7.2 Economisch eigendom

volledige ­eigendom

Het begrip onroerende zaak voor de overdrachtsbelasting zorgt voor veel discussie. Zo is aannemelijk dat alleen de overdracht van de hele onroerende zaak, de volledige eigendom, wordt belast. Oorspronkelijk was dit ook het geval. Toen steeds vaker alleen de economische eigendom werd overgedragen en de juridische eigendom achterbleef, besloot de overheid in te grijpen. Tegenwoordig behoort ook de overdracht van de economische eigendom tot de handelingen die worden belast voor de overdrachtsbelasting.

Risico’s

twee risico’s

Hiervóór in paragraaf 2.1 heeft u al meer kunnen lezen over de juridische aspecten van het economisch eigendom. Rond de economische eigendom spelen twee risico’s:

• het risico van tenietgaan van de onroerende zaak;
• het risico van waardeverandering van de onroerende zaak.

Tenietgaan

risico van ­tenietgaan

In de praktijk ontstond discussie over de reikwijdte van de definitie van economisch eigendom, met name over het begrip ‘enig risico van tenietgaan’. Deze discussie mondde uit in een arrest van de Hoge Raad van 3 november 1999 waarin het hoogste rechtscollege bepaalde dat, als niet wordt voldaan aan de eis dat de verkrijger enig risico van tenietgaan draagt, er geen sprake kan zijn van een economische eigendomsoverdracht.

Wijziging

Het arrest vormde voor de staatssecretaris van Financiën de aanleiding tot onmiddellijke wijziging van de definitie van economische eigendom. Aan de wijziging van art. 2, tweede lid WBRV, is terugwerkende kracht toegekend tot 12 november 1999, 18.00 uur, de dag waarop het wijzigingsvoorstel is ingediend.

risico waardeverandering

De wijziging houdt in dat het risico van tenietgaan niet langer als een zelfstandig vereiste in de definitie voorkomt. Het vereiste ‘enig risico van waardeverandering’ is voldoende om een economisch belang aan te duiden. Om te voorkomen dat de voorlopige koopovereenkomst als economische eigendomsoverdracht geldt, is de verkrijging van uitsluitend het recht op levering uitgezonderd.