4.4 Aansprakelijkheid bv
niet tijdig melden
In principe is de bv zelf aansprakelijk voor de schulden, niet de bestuurder(s). De reden daarvoor is dat de bv rechtspersoonlijkheid heeft. U bent als bestuurder echter wel aansprakelijk voor (belasting)schulden van de bv als u niet tijdig melding maakt van de betalingsonmacht van de bv. In dat geval kan de Belastingdienst de schuld bij u innen.
Verschuilen achter de bv lukt niet altijd. Schuldeisers kunnen de bestuurders persoonlijk aansprakelijk stellen voor de schade die zij leiden. Op rendement.nl/fiscaal leest u welke gronden uiteindelijk kunnen lijden tot bestuurdersaansprakelijkheid.
4.4.1 Bestuurdersaansprakelijkheid
onbehoorlijk bestuur
vermoeden
De bestuurdersaansprakelijkheid is vastgelegd in artikel 36 van de Invorderingswet:
- Meldt u de betalingsonmacht op de voorgeschreven manier (zie verderop), dan kunt u slechts persoonlijk aansprakelijk worden gehouden voor het bedrag van de onbetaalde belastingen, als in de drie jaren daaraan voorafgaand het niet betalen van belastingen het gevolg is van aan u als bestuurder te verwijten onbehoorlijk bestuur.
- Doet u niet, of niet tijdig, melding van betalingsonmacht, dan geldt een wettelijk vermoeden dat u schuldig bent aan onbehoorlijk bestuur, en dat de belastingachterstand daardoor is ontstaan. Dit wettelijk vermoeden is in de praktijk nauwelijks te weerleggen, zodat het niet melden van betalingsonmacht in de regel leidt tot persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder.
4.4.2 Onverwijld melding doen
Voor de melding van betalingsonmacht kunt u terecht op de site van de Belastingdienst. Het formulier ‘Melding van betalingsonmacht bij belastingen en premies’ vindt u in de persoonlijke, beveiligde inlogomgeving van uw bv, waar u ook uw aangiften verzorgt.
binnen twee weken
U bent wettelijk verplicht om de betalingsonmacht ‘onverwijld’ te melden. Dit betekent dat u niet te lang moet wachten met de melding. Op grond van de wet moet de melding in ieder geval worden gedaan binnen twee weken nadat de aanslag of aangifte betaald had moeten zijn. Dit geldt ook voor een naheffingsaanslag, tenzij deze aanslag is veroorzaakt door opzet of grove schuld van de bv. Dan is geen melding betalingsonmacht meer mogelijk.
Doe de melding altijd zélf. Als u dit overlaat aan een ander en er gaat iets mis, dan legt de rechter de eindverantwoordelijkheid bij u, zo blijkt uit een zaak bij Rechtbank Den Haag (13 mei 2015, ECLI (verkort): 6897).
Vormvereisten
liquiditeits-problemen
Bij de melding licht u toe waarom de bv de belastingen en premies niet kan betalen. U vertelt wat de problemen precies inhouden en hoe deze zijn ontstaan. Het is niet voldoende om als oorzaak ‘liquiditeitsproblemen’ op te geven. U geeft aan wanneer u verwacht de belasting of premies wel te kunnen betalen en waarom u dat denkt.
4.4.3 Bewijslast
Bij tijdige en correcte melding rust de bewijslast voor kennelijk onbehoorlijk bestuur bij de Belastingdienst. Als u nalaat de betalingsonmacht van de bv (tijdig) te melden, wordt de bewijslast omgedraaid. Deze omkering berust op het vermoeden dat het niet betalen het gevolg is van aan u te wijten kennelijk onbehoorlijk bestuur.
Omkering bewijslast
externe oorzaak
administratie
Omkering van de bewijslast betekent in de eerste plaats dat u aannemelijk moet maken dat het niet aan u is te wijten dat geen (tijdige) melding van betalingsonmacht is gedaan. Daarmee bent u er nog niet. U moet vervolgens aannemelijk maken dat het niet uw schuld is dat de belastingen en/of premies niet zijn betaald. Meestal is er wel een externe oorzaak aan te wijzen waarom de bv niet heeft betaald. Zo kan de afzetmarkt zijn ingestort of kan de belangrijkste afnemer failliet zijn gegaan. Tot slot moet u aannemelijk maken dat u zich niet schuldig heeft gemaakt aan kennelijk onbehoorlijk bestuur. Het belangrijkste bewijs is het voeren van een goede administratie.
De boekhouding, notulen van vergaderingen, verslagen, correspondentie en andere stukken geven over het algemeen een duidelijk beeld – zowel in positieve als negatieve zin – van de manier waarop u uw bv heeft bestuurd.
4.4.4 Kennelijk onbehoorlijk bestuur
onverantwoord
investeringen
ondernemersrisico’s
Van kennelijk onbehoorlijk bestuur is bijvoorbeeld sprake als u op onverantwoorde wijze gelden aan de bv heeft onttrokken, als u opzettelijk roekeloze beslissingen heeft genomen of als u onverantwoorde investeringen heeft gedaan. Hierbij gaat het alleen om bestuursfouten in de drie jaar voorafgaand aan de melding. De fiscus mag niet op de stoel van u als ondernemer gaan zitten. Uiteraard mag u als bestuurder normale ondernemersrisico’s nemen. Bij het aangaan van een opdracht kan het altijd gebeuren dat de tegenpartij haar verplichtingen niet nakomt. Als u de betalingsonmacht redelijkerwijs niet van tevoren kon voorzien, kan dat niet aan u worden tegengeworpen. Zie verder hoofdstuk 10.
Aansprakelijkheid in de oprichtingsfase
bv i.o.
In de oprichtingsfase bent u als toekomstig aandeelhouder zelf aansprakelijk, ook al heeft u gehandeld namens de bv in oprichting (bv i.o.). Na bekrachtiging van de rechtshandelingen door de bv vervalt de aansprakelijkheid, tenzij:
- uitdrukkelijk anders is overeengekomen met de wederpartij; of
- bij de bekrachtiging kon worden voorzien dat de bv i.o. de verplichtingen niet zou kunnen nakomen.
KvK-inschrijving
Handels-register
In de oprichtingsfase is verder van belang dat u als bestuurder van de bv aansprakelijk bent voor handelingen die zijn verricht voordat de bv is ingeschreven in het Handelsregister. U kunt aansprakelijk worden gesteld, ook al bent u niet officieel bestuurder van de bv, als u in de praktijk (mede) het beleid van de bv bepaalt.