7.4 Arbeidsomstandigheden

Dit artikel is eerder verschenen als Themadossier OR Rendement

Publicatiedatum: juni 2020

gezond en veilig

Op grond van de Arbowet is uw bestuurder verplicht om te zorgen voor gezonde en veilige arbeidsomstandigheden. Dat geldt bij thuiswerkers net zo goed. De werkplek moet gezond en veilig zijn, waar deze zich ook bevindt. Het is dus zaak dat de arboprofessional binnen uw organisatie ervoor zorgt dat uw bestuurder hieraan voldoet.

Aansprakelijkheid

investeren

Als een thuiswerker schade aan zijn gezondheid oploopt, is uw bestuurder daarvoor aansprakelijk. Hij hoort dus te investeren in een goede thuiswerkplek. De kwestie van aansprakelijkheid komt verderop in dit hoofdstuk aan bod.

De belangrijkste arboregels die gelden als werknemers thuiswerken, hebben betrekking op de fysieke belasting van werknemers en op beeldschermwerk. Uw bestuurder hoort deze regels vast te leggen en ernaar te verwijzen, zodat werknemers ze kunnen terugvinden.

7.4.1 Werkplekinrichting

ergonomisch

Het Arbobesluit schrijft het volgende voor als het gaat om de inrichting van een werkplek:

De werknemer moet zittend, op ergonomisch verantwoorde wijze, kunnen werken. Er moeten dus een degelijke stoel en bureau of tafel staan.
De werkplek kan goed worden verlicht.

Faciliteiten voor de thuiswerker

Voldoende ruimte

Het is van belang dat de werknemer voldoende ruimte heeft. De minimumeis per werknemer is 4 m2 vrije vloeroppervlakte, naast de ruimte die de werkplek en eventuele kasten innemen. Uw bestuurder kan dit als voorwaarde opnemen in de thuiswerkovereenkomst. Kan een werknemer thuis geen plek vrijmaken die groot genoeg is? Dan kan de leidinggevende overwegen om thuiswerken niet toe te staan. Let op: het is belangrijk om één lijn te trekken. Dus niet de ene werknemer wel toestaan om thuis te werken en de andere niet. Dat kan namelijk voor scheve gezichten zorgen.

Inspectie SZW op de stoep

steekproef

Als uw bestuurder eist dat werknemers af en toe thuiswerken, kan een inspecteur van Inspectie SZW er bij een controle voor kiezen om werknemers thuis een bezoekje te brengen. Uw organisatie moet schriftelijke gegevens van de thuiswerkers kunnen overleggen. Dan is het goed mogelijk dat de inspecteur steekproefsgewijs bij één of meer werknemers thuis op bezoek gaat. Concludeert hij dat de organisatie onvoldoende maatregelen heeft getroffen, of nog erger, dat de aandoening van een werknemer is veroorzaakt door slechte arbeidsomstandigheden thuis, dan kan uw organisatie sancties opgelegd krijgen.

KANS

uit het zicht

Thuiswerken brengt een groter risico op KANS (Klachten Arm, Nek en/of Schouder) met zich mee. Thuiswerkende werknemers zijn tenslotte vaker uit het zicht van de leidinggevende en van de arboprofessional. Niemand wijst de werknemer er dus op dat hij te lang doorwerkt of in de verkeerde werkhouding zit. Dat vergroot de kans op klachten. Het is daarom een uitdaging voor de arboprofessional en de organisatie om thuiswerk mee te nemen in het gezondheidsbeleid. Natuurlijk moet thuiswerken ook in de RI&E staan.

Beeldschermen

tafel

kijkafstand

Om ervoor te zorgen dat beeldschermwerk tot zo weinig mogelijk klachten leidt, is het belangrijk dat een bureau, tafel of werkblad aan de volgende eisen voldoet.

