel onderscheid tussen de aandeelhouder-natuurlijk persoon en de aandeelhouder-rechtspersoon. Beide personen komen hierna met hun eigen specifieke omstandigheden aan de orde.
Natuurlijk persoon
minimaal 5%
box 2
U kunt de aandelen in de splitsende vennootschap in privé houden als aandeelhouder-natuurlijk persoon. Er is sprake van een aanmerkelijk belang als u direct of indirect (eventueel samen met uw partner) minimaal 5% van de aandelen heeft. Bij een juridische fusie gaat de Belastingdienst ervan uit dat u de aandelen vervreemdt. De vervreemdingswinst is bij u dan belast in box 2 (25% aanmerkelijkbelangheffing). Het is mogelijk om de belastingclaim door te schuiven. De voorwaarden die hierbij gelden, zijn gelijk aan de voorwaarden die van toepassing zijn bij de faciliteit van de juridische splitsing.
Dit betekent wel dat de verkrijgingsprijs van de aandelen in de verdwijnende vennootschap doorschuift naar de aandelen in de verkrijgende vennootschap.
Winst
wetsficitie
verschil
Als een holdingvennootschap de aandelen in de splitsende vennootschap houdt, wordt deze holding bij wetsfictie geacht de aandelen in de verdwijnende vennootschap te hebben overgedragen. Dit heeft winstneming over de aandelen tot gevolg. De winst is dan het verschil tussen de waarde in het economische verkeer en de boekwaarde van de aandelen. Vormen de aandelen in de verdwijnende vennootschap een deelneming (ten minste 5% van de aandelen), dan zal de winst niet tot belastingheffing leiden, omdat de winst dan is vrijgesteld op basis van de deelnemingsvrijstelling. Een fiscale faciliteit is in deze gevallen niet nodig voor de aandeelhouder.
Bij aandelenbelangen kleiner dan 5% (die daarom geen deelneming vormen) is de winst bij een juridische fusie wel daadwerkelijk belast.
Doorschuiven
boekwaarde
Ook de aandeelhouder-rechtspersoon kan een faciliteit toepassen waardoor de boekwaarde van de aandelen in de verdwijnende vennootschap doorschuift naar de aandelen in de verkrijger. De voorwaarden voor deze faciliteit zijn vergelijkbaar met de hiervoor besproken voorwaarden voor de aandeelhouder-natuurlijk persoon.
Juridische fusie over de grens heen
De juridische fusie kan binnen de EU ook grensoverschrijdend plaatsvinden. Of een juridische fusie tussen partners van verschillende nationaliteiten doorgang kan vinden, is afhankelijk van het nationale recht van elk van de fuserende ondernemingen.
Herstructureringen
De grensoverschrijdende juridische fusieregeling is in grote lijnen hetzelfde als de regeling die geldt bij nationale juridische fusies. De grensoverschrijdende fusiefaciliteit is vooral bedoeld voor internationale herstructureringen waarbij beoogd wordt ondernemingsactiviteiten vanuit Nederland naar het buitenland of vanuit het buitenland naar Nederland te verplaatsen.