2.2 Voordelen en voorwaarden ANBI
erfenis
vermogen
donateur
vrijwilliger
uitgaven
Als uw organisatie een doel nastreeft dat het algemeen nut dient, kunt u dus in aanmerking komen voor de ANBI-status. Maar wat heeft u daaraan? Als ANBI kunt u profiteren van een aantal belastingvoordelen:
- Uw organisatie betaalt geen erf- of schenkbelasting voor de ontvangst van erfenissen en schenkingen die u gebruikt voor het algemeen belang.
- Donateurs van uw organisatie mogen hun giften aftrekken van de IB of VPB. Om in aanmerking te komen voor de aftrek van periodieke giften, moeten de donateur en u de gift vastleggen in een overeenkomst. Als uw organisatie zelf schenkingen doet in het algemeen belang, betaalt de ontvanger geen schenkbelasting.
- Vrijwilligers die voor uw organisatie werken, en bijvoorbeeld afzien van hun vrijwilligers- of reisvergoeding, doen daarmee onder voorwaarden een voor hen aftrekbare gift aan u.
- In de loonbelasting is er een faciliteit voor vrijwilligers, waardoor een vergoeding onbelast blijft en u de vrijwilliger niet hoeft op te nemen in uw loonadministratie.
- Voor donateurs van culturele ANBI’s geldt een extra giftenaftrek.
- Onder bepaalde voorwaarden kunt u gebruikmaken van een fictieve loonkostenaftrek en de fondsenwerversaftrek in de VPB (zie hoofdstuk 8).
- Uw organisatie komt in aanmerking voor een teruggaaf van energiebelasting.
2.2.1 Voorwaarden ANBI
winstoogmerk
overschot
Om uw organisatie als ANBI te laten aanmerken, moet u wel aan de volgende voorwaarden voldoen:
Deze voorwaarden worden hierna kort toegelicht.
1. 90%-criterium
Buiten het feit dat een organisatie niet alleen een in de wet genoemd doel moet beogen, moet zij dit ook uitsluitend of nagenoeg uitsluitend doen (voor minstens 90%). Dit moet ook in de statuten zijn opgenomen. Het 90%-criterium houdt in dat uw organisatie (nagenoeg) geheel een algemeen nuttig belang dient. Het is expliciet geen inkomenscriterium. De nadruk ligt namelijk op uw uitgaven. Als uw uitgaven (nagenoeg) volledig een algemeen belang dienen, voldoet u in de regel aan het 90%-criterium.
Er vindt zowel een kwalitatieve als een kwantitatieve toets plaats als in de doelstelling sprake is van het beogen van algemeen nut. De beoordeling is afhankelijk van de feiten en omstandigheden.
2. Geen winstoogmerk
De voorwaarde dat ANBI’s geen winstoogmerk mogen hebben, betekent niet dat zij geen winstgevende activiteiten mogen uitvoeren. Het maken van winst mag alleen geen doel op zich zijn, maar slechts een middel. Uit de statuten, het reglement of beleidsplan van uw organisatie en de feitelijke werkzaamheden moet blijken dat u geen winstoogmerk heeft. Dit is ook niet zo bij bijvoorbeeld een incidenteel exploitatieoverschot dat is bestemd voor het algemeen nut.
ANBI mag commercieel tarief hanteren
uitzondering
zaak
Uit een recent arrest van de Hoge Raad is gebleken dat het gebruik van commerciële tarieven een ANBI-status niet in de weg hoeft te staan. Het ging er in deze zaak om of de organisatie door het hanteren van commerciële tarieven een winstoogmerk had en exploitatieoverschotten wilde behalen. Dat was volgens de Hoge Raad niet het geval. Het ging hier om een stichting die een katholiek weekblad uitbracht. De Belastingdienst weigerde om de ANBI-status af te geven, omdat het uitgeven van het weekblad voorop zou staan, dat bovendien tegen commerciële tarieven werd aangeboden. Dit zag de Hoge Raad anders: het nieuwsblad stond volledig in het teken van het verkondigen van de boodschap van het katholieke geloof en daarmee diende de stichting het algemeen belang. Bovendien waren de tarieven niet kostendekkend en konden ze dus niet gericht zijn op het maken van winst.
Hoge Raad, 25 november 2016, ECLI (verkort): 2668
3. Integriteitseisen
besteding
Een bestuurder, feitelijk leidinggevende of een gezichtsbepalend persoon van uw organisatie moet voldoen aan de integriteitstoets. Dit betekent dat hij niet onherroepelijk veroordeeld mag zijn wegens het aanzetten tot haat, geweld of gebruik van geweld of het opzettelijk plegen van een misdrijf waardoor de algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar is gebracht in de afgelopen vier jaar. Is dit wel het geval, dan zal de belastinginspecteur de ANBI-beschikking weigeren af te geven of intrekken.
4. Beloning voor bestuurders
De bestuursleden van een ANBI die het beleid bepalen, mogen geen andere beloning ontvangen dan een vergoeding voor gemaakte onkosten en een niet bovenmatig vacatiegeld. Vacatiegeld is niet bovenmatig als dit niet hoger is dan de vergoeding die is opgenomen in het Besluit vergoedingen adviescolleges en commissies. Het gaat dan om niet meer dan 3% van een schaal binnen de beloning voor ambtenaren. Een hoger vacatiegeld is alleen in uitzonderingsgevallen mogelijk. Dit is onder meer afhankelijk van de aard en omvang van de ANBI en de maatschappelijke positie van het lid van het orgaan van uw organisatie dat het beleid bepaalt.
Een (vaste) vergoeding die niet afhankelijk is van het bijwonen van vergaderingen en de daarbij behorende voorbereiding, kan in principe niet als vacatiegeld worden aangemerkt.
5. Actueel beleidsplan
Een ANBI moet een actueel beleidsplan hebben. Dit is een document dat inzicht geeft in de manier waarop de doelstelling van uw organisatie wordt uitgevoerd. Dit mag ook een meerjarig beleidsplan zijn. Het plan moet inzicht geven in:
- de werkzaamheden die uw organisatie verricht;
- de manier waarop uw organisatie geld wil werven;
- het beheer van het vermogen van uw organisatie;
- de besteding van het vermogen van uw organisatie.
6. Beperkt eigen vermogen
Uw organisatie mag niet meer vermogen aanhouden dan redelijkerwijs nodig is voor de continuïteit van uw activiteiten, die bedoeld zijn voor het behalen van de statutaire doelstelling. Dit staat ook wel bekend als de (her)bestedingseis. Het is overigens toegestaan om verkregen vermogen in stand te houden als de erflater of schenker dit heeft bepaald.
7. Kosten en bestedingen
Een andere belangrijke voorwaarde is dat de kosten van werving van gelden en de beheerkosten van uw organisatie in redelijke verhouding moeten staan tot de bestedingen ten behoeve van het doel van uw organisatie (anti-oppoteis).
8. Beschikkingsmachtscriterium
zeggenschap
Een bestuurder van de ANBI mag niet over het vermogen beschikken alsof het zijn eigen vermogen is. Dit heet het ‘beschikkingsmachtscriterium’. Concreet betekent dit dat geen enkel bestuurslid van uw organisatie een meerderheid van de zeggenschap mag hebben. De onafhankelijke besluitvorming moet gewaarborgd zijn.
9. Uitkering liquidatiesaldo
opheffing
Uit de statuten moet blijken dat u bij opheffing eventueel overgebleven vermogen besteedt aan een (buitenlandse) ANBI met een soortgelijke doelstelling. Denk aan een concertgebouw dat na opheffing zijn geld besteedt aan een ander concertgebouw.
Validatiestelsel filantropie
Sinds 1 januari 2016 is het validatiestelsel filantropie ingevoerd op initiatief van onder meer de goededoelensector. Het stelsel moet transparantie en de kwaliteit van het toezicht op de filantropiesector verbeteren. Dit stelsel geldt voor alle ANBI’s en bestaat uit:
- een gedragscode voor ANBI’s en hun bestuurders;
- een keurmerk voor fondsenwervende instellingen;
- een centraal informatieportaal: de Kennisbank Filantropie.
10 Administratieve verplichtingen
De administratie van uw organisatie moet zodanig zijn ingericht, dat de gestelde eisen en de bestedingen van de ANBI te controleren zijn voor de Belastingdienst.
11 Publicatieverplichtingen
Sinds 2014 moet een ANBI haar gegevens op elektronische wijze via internet openbaar maken. Dit kan via uw eigen website of via een overkoepelende website, zoals anbi.nl. Hieraan zijn dan wel kosten verbonden. In het geval van anbi.nl is dat € 35 per jaar. Ook kerkgenootschappen moeten sinds 1 januari 2016 voldoen aan de publicatieplicht voor ANBI’s.
2.2.2 Beschikking
aanvraag
Via het formulier ‘Aanvraag ANBI-beschikking’ kunt u bij de Belastingdienst een aanvraag indienen om fiscaal aangemerkt te worden als ANBI. Na een aanvraag zal de fiscus binnen acht weken toetsen of uw organisatie aan alle voorwaarden voldoet, voordat hij u de ANBI-status toekent.