4.1 Lichamen zonder rechtspersoonlijkheid
samenwerking
vereniging
Onder lichamen zonder rechtspersoonlijkheid vallen samenwerkingsverbanden zoals een vennootschap onder firma (vof), commanditaire vennootschap of maatschap. Bij een rechtspersoon zonder volledige rechtspersoonlijkheid moet u denken aan een vereniging zonder notariële statuten. Dit zijn de informele verenigingen die u vaak ziet bijvoorbeeld sportverenigingen of gelegenheidsverenigingen.
Hoofdelijk aansprakelijk
Op grond van de aansprakelijkheidsbepalingen in de Invorderingswet zijn de bestuurders, (hieronder vallen ook vennoten en maten) hoofdelijk aansprakelijk voor alle belastingschulden van het betreffende lichaam.
Risicoaansprakelijkheid
Wetboek van Koophandel
Volgens het civiele recht (het Wetboek van Koophandel) zijn vennoten en maten van een vof respectievelijk maatschap aansprakelijk voor alle schulden van het lichaam. Dit geldt dus ook voor alle belastingschulden. Dit is een risicoaansprakelijkheid; er hoeft dan ook geen sprake te zijn van verwijtbaar handelen door een vennoot of maat (zie paragraaf 2.3.1). De ontvanger van de Belastingdienst moet echter voor belastingschulden gebruikmaken van de Invorderingswet.
Niet verwijtbaar handelen
In de Invorderingswet is te lezen dat als een vennoot kan bewijzen dat het niet aan hem is te wijten dat de belasting niet is voldaan, de ontvanger hem ook niet aansprakelijk kan stellen voor de belastingschulden van de vof. De ontvanger kan zijn aansprakelijkheid dan ook alleen baseren op de Invorderingswet en niet op het Wetboek van Koophandel.
Aansprakelijkheid van gewezen vennoot
De aansprakelijkheid ziet op alle belastingschulden die materieel zijn ontstaan tijdens de bestuursperiode. Dus ook een gewezen vennoot kan nog aansprakelijk zijn.
Voorbeeld aansprakelijkheid uitgetreden vennoot
beherend
Een vof heeft drie vennoten. Op 1 mei 2023 is een van de vennoten uit de vof getreden. Op 23 juni 2023 wordt een naheffingsaanslag BTW opgelegd over het gehele jaar 2022. De ontvanger kan de uitgetreden vennoot ook nog aansprakelijk stellen voor deze naheffingsaanslag. Dit omdat de belastingschuld materieel, in dit geval in 2022, is ontstaan in de periode dat de betreffende vennoot nog beherend vennoot was van de vof.
Bv is vennoot
bestuurder
In de Invorderingswet is geregeld dat ook een lichaam (zoals een bv) dat optreedt als vennoot aansprakelijk kan worden gesteld voor belastingschulden van de vof. Stel een vof heeft drie vennoten, de heer Adriaanse, mevrouw Berends en Stok bv. De bestuurder van Stok bv is mevrouw Christiaans. Als de vof haar belastingschulden niet voldoet, kan de ontvanger de heer Adriaanse, mevrouw Berends en mevrouw Christiaans aansprakelijk stellen.