4.4 Beheersmaatregelen

arbeidshygiënische strategie

Als uit de metingen blijkt dat de dagdosis boven 85 dB(A) ligt, bent u verplicht om een plan van aanpak op te stellen met maatregelen. Ook hier geldt de arbeidshygiënische strategie (zie ook hoofdstuk 2).

4.4.1 Bronmaatregelen

laagste 
geluidsniveau

andere
 werkwijze

Bij aanschaf van nieuwe apparatuur of machines is het nodig om het geluidsniveau mee te nemen in de inkoopcriteria. Als u kunt kiezen uit bijvoorbeeld twee verschillende stofzuigers die werknemers acht uur per dag gaan gebruiken – de een produceert 79 dB(A) en de ander 85 dB(A) – moet u kiezen voor de stofzuiger met het laagste geluidsniveau. Handgereedschap aangedreven door een brandstofmotor kunt u vervangen door een elektrische variant (groenvoorziening). Bekijk of u kunt kiezen voor een andere werkwijze. Bijvoorbeeld knippen in plaats van hakken. Voorkom daarnaast metaal op metaal-geluid, door metaal te bekleden met bijvoorbeeld teflon.

4.4.2 Technische maatregelen

geluid
 reduceren

De metingen geven inzicht in de geluidsbronnen. Bekijk op welke manier geluid met technische maatregelen gereduceerd kan worden, bijvoorbeeld het omkasten en het aanbrengen van geluidsabsorberend materiaal op het motorgedeelte van een machine. Een goede en structurele onderhoudsbeurt kan piepen door tandwielen of slecht sluitende regelkleppen verhelpen.

verlagen van druk

Bij een intern transportsysteem kunt u de valhoogte verkleinen en lagers van rollerbanen regelmatig laten smeren en vervangen. Persluchtsystemen zijn ook beruchte geluidsbronnen. Soms kan het verlagen van druk een belangrijke reductie opleveren. Voor een persluchtpistool zijn geluidsreducerende uitblaasmonden verkrijgbaar.

4.4.3 Organisatorische maatregelen

inrichting van een werkplaats

taakroulatie

Een effectieve organisatorische maatregel is werknemers zo veel mogelijk laten werken vanuit een cabine. Bij controle of toezicht houden in een fabrieksinstallatie is dit goed mogelijk, vooral als u camera’s kunt plaatsen. Bij de inrichting van een werkplaats of fabriekshal is het belangrijk om lawaaiig werk of machines bij elkaar te plaatsen en af te schermen van machines en taken die minder lawaai maken. Bijvoorbeeld in een kunststof producerend bedrijf maakt het assembleren van onderdelen minder lawaai dan de productie van onderdelen met de spuitgietmachines. Het is goed om deze activiteiten van elkaar te scheiden. Of u beperkt de blootstellingsduur door taakroulatie te organiseren. Zo verdeelt u de blootstelling over meerdere werknemers. De dagdosis per persoon is dan lager. De zones waar het geluidsniveau hoger is dan 85 dB(A) moet u markeren met een pictogram waarop staat dat gehoorbescherming verplicht is.

4.4.4 Individuele gehoorbescherming

Als het geluidsniveau ondanks de genomen maatregelen boven 80 dB(A) blijft, is het nodig gehoorbeschermers beschikbaar te stellen. Hierin zijn veel verschillende varianten verkrijgbaar, zoals schuimplastic rolletjes, oordoppen en oorkappen. Belangrijk hierbij is dat u goed let op de dempende kwaliteit van de bescherming.

Demping

mate van 
demping

Het geschiktst zijn gehoorbeschermers die het geluidsniveau in de gehoorgang terugbrengen tot een niveau tussen de 70 en 80 dB(A) met als streefwaarde 77. De mate van demping is op de verpakking aangeduid met Single Number Rating noise reduction (SNR). Bijvoorbeeld bij oordoppen staat op de verpakking SNR: 36 dB. Dit is de geluidsdemping gemeten in een laboratoriumomgeving.

Op maat

dempende filters

contrast­verhogend

Otoplastieken zijn op maat gemaakte gehoorbeschermers. Hierbij kunt u kiezen uit verschillende types dempende filters (tot 30 dB(A)). Otoplastieken bieden over het algemeen de beste bescherming. Het voordeel van otoplastieken is dat communicatie mogelijk blijft, omdat niet al het geluid wordt weggefilterd, zoals dat bij oorkappen wel het geval is. Ze werken juist contrastverhogend in een lawaaiige omgeving, waardoor spraak goed waarneembaar blijft. Otoplastieken zijn minder geschikt in een vervuilde omgeving waar de gehoorbescherming regelmatig in en uit het oor moet. Zo raakt het binnenoor vervuild, waardoor de werknemer het risicio loopt op ontstekingen.

Oorkappen

oververhitting

Oorkappen zijn dan een betere oplossing, maar niet in een warme omgeving. Dan kunnen oorkappen weer oververhitting veroorzaken. Geluid kan via diverse wegen het middenoor bereiken, ondanks het dragen van een gehoorbeschermingsmiddel.

Lektest

niet goed
 beschermd

schadelijke gevolgen

Aan werknemers die otoplastieken dragen, moet u jaarlijks een lektest aanbieden. Dit is nodig omdat de gehoorgang kan veranderen en de otoplastiek dan niet meer goed past en geluid gaat ‘lekken’. De werknemer merkt daar overigens niets van, maar hij is niet meer goed beschermd. Soms kan een werknemer wel zeven jaar vooruit met een otoplastiek, maar het kan ook zijn dat deze na één jaar al niet meer goed past en dus lekt.

4.4.5 Voorlichting en instructie

werkbeleving

schrikreactie

Om werknemers goed te beschermen tegen de schadelijke gevolgen van lawaai is goede voorlichting en instructie belangrijk. Een goed moment is als u de otoplastieken moet testen op lekkage en werknemers een uitnodiging krijgen voor een gehooronderzoek (audiometrie). Er kan gehoorschade optreden en werknemers ervaren het werken bij hoge geluidsniveaus vaak als minder prettig. Het beïnvloedt de werkbeleving (het welzijn) negatief. De communicatie tussen werknemers in een lawaaiige omgeving is inspannend en zorgt in veel gevallen voor ergernis. Bovendien geeft blootstelling aan te hoge geluidsniveaus vaak concentratieproblemen of zelfs schrikreacties bij piekgeluiden. Dit kan gevolgen hebben voor de productiviteit, de kwaliteit en de veiligheid van het werk. Een negatief effect op de concentratie kan al bij een geluidsniveau onder 80 dB(A) optreden. In dit geval spreekt u niet over een schadelijk, maar over een hinderlijk geluidsniveau.