6.4 Horizontaal toezicht

reproduceerbaarheid

Horizontaal toezicht is het instrument waarmee de Belastingdienst toezicht houdt op naleving van de fiscale verplichtingen door belastingplichtigen. Horizontaal toezicht houdt in dat de Belastingdienst er voldoende vertrouwen in heeft dat de onderliggende informatie van uw aangiften juist is. Dit vertrouwen is enerzijds gebaseerd op:

• enerzijds
• de werkwijze – vastlegging, verslaglegging en reproduceerbaarheid van de gegevens; en
• anderzijds op consensus over de toepassing van de wet- en regelgeving.

Zekerheid

adviseur

vooroverleg

Horizontaal toezicht biedt zekerheid voor de ondernemingen die hieraan deelnemen. Fiscale kwesties zijn van tevoren opgelost en de aanslag is direct definitief. Uw (belasting)adviseur kan dan nog steeds – binnen de grenzen van wet- en regelgeving – de meest gunstige fiscale route uitstippelen. Daar waar onzekerheid is of bepaalde fiscale risico’s bestaan, neemt de adviseur contact op voor vooroverleg. De Belastingdienst vat de voordelen als volgt samen. U heeft:

• één aanspreekpunt bij de Belastingdienst;
• sneller duidelijkheid over de aanslag;
• minder toezicht, zoals controles en vragenbrieven.

6.4.1 Convenanten

fiscale dienstverleners

De afspraken over de werkwijze worden vastgelegd in convenanten. Met grote ondernemingen zijn ze vastgelegd in individuele overeenkomsten. Voor het midden- en kleinbedrijf kan het dan gaan om afspraken die worden gemaakt met de partijen die bij het aangifteproces zijn betrokken. De Belastingdienst werkt samen met:

• fiscaal dienstverleners;
• koepelorganisaties van fiscale dienstverleners;
• brancheorganisaties.

De samenwerking is gebaseerd op ‘verdiend vertrouwen’, op de professionaliteit en kwaliteit die fiscaal dienstverleners bieden en vanzelfsprekend vooral op het ‘trackrecord’ van de ondernemer zelf.

Deelnemen aan horizontaal toezicht

Om te mogen deelnemen aan horizontaal toezicht, moet u uw fiscale processen op orde hebben. De Belastingdienst verwacht verder dat u eventuele vraagstukken vooraf bespreekt. Mogelijke discussiepunten dient u vooraf op tafel te leggen, waarbij de inspecteur en u gezamenlijk naar een oplossing zoeken.

monitoren

De Belastingdienst beperkt zijn activiteiten tot vooroverleg en het monitoren van het proces: heeft de ondernemer en/of zijn adviseur het proces zodanig op orde, dat de fiscus hierop kan vertrouwen?

Advieskoepels en fiscale dienstverleners

koepel-
convenant

Een aantal koepelorganisaties die individuele administratie- en accountantskantoren vertegenwoordigen (onder meer NOAB, Novak, Register Belastingadviseurs en SRA), hebben een horizontaal-toezichtconvenant of koepelconvenant gesloten met de Belastingdienst.

In deze convenanten zijn afspraken vastgelegd over de kwaliteitseisen die worden gesteld aan de werkprocessen van het kantoor dat deelneemt aan het convenant en het toezicht hierop door de koepelorganisatie zelf.

Daarnaast hebben een groot aantal fiscale dienstverleners individuele convenanten gesloten met de Belastingdienst.

Brancheorganisaties

overleg


Voor de samenwerking met de brancheorganisaties put de Belastingdienst uit twee mogelijkheden:

• Bij een eigen vorm van toezicht binnen een branche, kan dat leiden tot het afsluiten van een convenant.
• Ontbreekt een eigen vorm van toezicht bij de brancheorganisatie, dan kunnen brancheafspraken over fiscale zaken worden gemaakt. Er is in dat geval sprake van een overlegplatform.

6.4.2 Doorontwikkeling horizontaal toezicht

deals

Ondanks de vele voordelen van het horizontaal toezicht, is de kritiek hierop fors. Volgens de directeur Grote ondernemingen bij de Belastingdienst heerst onder velen het idee dat de Belastingdienst met grote ondernemingen deals sluit die het daglicht niet mogen zien. Deze situatie schreeuwt om veel meer transparantie. Om die reden is in 2020 besloten om het horizontaal toezicht aan te passen. In plaats van ‘one size fits all’ verlegt de Belastingdienst de focus naar een meer passende vorm van toezicht bij verschillende typen belastingplichtigen.

Drie categorieën

Top 100

middelgroot

werknemers

In de nieuwe opzet wordt onderscheid gemaakt tussen drie categorieën grote ondernemingen:

• de Top 100: De grootste en meest complexe ondernemingen krijgen in plaats van een onbeperkt convenant een individueel toezichtplan, waarbij de Belastingdienst met meer kennis en mankracht gaat handhaven op een niet-gestandaardiseerde manier;
• middelgrote ondernemingen: Ondernemingen die voldoen aan artikel 2:397 BW (het jaarrekeningrecht) krijgen een convenant voor drie jaar (voorheen waren convenanten onbeperkt in de looptijd). Het gaat om ondernemingen die voldoen aan twee van de volgende criteria:
  • een balanstotaal tot € 20 miljoen;
  • een omzet van niet meer dan € 40 miljoen;
  • gemiddeld minder dan 250 werknemers in dienst.
• Overige grote ondernemingen: Voor deze ondernemingen is alleen horizontaal toezicht via een fiscaal dienstverlener nog mogelijk. De convenanten worden in onderling overleg beëindigd door de Belastingdienst.