3.2 Responsibility centers
Dit artikel is eerder verschenen als Themadossier FA Rendement
Publicatiedatum:
februari 2023
investeringsomvang
Het is mogelijk om voor elk onderdeel van een onderneming (elk zogenoemd responsibility center) een passende hoofdvorm van budgettering te kiezen. De keuze hangt af van de kosten-en-opbrengstenstructuur en de investeringsomvang van dat onderdeel. Als één of meer van deze zaken duidelijk verschillen van het gemiddelde van de hele onderneming, is het beter om een eigen passende hoofdvorm te kiezen. Welke hoofdvormen zijn er?
In de praktijk ligt de keuze van de hoofdvormen van budgettering – gezien de kenmerken van bedrijfsonderdelen – redelijk voor de hand. Binnen een bedrijf bestaan dus meerdere vormen.
winstbijdrage
omzet
aanwijsbaar
investering
Er zijn eigenlijk maar vijf hoofdvormen van budgetteren:
- Profit centers: onderdelen van de onderneming die verantwoordelijk zijn voor het realiseren van een bepaalde winstbijdrage (omzet na aftrek van toerekenbare kosten).
- Revenue centers: onderdelen van de onderneming die verantwoordelijk zijn voor het realiseren van een bepaalde omzet. Vaak zijn dit verkoopkantoren of winkelfilialen.
- Service centers: onderdelen die aanwijsbare diensten leveren aan aanwijsbare andere onderdelen van de onderneming. Ze hebben dus geen eigen omzet en moeten kosten maken om andere onderdelen te kunnen laten functioneren.
- Cost centers: deze realiseren bepaalde diensten, maar die kunnen niet aanwijsbaar toegerekend worden aan andere onderdelen. Denk aan het directiesecretariaat, de receptie en de administratie.
- Investment centers: onderdelen van een onderneming die een winstbijdrage moeten realiseren die gerelateerd is aan de hoogte van het geïnvesteerde bedrag. Hoe hoger de investeringen, hoe hoger het geëiste rendement. Bijvoorbeeld een productieafdeling van kartonnen dozen heeft dure machines en is dus een investment center.