6.4 Letteraandelen
prioriteits-aandelen
Bepaalde categorieën aandelen kunt u ook met een letter uit het alfabet aanduiden (aandelen A, aandelen B etcetera). Aan deze verschillende categorieën aandelen kunt bijzondere rechten toekennen. Overigens kunnen ook preferente aandelen en prioriteitsaandelen met een letter worden aangegeven. Letteraandelen kunt u ook gebruiken om aandelen die een gelijk recht op de winst en gelijke zeggenschapsrechten hebben in verschillende groepen te onderscheiden.
6.4.1 Voorkeursrecht
voorkeursrecht
rangorde
deelneming
Letteraandelen komen goed van pas als er behoefte bestaat om de aandeelhouders in groepen te verdelen. In de statuten kunt u dan bepalen dat aan de houders van aandelen met een bepaalde letter een voorkeursrecht toekomt op nieuw uit te geven aandelen van de desbetreffende letter. Houders van een aandeel met een andere letter, kunnen weer een ander voorkeursrecht genieten. Om de situatie werkbaar te houden, is er dan wel een rangorde noodzakelijk in de verschillende voorkeursrechten. Verder is het mogelijk om ten aanzien van aandelen van dezelfde letter bijvoorbeeld een dividendreserve of een agioreserve te vormen. Ook is er door middel van letteraandelen een koppeling te mogelijk met winstaanspraken uit een bepaalde bron, bijvoorbeeld een specifieke deelneming.
Voorbeeld tekst voorkeursrecht
De tekst van het voorkeursrecht zou bijvoorbeeld als volgt kunnen luiden: ‘Bij uitgifte van aandelen A heeft iedere houder van aandelen A een voorkeursrecht tot verkrijging van nieuwe aandelen A naar evenredigheid van het gezamenlijke bedrag van de door hem gehouden aandelen A op de dag waarop tot uitgifte wordt besloten, behoudens het bepaalde in de wet.’
6.4.2 Onderlinge verhouding
blokkerings-regeling
Bij groepsvorming moet u zich wel realiseren dat deze ook de overdracht van aandelen in de weg kan staan. Om dit te voorkomen kunt u keuzes maken in de blokkeringsregeling (zie hoofdstuk 8). Hiermee kunt u bepalen dat aandelen met dezelfde letter eerst aangeboden moeten worden aan mensen die al aandelen met die letter hebben. Pas als blijkt dat dit voorkeursrecht niet of niet volledig wordt uitgeoefend, komt aan de houders van de overige soorten aandelen een voorkeursrecht toe.
6.4.3 Uitgifte van aandelen
Ook bij uitgifte van aandelen kunt u in de statuten opnemen dat bij uit te geven aandelen van een bepaalde soort, eerst de aandeelhouders die al aandelen van die soort hebben een voorkeursrecht hebben. Deze regel kunt u verder verfijnen. Zo kunt u bijvoorbeeld bepalen dat als besloten wordt tot uitgifte van aandelen, dit alleen mogelijk is door de uitgifte van alle soorten aandelen. En dat dit gebeurt in de verhouding waarin die aandelen ten tijde van de uitgifte zijn geplaatst. Daarmee blijft een onderlinge verhouding tussen aandeelhouders ten opzichte van het totale geplaatste aandelenkapitaal onveranderd.
6.4.4 Dividendpolitiek
natuurlijk persoon
deelnemingsvrijstelling
Letteraandelen kunt u ook gebruiken om te variëren in dividendpolitiek. Hieraan zal met name behoefte bestaan als aandeelhouders van een bv niet alleen bestaan uit rechtspersonen maar ook uit natuurlijke personen. Fiscaal bevinden zij zich in een ongelijke situatie. Als dividend wordt uitgekeerd, zal dit bij een natuurlijk persoon als aandeelhouder belast worden met inkomstenbelasting. Dividend uitgekeerd aan een rechtspersoon als aandeelhouder is vaak niet belast, omdat dan gebruik van de deelnemingsvrijstelling in de vennootschapsbelasting mogelijk is.
