9.1 Iedereen een eigen AI-assistent

zelfstandig

Een belangrijke trend die in de toekomst nog veel meer invloed zal hebben, is de ontwikkeling van meer zelfstandige AI-assistenten (zie ook hoofdstuk 5). De technologie van de taalmodellen die de basis vormen van generatieve AI, is verder doorontwikkeld. Daardoor zijn er nu AI-assistenten die ‘multimodaal’ zijn, zoals dat in jargon heet.

9.1.1 Zelfstandig actie ondernemen

AI-agent

bandbreedte

AI-tools ontwikkelen zich van technologie die alleen opdrachten kan uitvoeren, naar systemen die zelf actie kunnen ondernemen. Denk als voorbeeld aan een AI-assistent op de HR-afdeling. Dergelijke systemen worden ‘AI-agents’ genoemd. Die kunnen op basis van ingevoerde kerngegevens een voorstel voor een arbeidscontract maken, maar daarnaast ook het contract opsturen naar de kandidaat en eventueel zelfstandig aanpassingen maken. Neem de situatie waarin de kandidaat niet op 1 januari maar op 15 januari wil starten. Als dat valt binnen de bandbreedte waarvoor een organisatie heeft ingesteld dat er geen mens naar hoeft te kijken, kan de AI-assistent deze wijziging zelfstandig doorvoeren. En vervolgens het gewijzigde contract nog een keer naar de kandidaat sturen.

9.1.2 Individuele assistent

individuele werknemer

imiteren

Alle seinen staan op groen voor een aanstormende golf van AI-assistenten, die ook steeds meer kunnen. Uiteindelijk kan dit zelfs toegroeien naar een persoonlijke AI-assistent voor iedereen. Die is zo goed getraind op basis van de individuele werknemer, dat de assistent bijvoorbeeld hetzelfde schrijft als de werknemer. Dit in tegenstelling tot de teksten die algoritmes nu maken, die vaak voor een zo breed mogelijk publiek geschreven zijn. De persoonlijke assistent gebruikt echter de data van de werknemer en kan dus de stijl imiteren voor zijn e-mails of zelfs LinkedIn-berichten. Het idee is dat de werknemer efficiënter werkt en tijd bespaart op allerlei taken, maar het zal ook duidelijk zijn dat dit weer allerlei nieuwe ethische dilemma’s opwerpt.

AI als CEO

aanbeveling

AI-systemen zijn ook steeds beter in het verzamelen van complexe databronnen, en in het op basis van die informatie en de kennis uit de organisatie doen van strategische aanbevelingen. Diverse organisaties hebben al geëxperimenteerd met een ‘AI-CEO’ die voor een afgebakende periode de beslissingen nam. Een Chinees bedrijf dat zich bezighoudt met gaming, NetDragon Websoft, deed het in die periode beter dan de index van de aandelenmarkt van Hong Kong, met daarin dus mens-aangestuurde ondernemingen.

9.1.3 Techniek en privacy

welzijn

Dat er nog meer ethische knopen doorgehakt zullen moeten worden, geldt in het algemeen voor de doorontwikkeling van bestaande technieken. Denk daarbij aan het voorbeeld van een AI-systeem voor het meten van het welzijn van werknemers. Daarbij kan een AI-model vrij eenvoudig een beeld geven van hoe het personeelsbestand in het algemeen in z’n vel zit. Nu gebeurt dat nog op basis van bijvoorbeeld een vragenlijst die AI kan genereren. Het is voor AI technisch echter ook niet zo ingewikkeld om het welzijn af te lezen aan bijvoorbeeld de mails of chatberichten die een werknemer stuurt. Maar dan komt de privacy in het gedrang.

delicaat

De samenwerking tussen werknemers en AI-bots blijft op sommige vlakken een delicaat evenwicht en dus ook een punt van aandacht. Transparantie over hoe de AI-bot werkt en beslissingen neemt, is daarbij ook van belang. Een organisatie wil te allen tijde kunnen begrijpen en kunnen achterhalen hoe de AI-tool tot keuzes is gekomen en deze toetsen aan het beleid van de organisatie.