5.1 Zondagswerk

hoofdregel

zeven dagen per week

De hoofdregel is dat werknemers op zondag mogen werken als de aard van het werk dat noodzakelijk maakt. U moet hierbij denken aan werknemers die werkzaam zijn in de horeca, bij de brandweer of politie en in de gezondheidszorg. Maar dit geldt ook voor de industrie waar een bepaald productieproces soms niet onderbroken mag worden. Daarnaast zijn er tegenwoordig talloze organisaties die zeven dagen per week, 24 uur per dag actief zijn.

5.1.1 Bedrijfsomstandigheden

vragen

Soms maken de bedrijfsomstandigheden het noodzakelijk om werknemers te vragen om op zondag te werken. Uw organisatie mag in dat geval afwijken van de hoofdregel, maar dan alleen onder een strikte voorwaarde.

Instemming

aard van werk

De ATW voorziet niet in een definitie van de bedrijfsomstandigheden. Toch komt dit vraagstuk niet of nauwelijks in de jurisprudentie voor. Waarschijnlijk heeft dit te maken met het feit dat zowel de individuele werknemers als de ondernemingsraad (OR) overeen moeten stemmen met werken op een bepaalde zondag of reeks zondagen. Als de werkgever later nog eens wil dat een werknemer op zondag werkt, moet hij weer toestemming van de werknemer vragen. De vereiste overeenstemming is overigens alleen nodig bij ‘bedrijfsomstandigheden’ en niet als ‘de aard van de werkzaamheden’ werken op zondag vereist.

5.1.2 Vrije zondagen

oproepbaar

Als werknemers in uw organisatie op zondag werken, moet u erop letten dat elke werknemer jaarlijks minimaal dertien vrije zondagen overhoudt. Uw onderneming is daartoe verplicht op grond van de ATW. Op deze zondagen mag ook geen sprake zijn van consignatie- of aanwezigheidsdiensten. Dit zijn diensten waarbij een werknemer steeds oproepbaar of aanwezig moet zijn (zie hoofdstuk 9).

Cao-afspraken

Staat in de collectieve arbeidsovereenkomst van de werknemers dat de werknemers minder dan dertien vrije zondagen per jaar krijgen, dan is deze cao-bepaling op zich niet fout. Om deze cao-afspraak daadwerkelijk in de praktijk om te kunnen zetten, heeft uw organisatie wel vooraf van elke werknemer afzonderlijk schriftelijke instemming nodig. Zonder instemming van de werknemer blijft het minimale aantal vrije zondagen op dertien staan.

5.1.3 Weigering zondagswerk

ontslag

sollicitatie-gesprek

In artikel 7:670, lid 9 van het Burgerlijk Wetboek staat dat een werknemer niet mag worden ontslagen omdat hij weigert op zondag te werken.

Gelijke behandeling

afwijzingsgrond

De HR-medewerker kan wel al tijdens het sollicitatiegesprek aannemelijk maken dat arbeid op zondag gebruikelijk is en voortvloeit uit de aard van het werk, dan wel dat de bedrijfsomstandigheden dit noodzakelijk maken. Wijst uw organisatie een sollicitant af puur vanwege het feit dat hij niet op zondag wil werken, dan kunt u – als de sollicitant besluit stappen te ondernemen – rekenen op een negatief oordeel van het College voor de Rechten van de Mens. Het College zal stellen dat u met deze afwijzingsgrond een verboden (indirect) onderscheid op grond van godsdienst heeft gemaakt.