De tafel is verstelbaar in hoogte, variërend van 62 centimeter tot 85 centimeter. Als de tafel niet in hoogte verstelbaar is, zijn óf verhogingen (blokken) nodig voor grote mensen óf voetensteunen voor kleine mensen.
Het blad is ten minste 120 centimeter breed en 80 centimeter diep. Bij grote schermen van 17 inch is de beste kijkafstand tussen ogen en scherm zo’n 70 centimeter. Platte beeldschermen kunnen zonder problemen op elke tafel worden gebruikt.
Het bureau heeft een blad dat niet dikker is dan 5 centimeter, zonder hinderlijke constructies daaronder waartegen een werknemer zijn benen of knieën kan stoten.

7.4.2 Eisen beeldschermwerk

arbowetgeving

Veruit de meeste thuiswerkers hebben te maken met beeldschermwerk. Voor de gezondheid van de werknemer is het van groot belang dat dit werk voldoet aan de eisen die de arbowetgeving aan beeldschermwerk stelt. Denk hierbij onder meer aan de eisen aan de plaats van het beeldscherm, de leesbaarheid van teksten en de verlichting.

Beeldscherm afstellen

opticien

Uw organisatie moet ervoor zorgen dat werknemers ook op hun thuiswerkplek voldoen aan de eisen voor het gebruik van een beeldscherm:

Het beeldscherm moet bij voorkeur haaks op de richting van het inkomende daglicht staan. Is dit niet mogelijk, dan moet uw organisatie voorzieningen treffen tegen het spiegelen van het licht in het beeldscherm.
Moet een werknemer veel van papier aflezen, dan is het verplicht om een documenthouder te gebruiken.
Een werknemer moet zijn ogen kunnen laten onderzoeken door de bedrijfsarts. Die kan hem eventueel doorverwijzen naar een opticien of optometrist.

7.4.3 Thuiswerk en RI&E

hoge werkdruk

daglicht

Voor de thuiswerker kan uw organisatie in de RI&E aandacht besteden aan de risico’s die de thuiswerkplek kunnen veroorzaken, zoals een hoge werkdruk en een onregelmatig arbeidspatroon. U kunt uw bestuurder de volgende vragen stellen over de thuiswerker:

Beschikt hij thuis over een goede stoel, een goed bureau en voldoende licht?
Heeft hij een aparte werkruimte?
Werkt hij op zijn thuiswerkplek met een vaste computer of met een laptop?
Staat het beeldscherm van de computer op de thuiswerkplek op de juiste manier opgesteld?
Is hij op de hoogte van de normen voor een goede houding?
Is er voldoende daglicht in de werkruimte?
Heeft hij op de thuiswerkplek ergonomisch of aangepast meubilair nodig?
Houdt hij zich aan de Arbeidstijdenwet? Neemt hij tussendoor voldoende pauze?
Heeft hij voldoende contactmogelijkheden met zijn collega’s op kantoor?
Kan hij tijdens het thuiswerken een goede scheiding maken tussen werk en privé?

Als een werknemer thuis geen ruimte heeft die voldoet aan de eisen in het Arbeidsomstandighedenbesluit (of Arbobesluit), mag uw organisatie niet van hem eisen dat hij thuiswerkt. Bij een eis moet uw organisatie er tenslotte voor zorgen dat de werkplek aan de arbo-eisen voldoet.

Plan van aanpak

RI&E

overleggen

Na de evaluatie van de geïnventariseerde risico’s die werknemers (thuis) lopen, volgt in de RI&E het plan van aanpak. Bij thuiswerk kunt u dan denken aan maatregelen om de werk-ruimte en de werkplek in de woning van de werknemers geschikt te maken voor thuiswerk. Maar u kunt ook denken aan maatregelen om te voorkomen dat thuiswerkende werknemers elkaar nauwelijks meer zien en dus zelden kunnen samenwerken of overleggen.

Kantoordag

bijeenkomst

Dit kan uw organisatie ondervangen door – bijvoorbeeld – een tweewekelijkse vergadering waarbij alle werknemers aanwezig zijn of door een maandelijkse informele bijeenkomst te organiseren. Uw organisatie kan dan van de thuiswerkers vragen om op kantoor te verschijnen.

U bent hier