3.1 Betrokkenen bij het arbo- en verzuimbeleid
leidend
De Arbowet is leidend voor de inrichting van het arbo- en verzuimbeleid. Omdat het een kaderwet is, noemt deze alleen algemene bepalingen, die u op het niveau van de organisatie concreet moet invullen. Voor de invulling daarvan valt u terug op het Arbobesluit en de Arboregeling. Naast deze drie niveaus van de Arbowet is er ook de Arbocatalogus. Daarin maken de branches specifieke afspraken over hoe zij een veilige en gezonde werkomgeving creëren voor de werknemers. Inspectie SZW toetst die afspraken.
Om grip te krijgen op dit stelsel van wet- en regelgeving moet de werkgever zich laten bijstaan door een aangewezen interne werknemer: de preventiemedewerker. In organisaties met minder dan 25 werknemers mag de werkgever zelf die rol op zich nemen.
Arbotaken
PAGO
De werkgever is verplicht om zich deskundig te laten ondersteunen bij vijf arbotaken:
- ziekteverzuimbegeleiding en het voorkómen van ziekteverzuim;
- periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO);
- aanstellingskeuringen;
- het open spreekuur of toegang tot de bedrijfsarts;
- uitvoeren en opstellen van de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E).
maatwerk
Voor de eerste vier van deze vijf arbotaken is samenwerking met de bedrijfsarts nodig.
3.1.1 Kerndeskundigen
De werkgever kan kiezen voor een maatwerkregeling. In dit geval regelt de organisatie de deskundige ondersteuning zelf. Voorwaarde voor de maatwerkregeling is dat werkgever en de ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) het eens zijn over de aard en inhoud van de regeling en dat er ten minste een contract ligt met een bedrijfsarts. De aard van de risico’s – vastgesteld in de RI&E – bepaalt welke arbo(kern)deskundige(n) uw organisatie – naast de bedrijfsarts – nodig heeft:
- veiligheidskundige;
- arbeids- en organisatiedeskundige;
- arbeidshygiënist.
vangnet-regeling
Hoeveel organisaties gebruikmaken van de maatwerkregeling is niet bekend. Als u niet kiest voor de maatwerkregeling, valt u automatisch terug op de vangnetregeling: dat is een contract met een arbodienst. Kortom, een preventiemedewerker en een bedrijfsarts (in- of extern) zijn constante actoren in het arbo- en verzuimbeleid.
Is er geen OR of PVT in de organisatie, dan valt uw organisatie automatisch onder de vangnetregeling. Er is dan geen keuze mogelijk. Alleen als er wel een OR of PVT aanwezig is, of als de cao het toestaat, is er een keuze tussen de maatwerk- en vangnetregeling.
3.1.2 Ondernemingsraad
instemming
arbo- commissie
Bij het arbobeleid is samenwerking tussen de werkgever en de OR nodig. De OR heeft namelijk instemmingsrecht op het arbobeleid, zoals op de uitvoering van de RI&E, inclusief het plan van aanpak, de aangewezen preventiemedewerker en de arbodienstverlener. De OR kan een vaste arbocommissie instellen. De OR nodigt de bedrijfsarts regelmatig uit om zijn licht te laten schijnen op de stand van gezondheid en veiligheid in de organisatie. Vraag de bedrijfsarts naar een verzuimanalyse, vooral op werkgebonden oorzaken. De OR heeft sowieso recht op een afschrift van ieder arboadvies.
Overlegvergadering
Tijdens de overlegvergadering van de bestuurder (de werkgever) en de OR vindt overleg plaats over besluiten rond het arbo- en verzuimbeleid. Sommige organisaties werken met een HSE-commissie (Health, Safety, Environment), waarin preventiemedewerker, management, OR, kerndeskundigen en HR zitting hebben.
De HSE-commissie voert het arbobeleid uit namens de werkgever en bereidt besluiten voor de overlegvergadering voor. De preventiemedewerker of arbocoördinator en de bedrijfsarts hebben daarin een voortrekkersrol.