Dividenduitkering
De natuurlijke persoon zal er de voorkeur aan geven om het dividend niet uit te keren en toe te voegen aan de reserves, waardoor de waarde van zijn aandelen stijgt. De rechtspersoon met aandelen zal daarentegen wel geïnteresseerd zijn in een dividenduitkering, waardoor het dividend ‘veilig’ op de eigen rekening komt te staan. De rechtspersoon is dan in de gelegenheid zelfstandig de dividenden naar eigen inzicht te beleggen.
Onderscheid
dividend-reserve
Als er geen onderscheid wordt gemaakt tussen aandelen, kan dividend alleen worden uitgekeerd (geheel of gedeeltelijk) of worden gereserveerd. Omdat de belangen van de aandeelhouders hier niet parallel lopen, kan dit leiden tot spanningen. De oplossing hiervoor is de creatie van letteraandelen. Iedere aandeelhouder krijgt dan zijn eigen soort aandelen. Aan die aandelen worden dividendreserves verbonden waaraan dividenduitkeringen worden toegevoegd. Vervolgens kan aan de vergadering van houders van aandelen van de specifieke soort het recht worden toegekend om te bepalen of er al dan niet een uitkering ten laste van de dividendreserve plaatsvindt.
Familie
meerderheidsbelang
Een voorbeeld van de toepassing van deze vorm van letteraandelen is het geval waarin verschillende families aandeelhouder zijn in een bv. Deze families willen hun onderlinge verhouding zorgvuldig in stand te houden. Zij willen voorkomen dat door uitgifte van aandelen families of leden van een familie een onbedoeld een meerderheidsbelang krijgen. Iets vergelijkbaars kan spelen als de bv wordt gefinancierd door twee groepen kapitaalverstrekkers.
6.4.5 Tracking stock
Naast aandelen die gerechtigd zijn tot een aan die aandelen toe te rekenen dividendreserve, kunt u ook in de statuten van de bv bepalen dat letteraandelen gerechtigd zijn tot het resultaat dat opkomt uit specifieke vermogensbestanddelen. Dit heet ‘tracking stock’.
Uitwerking van letteraandelen vereist maatwerk
verliezen
U kunt aandelen letter A en aandelen letter B creëren in X bv, waarbij de A-aandelen gerechtigd zijn tot de resultaten die behaald worden door een dochtermaatschappij van X bv. Deze vorm van letteraandelen kunt u bijvoorbeeld creëren als de aandeelhouders van X bv werkzaam zijn in verschillende dochtermaatschappijen. Als u gebruikmaakt van tracking stock, moet u zich wel realiseren dat de voor uitkering vatbare winst in X bv is opgebouwd uit allerlei elementen, namelijk de winsten en verliezen uit alle deelnemingen en eventueel de eigen activiteiten van X bv. De uitwerking van een dergelijke regeling in de statuten vergt maatwerk, waarbij exact beschreven moet worden wat gekoppeld is aan de aandelen van een bepaalde letter.
benoeming directeur
Letteraandelen kunt u ook gebruiken om aan de vergadering van houders van bepaalde letteraandelen de bevoegdheid te geven om een bindende voordracht voor de benoeming van een directeur of commissaris te mogen doen.
6.4.6 Rechten duidelijk in statuten
Er kunnen dus veel rechten verbonden worden aan aandelen. Het onderscheid dat bij de verschillende soorten aandelen gemaakt kan worden, is groot.
Stemrecht
algemene vergadering
De leidraad blijft echter dat uit de statuten de rechten van de verschillende soorten aandelen moeten blijken. Gaat het om bindende voordracht bij benoeming van een directeur of commissaris? Dan kan de algemene vergadering aan de voordracht het bindende karakter ontnemen door een besluit dat is genomen met ten minste twee derde van de uitgebrachte stemmen die samen meer dan de helft van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigen.