3.4 Methode 2: normen en waarschijnlijkheid
waarde
Het inschatten van een kans is – naast blootstelling – gekoppeld aan de vraag of een bepaalde gebeurtenis zich zal voordoen. Of dat een gemeten waarde binnen een bepaald bereik zal vallen (norm). Als een ‘bron’ de kans op gezondheidsklachten beïnvloedt, zijn risico’s voor sommige onderwerpen kwantitatief uit te drukken, maar voor andere onderwerpen is dat lastiger.
Zo is de maximaal toelaatbare norm voor de hoeveelheid werkdruk niet vast te stellen, maar is de norm voor het aantal uren dat u mag werken voor een werkgever wel vastgesteld in de wetgeving (Arbeidstijdenwet). De wet kan dus houvast bieden bij het toepassen van normen.
3.4.1 Systeemnormen
afspraken
Tenslotte bestaan er systeemnormen. Deze gaan over het geheel van afspraken om bepaalde processen goed te laten verlopen. Systeemnormen helpen bij het vastleggen van de activiteiten van een organisatie. Voorbeelden zijn de normen voor managementsystemen. Normen komen slechts gedeeltelijk op een wetenschappelijke manier tot stand.
Een goed voorbeeld is het tot stand komen van een arbocatalogus. Daarbij komt niet alleen aan de orde hoe organisaties binnen een sector omgaan met bepaalde risico’s, maar ook hoe zij rekening willen houden met de bijbehorende kosten en de handhaafbaarheid van de norm.
Afspraken
wetgeving
Normen zijn in feite afspraken tussen verschillende partijen. Zo weerspiegelt de wetgeving bijvoorbeeld de normen van de afspraken die in de samenleving zijn gemaakt. Zijn de normen in een richtlijn vastgelegd, dan geeft dat duidelijkheid aan de afspraken tussen de overheid en beroepsgroep of organisaties. Binnen een organisatie kunnen er ook afspraken en regels zijn die gelden als ‘bedrijfsnormen’.
Volgens de arbowetgeving moet er bij het beoordelen van een risico rekening worden gehouden met de huidige stand van wetenschap en techniek.
3.4.2 Wetenschappelijk bewezen
aantoonbaar
Bepaalde normen of handelingen zijn wetenschappelijk bewezen: een handeling of situatie is dan met een grote zekerheid op termijn (on)veilig. Een handeling (zoals drugsgebruik) of situatie (zoals langdurige nachtdiensten) is aantoonbaar van invloed op de kans dat een gevaar (scenario en effect) optreedt.