U bent hier

Organisatie & Leidinggeven
Invloed leefstijl2. Fysiek en mentaal in beweging komen2.2 Fysieke en mentale beweging stimuleren

2.2 Fysieke en mentale beweging stimuleren

Dit artikel is eerder verschenen als Themadossier Arbo Rendement
Publicatiedatum: juli 2022

Het is natuurlijk heel mooi als uw werkgever een abonnement op de sportschool (deels) vergoedt of als hij sporten onder werktijd toestaat. Maar hoe goedbedoeld dit initiatief ook is, dit heeft vaak een kortetermijneffect of er is niet nagedacht over de voortgang en verankering in het beleid van de organisatie.

meedenken

Wilt u inzetten op een gezonde leefstijl in uw organisatie, doe dat dan aan de hand van de volgende twee punten:

  • ontwerp beleid samen met werknemers en uw werkgever, vraag hen mee te denken;
  • plezier en keuzevrijheid met betrekking tot de vorm van bewegen staan voorop.

Zonder goede basis geen gedragsverandering

kleine stapjes

De fundering die u legt als arboprofessional is van belang. Daarna zorgt u dat de gezonde leefstijl in het achterhoofd van werknemers blijft hangen, zodat ze in kleine stapjes kunnen toewerken naar een positieve gedragsverandering. Begint u met het introduceren van lunchwandelen en is dat redelijk ingeburgerd, neem dan een volgende stap om werknemers uit te nodigen om zowel fysiek als mentaal in beweging te komen en te blijven.

Mindset

aantrekkelijk en uitnodigend

Maak de omgeving aantrekkelijk en uitnodigend. Het brein gaat altijd voor het gemak, vaste gedragspatronen en structuur. Ook hier zal een andere mindset nodig zijn. Met name bij beweging creëren mensen snel excuses om niet in beweging te komen en die liggen vaak buiten henzelf, zoals: het regent, ik heb een deadline, ik moet nog koken. Nudging en chuncking kunt u bij het stimuleren van beweging goed toepassen en deze technieken geven weinig weerstand (zie paragraaf 2.2.1 en 2.2.2).

Grote investering niet nodig

haalbaar, bereikbaar en betaalbaar

Onderzoek of de geopperde ideeën haalbaar, bereikbaar en betaalbaar zijn. Een gezonde leefstijl stimuleren, hoeft niet automatisch te betekenen dat uw werkgever een grote investering moet doen. Gebruik uw omgeving. U kunt investeren in dure apparatuur, zoals gymtoestellen, terwijl er waarschijnlijk een trap aanwezig is in uw bedrijfspand en er buiten verschillende mogelijkheden zijn om te bewegen. Wees creatief en deel bijvoorbeeld simpele oefeningen uit die werknemers kunnen uitvoeren bij een zitbankje.

2.2.1 Chunking

opbreken in kleine stukjes

laagdrempelig

matig intensief

weerstand

sociaal ­verbinden

Chunking houdt in dat u een verandering opbreekt in kleine stukjes. Het gaat niet te snel, het is niet te veel en u verankert beweging zo in de dagelijkse leefstijl. Hoe kunt u als arboprofessional chunking inzetten?

  • Laat werknemers laagdrempelig kennismaken met verschillende beweegactiviteiten, zoals lunchwandelen, microbreaks op kantoor en fietsen naar het werk.
  • Houd het beperkt: een wandeltocht van een aantal uren kan een negatieve koppeling geven bij deelnemers met een slechte conditie.
  • Start matig intensief, zodat de minder actieve deelnemer ook goed kan meekomen en geen negatieve herinnering aan de activiteit koppelt.
  • Vraag naar belemmeringen en weerstand: er kan angst om te bewegen meespelen, bijvoorbeeld omdat werknemers klachten en/of aandoeningen hebben.
  • Maak één aanpassing per sessie: houd in gedachten dat het brein minimaal twee weken nodig heeft om ergens aan te wennen. Iets veranderen in gedrag of verankeren in de leefstijl duurt gemiddeld drie maanden.
  • Ga niet te plotseling over op gezond: koppel een plezierige herinnering aan beweging, bijvoorbeeld na een lunchwandeling gezellig het terras op voor een kop koffie.
  • Zet in op sociaal verbinden: wissel de groepsindeling, waardoor werknemers het sociale aspect koppelen aan bewegen.

2.2.2 Nudging

gewenste wijze gedragen

Nudging is een motivatietechniek waarbij u mensen subtiel stimuleert om zich op de gewenste wijze te gedragen. Een nudge beïnvloedt het gedrag van mensen op een voorspelbare manier zonder daarbij keuzen te beperken of op een significante manier de economische prikkels te veranderen. Nudging gaat uit van het principe dat mensen de meeste keuzen op een snelle, automatische manier maken.

U kunt nudging inzetten en effect bereiken door keuzemogelijkheden van werknemers aan te passen. U maakt iets onbewust aantrekkelijk. U kunt werknemers zo een duwtje in de rug geven zonder dat ze het merken.

U hoeft bij nudging niet heel ingewikkeld te denken. Organiseer bijvoorbeeld eens een kookworkshop waarbij werknemers een gezonde en snelle maaltijd bereiden. Stuur na de workshop het recept rond dat de werknemers hebben bereid, samen met wat andere recepten ter inspiratie. Of leg buiten uw bedrijfspand wat hoepels en springtouwen neer.

Nudging niet de heilige graal voor meer bewegen

inspelen op onderbewuste

De insteek van nudging bij beweging stimuleren, is werknemers kennis laten maken met een nieuwe beweeg­activiteit. Aangezien u met nudging inspeelt op het onderbewuste, zal dit in de praktijk niet direct leiden tot meer activiteiten of minder zitten. Daar is namelijk bewustwording voor nodig. Met name bij het fysiek in beweging komen, is er snel weerstand. Denk aan het ervaren van bemoeienis en zelf de regie en controle willen houden. De laagdrempelige manieren die in deze paragraaf worden beschreven, kunt u zien als een waardevolle aanvulling op het beweegbeleid.

Nudgetechnieken

andere locatie

wennen

zelfvertrouwen

zonder dwang

leuke quote

Hierna leest u welke nudgetechnieken u als arboprofessional kunt inzetten, inclusief verschillende kernwoorden ter inspiratie:

  • maak het leuk:
    • zet humor in – laat de deelnemers lachen – ga dansen – doe gek – ga terug naar de kindertijd – gebruik muziek – ga naar buiten – kies een andere locatie – verras werknemers.

  • maak het makkelijk:
    • ga uit van gelijkwaardigheid – werk met een positieve koppeling – iedereen kan meedoen – het is geen competitie – geen wedstrijdelement – laat het brein wennen aan de situatie – de eerste indruk, ervaring en beleving is van belang.

  • maak het stap voor stap moeilijker:
    • na gewenning durven mensen meer – mensen kunnen meer dan ze denken – positief gevoel – zelfvertrouwen – andere rol in de groep – assertiviteit.

  • speel in op zintuigen:
    • zien: leg verschillende attributen neer – speel in op nieuwsgierigheid – een hoepel en springtouw gelinkt aan de kinderjaren – proberen zonder dwang – oefenen zonder dwang – alles mag, niets moet – attributen die we niet herkennen trekken ook aandacht, bewust en onbewust.
    • horen: opwekkende muziek – natuur – fluitende vogels;
    • voelen: een kettlebell – proberen te tillen – gewicht raden.
    • ruiken: de geur van een gezonde maaltijdsoep – koffie na de wandeling.
    • proeven: een proeverij van vergeten groenten – iedere deelnemer krijgt een gezonde snack tijdens de wandeling.

  • trek de aandacht met een opvallend detail:
    • posters met leuke quote of uitleg van een stappenplan – een veld of hoek met sportattributen – een gedekte tafel met een beweegspel.